De zwarte randjes van EuropaJean Vanempten

Volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) gaat de strijd tegen de onwillige fiscale paradijzen crescendo. In 2000 identificeerde de organisatie nog 35 landen die al te los met het bank- en vennootschapsgeheim omsprongen en zo zwart geld in hun bancair systeem opstapelden. Gisteren maakte de OESO een nieuwe zwarte lijst bekend, en slechts zeven landen bleken nog altijd niet in orde met hun regelgeving of met de toepassing van internationale richtlijnen.Naast verre landen als Liberia, Nauru, Vanuatu en de Marshalleilanden, staan ook drie Europese ministaatjes op de lijst. Het gaat om Monaco, Andorra en Liechtenstein, geen onbekende adressen voor wie de strijd tegen de fiscale fraude, de kapitaalvlucht en het witten van crimineel geld gevolgd heeft. De drie ministaatjes hebben een lange staat van dienst als veilig oord voor geld dat het daglicht schuwt.De lijst van de OESO stigmatiseert de landen die door hun los beleid geld aantrekken waarvan de oorsprong en bestemming onduidelijk is. In die fiscale paradijzen, en dat valt letterlijk te nemen, kan men zijn geld anoniem en veilig wegbergen, de plaatselijke wetten garanderen de volle anonimiteit.De landen houden hun onschuld staande, maar ze zijn te vaak aangewezen als fiscaal paradijs om nog geloofwaardig over te komen. De vraag is hoe het mogelijk is dat Europa tolereert dat drie ministaatjes in of aan de rand van de Europese Unie de internationale regels over transparantie en juridische bijstand aan hun laars lappen.De OESO wil maatregelen nemen als de zeven hun wetten en regels niet verbeteren tegen 2003. Vanaf april 2003 kunnen er heffingen komen om financiële transacties te ontmoedigen. De vraag is of men zoveel geduld moet blijven uitoefenen. De Europese Unie zou meer druk kunnen uitoefenen op de staatjes om hen tot betere gedachten te brengen. Twee van de landen zitten zelfs in de eurozone. In tal van gerechtelijke dossiers duiken hun namen op, meestal als veilig onderkomen van crimineel geld, geheime commissies, corruptiegeld en dies meer. Wat meer gespierde taal van Europa zou misschien meer uithalen dan de het stigmatiseren via een zwarte lijst.Overigens is de overwinning van de OESO relatief. De landen die beloofd hebben hun schadelijke en oneerlijke fiscale praktijken op te geven, hebben nog tot 2005 om dat ook echt te doen. Zo lang blijft de twijfel hangen of ze het werkelijk zullen doen en of ze geen alternatieven uitwerken om hun aantrekkelijkheid te houden.De aanslagen van 11 september maakten pijnlijk duidelijk dat crimineel geld ten volle gebruik maakt van het financiële systeem, dat ook terroristen geen cursus in financiewezen nodig hebben maar best hun weg weten te vinden. Dat sommige landen volharden en weigeren zich aan te passen aan de internationale regels, is verbijsterend. Het getuigt van een groot cynisme waarbij het gewin vóór de ethiek komt. Europa moet daarom zorgen dat de zwarte randjes worden weggewerkt.