De kinderen van de kinderen

Het is nu goed tien jaar geleden dat de eerste kunstenaars het internet ontdekten als instrument voor hun artistieke praktijk. Voornamelijk Europese kunstenaars (veel Oost-Europeanen) verkenden het medium terwijl het zich ontwikkelde. Elk van hen had ervaring in andere disciplines. De Sloveen Vuk Cosic maakte tentoonstellingen, de Brit Heath Bunting maakte glasramen, graffiti en fax-art, de Belg Dirk Paesmans van Jodi werkte met video en de Russische Olia Lialina met film. Al die disciplines leidden naar het internet. Er werd veel en schaamteloos gekopieerd en zo ontstonden de nieuwe readymades. Het resultaat van die experimenten heette toen antikunst en het toeval speelde een grote rol. Net-artpionier Vuk Cosic bedacht zijn artistieke collega's met het label 'de ideale kinderen van Duchamp'. De zaken ontwikkelden zich snel op het web. Terwijl Cosic experimenterend met eenvoudige html-codes zijn ASCII-kunst op punt stelde (waarbij de pixels vervangen worden door de letters van de American Standard Code for Information Interchange - ASCII), lieten Olia Lialina en Alexei Shulgin hun kunst mee evolueren met de nieuwe soft- en hardware: de eerste maakte werk op maat van de nieuwste browser ('My boyfriend came back from the war' kwam uit toen Netscape het mogelijk maakte verschillende vensters tegelijk te openen), de andere gebruikte primitieve spraaktechnologie om er elektronische covers van The Beach Boys of The Beatles mee te maken. Ondertussen prutste de volgende (huidige) generatie internetkunstenaars al aan spelconsoles en schoolcomputers. Terwijl de eerste generatie vanuit de oude wereld de gebeurtenissen aan de overkant van de oceaan volgde - de dotcomhype en andere netutopieen - werd vanuit de nieuwe wereld belangstellend gekeken naar de eerste artistieke commentaren. Eryk Salvaggio weet er alles van. Hij groeide op met het net en produceert - als ware erfgenaam van Cosic - sinds enkele jaren zijn eigen ASCII-kunst, met knipogen naar de geschiedenis (Warhol) en de actualiteit (9/11). Zijn werk is te zien op salsabomb.com. Voor turbulence.org, de Amerikaanse net-artorganisatie, bracht hij als gelegenheidscurator enkele van zijn leeftijdsgenoten samen. Het resultaat is 'Duchamps ideal children's children: net.art's brat pack' en introduceert vijf nieuwe internetkunstenaars tussen 18 en 25 jaar. Als de internetkunst ontstond in Europa en getekend werd door haar technische beperkingen, komt ze in Amerika pas goed tot ontwikkeling. Salvaggio behoort tot die generatie die niet meer vol verwondering opkijkt naar het web, maar het gebruikt als alledaags instrument en grondstof. Tien jaar geleden stond het wereldwijde web in de eerste plaats symbool voor het wegvallen van de grenzen en als brug tussen oost en west - vandaar de aantrekkingskracht op de Oost-Europeanen. De laatste vijf jaar was ze voornamelijk het instrument van avontuurlijke dotcom-ondernemers en van pubers die al chattend vriendschappen onderhouden en al surfend muziek uitwisselen. Kopen en verkopen gaat via ebay.com, documentatie voor school vind je via Google en ook spelen doe je on line. De slaapkamer is een pak hipper dan het shoppingcenter, de bibliotheek of het lunapark. De computer een pak toegankelijker dan de verfborstel of de gitaar. Ik vermoed dat Cory Arcangel de jongste is van de vijf digitale bratpackers - in de beste internettraditie worden bepaalde dingen over de identiteit van de kunstenaars extra in de verf gezet en andere elementen bewust vaag gehouden. Toen hij gitaarles volgde op het conservatorium, moest hij twee jaar lang zes uur per dag oefeningen spelen. Pas toen hij zijn instrument door en door had leren kennen, liet zijn leraar hem het echte werk uitvoeren. Dat is de reden waarom Arcangel bij voorkeur werkt met oude computers die niet meer in productie zijn - de Nintendo's, Commodores en Atari's die je enkel nog kunt vinden via ebay. 'Fixed Architecture Machines' is de term voor die oude machines die niet meer ontwikkeld worden. Het zijn de enige instrumenten die spelers volledig kunnen beheersen, zoals Arcangels muziekleraar het wou. Nieuwe computers hebben voortdurend een upgrade nodig: 'It's like trying to play Bach on the piano if they switched keys around every few years', aldus Arcangel. Cory Arcangel is een hacker in de meest letterlijke zin: een nieuwsgierige computergebruiker - dat is goed te zien aan zijn 'Data Diaries', zijn nieuwste werk, opgenomen in deze tentoonstelling. Op de schoolbanken ging Arcangel graag door de 'core dump' bestanden van de schoolcomputers, waar hij tekstdocumenten of e-mails vond van de vorige gebruikers. Hetzelfde gebeurt in dit nieuwe werk, waarin een programma de bestanden van de dag scant (op zijn eigen computer deze keer) en de recentste activiteiten op zijn harde schijf visualiseert. Hoewel Arcangel de bejaarde rockers van Crosby, Stills, Nash and Young noemt als voorbeelden, heeft dit meer iets van een digitale Jimi Hendrix. Of zoals Jodi het ooit formuleerde bij een tentoonstelling van hun eigen werk: 'It's like rock 'n' roll, only slower'. In tegenstelling tot de praktische benadering van Cory Arcangel, ziet Michael Mandiberg het gebruik van het internet strikt conceptueel. Bij hem staat zijn eigen persoonlijkheid centraal. In 'Shop Mandiberg' verkocht de kunstenaar zijn hele hebben en houden, in 'Freelance Conceptual Artist' laat hij zich gebruiken door de beste bieder en in 'The essential guide to performing Michael Mandiberg' geeft hij alle nuttige informatie over hoe wij hem kunnen worden. Mandiberg weet alles van readymades, dat bewees hij twee jaar geleden met de kopieen die hij maakte van de foto's die Sherrie Levine kopieerde van de foto's van Walker Evans: 'afterwalkerevans.com' en 'aftersherrielevine.com'. Pure Ernst, zoals in Max Ernst, is het werk op Geoff Lilleman's oculart.com. Zelf noemt hij de sfeer van de Moulin Rouge en de (Europese) bordelen in de jaren dertig als zijn voornaamste inspiratie. Salvaggio ziet er dada-collagetechnieken in gereflecteerd. Het resultaat is een vreemde mix van de drie, in bewegende beelden en geluid. Een zuiver mysterie is kalx.com, internetpersonage omgeven door geheimzinnige anonimiteit. Zijn werk is zuiver digitaal met referenties die leiden naar dat van andere webdesigners als turux.org of meta.am. 'Duchamps ideal children's children: net.art's brat pack' is een pertinente introductie op de actuele net-artbeweging. De pioniers van weleer hebben ernstige opvolgers gekregen. Vuk Cosic zette de lijnen uit voor de ASCII-kunst van Eryk Salvaggio, Jodi voor het old school fanatisme van Cory Arcangel en Beige en Heath Bunting voor de conceptuele internetkunst van Michael Mandiberg. Geoff Lilleman's oculart.com en de abstracte digitale kunst van kalx.com verkennen nieuwe horizonten. En ondertussen wordt in de kunstscholen (en niet in de middelbare scholen deze keer) de eerste generatie professionele webkunstenaars gevormd. Een must see voor wie nog twijfelt aan de toekomst van het internet. http://turbulence.org/curators/salvaggio/ De vriendenvan de kinderen Wat we van de volgende generatie internetkunstenaars kunnen verwachten, is te zien in 'Textual Tango', een nieuw werk van de Engelse Jess Loseby. Waar de kunstenaars bij Salvaggio de neiging hebben om achteruit te kijken en lijken te zweren bij simpele en bevattelijke technologieen, gaat dit werk de andere richting uit. Ook hier veel tekst, maar niet in ASCII. Loseby maakt ongegeneerd gebruik van Flash - de meest recente versie van het webanimatieprogramma en not done bij de huidige hardcore net-artists als Salvaggio - en van gerecycleerd materiaal, 'gevonden' op het net: on-linecontactadvertenties, gesamplede dansfragmenten uit een Frans filmpje en 'El Tango de Roxanne', een cover van een bekende popsong uit een succesvolle film met Ewan McGregor in de hoofdrol. Samen staan ze borg voor een tekstuele, maar zeker ook passionele tango. http://www.rssgallery.com/textualtango.htm Samenstelling: Pieter VAN BOGAERTDe achterkleinkinderen van Descartes Zich overgeven aan de wereld van computers, netwerken en groenzwarte ASCII, doet men dezer dagen in de bioscoop. Daar draait 'The Matrix Reloaded'. Zich bijscholen in de filosofie van het binaire, van de nulletjes en de eentjes, van wat echt is en wat vals, wat denken is en wat zijn, of wie de achterkleinkinderen zijn van Descartes doet men op de officiele website van de film. Daar ontrafelen enkele vooraanstaande filosofen de diepere waarheid van de film. De antwoorden die de film voorafgingen vindt u op de volgende sites. http://whatisthematrix.warnerbros.com/ Asciifilmgeschiedenis Films maken met nullen en eentjes of met de letters van het alfabet is zo oud als het internet zelf. Zie de filmgeschiedenis van Vuk Cosic die loopt van Eisenstein tot Star Trek. http://www.ljudmila.org/~vuk/ascii/film/ American internet De Nokia's uit 'The Matrix' zijn Samsung's geworden in 'The Matrix Reloaded'. De technische term voor deze synergieen is 'product placement', en ook dat werd eerder gedaan op het internet. Ga naar de website van Eryk Salvaggio en klik op 'American Internet': over de alomtegenwoordigheid van Coca Cola en de ASCII-code. http://www.salsabomb.com Big daddy mainframe Lang voor de filosofen hun tanden zetten in 'The Matrix', hadden de meisjes van VNS Matrix de klus eigenlijk al geklaard. Lees het na in hun manifest uit 1996: 'The net's the parthenogenetic bitch-mutant feral child of big daddy mainframe'. http://x.sysx.org/vns/manifesto.html