Boomerang.be

De premiers van de EU-landen vergrootten de voorbije jaren stelselmatig hun greep op de Europese agenda. Het ritme van Europese topconferenties is gestegen van een gemiddelde van twee per jaar naar één elke twee maanden. Nu is het wel zo dat in uitzonderlijke situaties, zoals de terreuraanslagen in de VS, een duidelijk en krachtig signaal van de EU op het hoogste niveau wenselijk is. Maar in de praktijk kon de voorbije jaren geen blaadje papier meer verlegd worden, zonder er de stempel van de EU-chefs op te krijgen.Meer nog dan de verspreiders van de grote politieke boodschappen, werden de EU-leiders de meester-boekhouders van verlanglijstjes en actiepogrammas. Op elke top passeerden tientallen rapporten die door de hoogste stempel blijkbaar het aureool belangrijk moesten krijgen. De technische uitwerking werd dan teruggekaatst naar de vakministers die op een volgende Europese top opnieuw verslag moesten uitbrengen van het verzette werk.Ook de Belgische premier, Guy Verhofstadt, kon zich in die nieuwe Europese werkmethode erg goed vinden. Dat heeft in grote mate te maken met de ruime en exclusieve media-aandacht die dergelijke topbijeenkomsten met zich brengen. En met de onbetwistbare leiderspositie die hem dat op binnenlands vlak opleverde en de daarmee gepaard gaande controle van de informatie.Maar de machtsgreep van de EU-leiders heeft natuurlijk ook een keerzijde. En dat is de verplichting telkens met een nieuw en overtuigend project op de proppen te komen. Met cinema en propaganda alleen kan je immers geen regelmatige en alleen al door de veiligheidsmaatregelen erg dure topbijeenkomsten blijven organiseren. Europa heeft de voorbije jaren al genoeg aan imago ingeboet bij de publieke opinie.De Europese top in Gent was al maandenlang gepland als een hoogtepunt van het Belgische EU-voorzitterschap. Premier Guy Verhofstadt wou er enkele ideeën toetsen over de toekomst van Europa. Die zouden dan hun weg vinden in de Verklaring van Laken, het hoogtepunt van de afsluitende Belgische top in december. Maar de terreuraanslagen en het wapengekletter hebben de agenda van Gent duchtig dooreengeschud. De toekomst van Europa maakte in Gent plaats voor het heden.Een fraai schouwspel leverde dat niet op. Over de nieuwe oorlog dicteren de grote lidstaten de wet. En in de praktijk is het zelfs de Amerikaanse president, George Bush, die de Europese marsrichting uitzet. De vraag wat Europa kan doen en betekenen in deze tijden van crisis, bleef in Gent onbeantwoord hangen. En keerde als een boomerang terug in het gezicht van de EU-leiders. De controlefreaks konden geen vernieuwende boodschap uit de mouw schudden. Dat komt ervan als Europa niet mee evolueert vanuit de onderbuik, maar geboetseerd wordt naar het spiegelbeeld dat vijftien heren zich voorhouden.In het Europa dat de chefs hebben geschapen, zijn het uiteindelijk de sterksten van de club die de lakens uitdelen. En dat zijn onvermijdelijk de grote EU-lidstaten. In een democratisch Europa waar het beleid gedragen wordt door een brede basis, was de schade minder groot geweest. Jim LANNOO Kristien VAN HAVER