De zwaluwenvan Dietvorst

De Terugkeer van de Zwaluwen is een project dat beeldend kunstenares Els Dietvorst nu al een hele tijd in de ban houdt. Het project, dat met de eenvoudige maar poëtische titel verwijst naar de kwetsbare aan- en afvoer van migranten in een wijk, begon met een hele reeks audities die Dietvorst een zomer lang onder de kansarme bevolking in de Brusselse Zuidwijk hield. De audities, waarop meer dan tweehonderd mensen afkwamen, werden voor het grootste deel vastgelegd op film. Tijdens de audities werden ook straatscènes en sfeerbeelden uit de buurt op camera vastgelegd. Els Dietvorst trok naar de lokale cafés en winkels, ze sprak er met bewoners en probeerde hun vele persoonlijke verhalen en verlangens in beelden te vangen. Uiteindelijk werd uit de audities een reeks van dertig mensen geselecteerd. Met die groep van dertig wil Dietvorst een film maken, rond een verhaal waarin het onstuimige leven van Arthur Rimbaud als rode draad fungeert. Rimbaud was in de korte periode dat hij in Brussel in de Zuidwijk - verbleef even kwetsbaar als velen van de jongeren en immigranten die er thans neerstrijken. Zijn woonomstandigheden waren armzalig, hij verdeed er zijn dagen met niets doen en ziek zijn, en op elk moment was er het schrijnende geldgebrek dat hem deprimeerde en ontmoedigde. In die Brusselse Rimbaud mag dan al de creativiteit van een meer dan middelmatig dichter hebben gescholen, Dietvorst lijkt ervan overtuigd dat de omstandigheden waarin nogal wat Brusselaars vandaag leven evenzeer een voedingsbodem kunnen zijn voor sterke beeldende creaties. Dezer dagen is Dietvorst effectief bezig met de filmopnames. Dat gebeurt in het cultureel centrum van Strombeek, waar een drietal filmdecors in elkaar werden getimmerd. De dertig acteurs kwamen er tot nog toe op vier open draaidagen hun rol vervullen, toevallige voorbijgangers of bezoekers van het cultureel centrum stond het vrij als figurant op te treden. Het scenario van de film Voor de Overvloed, naar het werk van Rimbaud, werd door Dietvorst en de bewoners van het Brusselse Zuid geschreven. De filmset staat in de centrale tentoonstellingsruimte van het cultureel centrum. Ook als er geen opnames plaatsvinden, is de ruimte meer dan een bezoek waard. Er zijn drie zones: een witte, prinselijke en maagdelijke ruimte waarin een gigantische slagroomtaart als podium fungeert; de zaal van het bloed en de hartstocht die rood gekleurd is en waarin ladders de hunker naar macht en beheersing van het leven oproepen; en een laatste zwarte ruimte waarin de dood, gesymboliseerd door een verdorde boom, op een speelse manier wordt gereanimeerd door twee zwarte reddingsbanden waarmee allerhande acrobatische toeren kunnen worden uitgehaald. In de kamers staan ook monitors opgesteld waarin beelden van de audities de ruimtes vullen tijdens de afwezigheid van de acteurs.Het eindresultaat van Dietvorst huzarenstukje is nog lang niet in zicht, maar nu reeds voel je hoe Dietvorst er in slaagt haar sociaal engagement en sociale vaardigheden te koppelen aan de meest zuivere en tot de verbeelding sprekende beeldende kunsttaal. De filmset en de film zelf zullen eind dit jaar ook in de Beursschouwburg - die wegens verbouwingen een tijdelijk onderkomen heeft gevonden in de Zuidwijk - aan het grote publiek worden voorgesteld.Voor de Overvloed, nog tot 31 oktober in het Cultureel Centrum Strombeek. Draaidagen zijn er nog op 19, 20 en 26 oktober. Op 31 oktober is er een groot feest en wordt een eerste ruwe versie van de film gebracht. CC Strombeek, Gemeenteplein te Grimbergen. Tel : 02/263.03.43.Lori HersbergerVan de jonge Zwitserse kunstenaar Lori Hersberger wordt in de Sint-Lukasgalerij een kleine solotentoonstelling gehouden. Hersberger maakt onder meer ruimtelijke installaties en videowerk, maar in Brussel is thans een reeks van recente schilderijen van hem te zien. De abstracte schilderijen, uitgevoerd in felle, fluorescerende kleuren op wit canvas of spiegels, zijn een uiting van de vrijheid die een kunstenaar vandaag heeft om zich artistiek niet meer te beperken tot een bepaald medium. De installatiekunst, waartoe Hersberger zich oorspronkelijk aangetrokken voelde en waarmee hij ook succes kende (Hersberger realiseerde bijvoorbeeld voor de vorige biënnale van Venetië een op het water drijvende tapijtinstallatie in het Arsenaal), brengt heel wat restricties met zich mee: vooral de technische problemen en andere vragen van materiële aard zag Hersberger op bepaalde momenten van zijn carrière meer en meer als een hindernis die de vrijheid van het creëren in de weg staat. Het schilderen daarentegen is voor de kunstenaar een eenvoudig medium dat de kans geeft alle tijd te besteden aan het directe creëren van autonome kunstwerken, het is met andere woorden een veel vrijer medium.Het schilderwerk van Hersberger mag dan al autonoom fungeren, toch zie je in de abstracte schilderijen duidelijk de hand terug van een kunstenaar die ruimtelijk denkt. Vooral de schilderijen die op spiegels zijn gemaakt, overigens de sterkste werken uit de tentoonstelling, trachten zowel de ruimte als de toeschouwer te integreren in het werk. Ook in een bijruimte van de galerie stelde Hersberger met neons en spiegels een installatie op waarin de toeschouwer en de ruimte een deel worden van het werk. Op die manier toont de tentoonstelling goed hoe zuivere schilderkunst (olieverf op doek) zowel materieel als inhoudelijk kan evolueren naar ruimtelijk denken en creëren, en vice versa.Lori Hersberger, tot 31 oktober in de Sint Lukasgalerij, Paleizenstraat 74, 1030 Brussel. Open van maandag tot vrijdag, van 10 tot 17u, zaterdag van 13 tot 17u. Tel. 02/250.11.66.Samenstelling: Els ROELANDT