kolom

The Beast with Five FingersWoensdag 22 meiArte, 21u40:Hollywood loves the piano Naar aanleiding van het festival van Cannes zendt Arte een documentaire uit over de pianovirtuozen die hun vingers uitleenden aan de grote filmsterren van de glorieuze Hollywood-jaren. Casablanca, Intermezzo, An American in Paris en veel andere films uit de bloeitijd van Hollywood hebben een acteur die niet in de rolverdeling verschijnt: de piano. En zo treden in de film Hollywood Loves the Piano pianovirtuozen op als Rita Hayworth, Marilyn Monroe, Joan Crawford, Humphrey Bogart, de Marx Brothers en zelfs Bugs Bunny.De uitzending toont een vijftigtal uittreksels van Hollywood-films gemaakt tussen 1925 en 1960 en toont goed de populariteit van de piano in die jaren. Filmproducenten als Jack Warner, Louis B. Mayer, Samuel Goldwyn of David O. Selznick putten uit de klassieke Europese muziek om er hun films mee te vullen. Anekdotes vertellen over de synchronisatiemoeilijkheden tussen het acteren van de sterren en de handen van de échte pianisten die buiten beeld bleven.Een Italiëreis in de bioscoopDonderdag 23 meiArte, 22u50Il Mio Viaggio in Italia (2)In het tweede deel van zijn reis door de Italiaanse cinema dompelt Martin Scorsese ons onder in de wereld van de communistische aristocraat Luchino Visconti. Na de assistent geweest te zijn van Jean Renoir, combineerde Visconti realisme en theatraliteit in Senso (1945), een verfilming van de roman van James Cain The Postman always rings twice. Scorsese toont hoe Visconti, maar ook Federico Fellini en Michelangelo Antonioni steeds meer artificiële middelen gebruiken om de werkelijkheid te benaderen. Fellinis I Vitelloni (1953) beïnvloedde Scorsese voor zijn debuutfilm Mean Streets. Even gefascineerd is Scorsese door het oeuvre van Antonioni en dan vooral door LAventurra. Maar het mooist vindt de Amerikaanse regisseur Fellinis Otto e mezzo (1963), de ultieme film over het maken van een film en het leven van een cineast.De ZwijgerDonderdag 23 meiCanvas, 21u:Histories - Johan AnthierensIn de minireeks Drie mannen van hun woord brengt Histories een portret van journalist en publicist Johan Anthierens. Anthierens (1937-2000) was berucht en beroemd om zijn scherpe pen, zijn vrank en vrije uitspraken. Ergernis is mijn eerste natuur was het devies en zelfs de inspiratiebron van Anthierens. Hij schreef voor veel bladen en telkens weer was hij een gevreesde en geprezen chroniqueur. In een barokke stijl schopte hij genadeloos tegen alle heilige huisjes: de monarchie, de kerk, het gezag tout court. Met De Zwijger, een nieuw satirisch weekblad, kreeg Johan Anthierens dé kans van zijn leven, maar het werd zijn grootste mislukking. Het blad ging na twee jaar ter ziele. Het grote publiek kende Johan Anthierens vooral van zijn televisiebijdragen. Maar ook op het scherm bleef hij de eeuwige rebel.Als jongste van vijf broers en zeven zussen was Johan een verwend kind. Hij verdeed zijn tijd op de afdeling Sierkunsten van Sint-Lukas. Zijn oudere broer Jef smokkelde Johan in de journalistiek. Door Jef kreeg hij ook smaak in het Franse chanson. De teksten van de anarchistische Ferré, Brassens en Brel lieten hem niet meer los. De BRT-radio gaf hem de mogelijkheid om in de Charme van het chanson die Franse chansonniers in Vlaanderen te introduceren, later volgden de Vlaamse en de Nederlandse kleinkunstwereld. Anthierens ging ook radioprogrammas presenteren.Het meeste succes oogstte Anthierens in het midden van de jaren zeventig met zijn column Ooggetuige in Knack. Wat oorspronkelijk een tv-rubriek moest worden, groeide uit tot een erg persoonlijke kroniek waarin de combinatie van ergernis, ironie, sarcasme en taalvirtuositeit samensmolt en tot de alom herkenbare Anthierens-stijl werd verheven.Zijn droom om in Vlaanderen een satirisch weekblad uit te geven ging in 1982 in vervulling. Een sterke reclamecampagne voor De Zwijger maakte Vlaanderen nieuwsgierig. De inschrijvingen stroomden binnen. Naar het voorbeeld van Le Canard Enchainé moest De Zwijger op een eigenzinnige manier de actualiteit onder de loep nemen. Maar de droom van Anthierens werd een nachtmerrie. Na twee jaar kon ook overname door uitgeverij Kritak geen hulp meer bieden. De Zwijger ging ter ziele. Jaren later bleef Anthierens het zichzelf verwijten: De Zwijger is en blijft een gemiste kans.Johan Anthierens heeft zich altijd erg onafhankelijk opgesteld. Het grootste deel van zijn carrière werkte hij freelance. Maar hij had altijd een uitgesproken mening. En die mening was zelden populair. Na het debacle van De Zwijger ging Anthierens boeken schrijven. Het waren veeleer pamfletten waarin Anthierens zijn ergernissen nog beter kwijt kon: de onverschilligheid van de modale Vlaming voor zijn taal, de macht en het ondemocratische van de monarchie, de invloed van de Kerk in Vlaanderen, de commercialisering van radio en televisie. Anthierens joeg ook de traditionele Vlaamse beweging op stang met een boek over Irma Laplasse en de IJzertoren. In de Nederlandse media was Anthierens de rebelse waarnemer van België. Zijn taalbarokke kronieken verschenen in verschillende kranten. De Nederlanders apprecieerden zijn stijl en zijn dwars geweten. In 1998 slaagde Anthierens erin het boek te schrijven waarvan hij altijd droomde: zijn Brel-boek, met als ondertitel de passie en de pijn. Het was een hommage aan Jacques Brel, die hij zo bewonderde om zijn tegendraads gedrag en zijn rebelse natuur. In 1999 werd Johan Anthierens ernstig ziek. Hij overleed op 20 maart 2000.Oostende als ballingsoordVrijdag 24 meiRTBF La2, 21u25:Remember Marvin GayeIn het begin van de jaren tachtig krijgt een Amerikaan een onverwacht telefoontje van een oude vriend vanuit een klein appartementje met zicht op zee in Oostende: Bob, its all back. The feeling. The music. The voice. Im healed. Im clean. Hey, Napoleon returned, didnt he? Tell em Marvins coming back! De man die belde vanuit Oostende was blueszanger Marvin Gaye.Gaye was na een optreden in Londen door een Belgische concertorganisator meegesleurd naar Oostende om er af te kicken van zijn drugs- en alcoholverslaving. Dat lukte na enige tijd. Gaye heeft in Oostende ook enkele concerten gegeven in het casino. Richard Olivier heeft hem gefilmd tijdens zijn verblijf in België en maakte er indertijd de half uur durende film Marvin Gaye Transit Ostende van. Onlangs herwerkte hij de film en voegde hij er nieuw materiaal aan toe. RTBF La2 zendt vrijdag dit portret van een zanger gestrand in Oostende uit.Remember Marvin Gaye is het verhaal van een Amerikaanse domineeszoon, Marvin, die opgroeit in een zeer religieuze familie. In de hoop de nieuwe Nat King Cole te worden, brengt hij samen met Mary Wells zijn eerste titel uit: My Gay, dat snel een hit wordt. Na een enorm succes in de Verenigde Staten waar titels als Whats going on of Mercy Mercy Me hem in 1971 tot de rang van superster voortstuwden, verdwijnt hij van het toneel en reist hij door Engeland. Daar vist de Belg Freddy Coussaert hem op om hem in 1982 opnieuw te lanceren met een titel die een sterke indruk zou nalaten op generaties: Sexual Healing. Na twee jaar en een succesvolle terugkeer in het Amerikaanse circuit, eindigt het verhaal dramatisch: Gaye verzinkt in de drugs en sterft tragisch, vermoord door zijn vader.Olivier mengt documentair materiaal van Gaye in Oostende (de zanger zingt gospel in een kapel met enkel vier Vlaamse grootmoeders als publiek), beelden van Oostende, oude archiefbeelden van Henry Storck en van hemzelf, en interviews, zoals met de vrouw van de overleden Freddy Coussaert om het verhaal van deze bizarre muzikale ballingschap te vertellen.Fabres ZwanenmeerZaterdag 25 meiCanvas, 14u05:Plankenkoorts - Het Zwanenmeer.Vijf jaar deed hij erover, maar uiteindelijk kon Robert Denvers, artistiek directeur van het Koninklijk Ballet van Vlaanderen, Jan Fabre ervan overtuigen het Antwerpse gezelschap te choreograferen. De enige voorwaarde van Fabre was: het moest Het Zwanenmeer zijn. Hoe ziet Fabre het ballet der balletten? Wat gebeurt er als het gerenommeerde klassiek balletgezelschap geconfronteerd wordt met beeldenstormer Fabre? Wat blijft nog over van de oorspronkelijke versie? De Canvas-ploeg volgde het wordingsproces van deze spraakmakende productie en vond antwoorden op deze en nog andere vragen. Canvas toont een soms moeilijke, harde maar unieke ontmoeting tussen traditie en avant-garde, een wisselwerking die uitmondde in een subliem dansspektakel. De première en dansvoorstellingen in het kader van Brugge 2002 waren dan ook binnen de kortste keren uitverkocht.Tu verras L!nkZaterdag 25 meiCanvas, 20u40:L!nkHet New York van de Middeleeuwen, dat was Brugge tussen 1300 en 1500. Brugge was de draaischijf van internationale handel tussen Noord- en Zuid-Europa. Een rijke metropool waar fijne stoffen, kunstwerken en sieraden gemaakt en verhandeld werden en kunstenaars internationale contacten hadden. Hanze@medici.com is geen klassieke tentoonstelling, maar een parcours door het middeleeuwse handelskwartier van Brugge over de ontmoeting tussen verschillende culturen en talen, tussen economie en kunst, en tussen heden en verleden. Annabelle van Nieuwenhuyse ging op ontdekkingstocht in Brugge.Dromen van een beter leven, het is van alle tijden. In hun documentaire Tu ne verras pas Verapaz gaan An van Dienderen en Didier Volckaert op zoek naar het verhaal achter het Gentse volksliedje Verapa. Een liedje dat een beluik in de Gentse Muidewijk bezingt. Honderd jaar geleden was het een arme arbeidersbuurt, waar mensen geronseld werden om te emigreren. Nu is het een migrantenbuurt, waar mensen stranden die hier een beter leven zochten. Tu ne verras pas Verapaz is een verhaal over Belgische migranten die in de 19de eeuw naar de Belgische kolonie in Guatemala trokken, op zoek naar het land van melk en honing. En over hun achterkleinkinderen, die in Zuid-Amerika zijn blijven wonen, en voor wie België het El Dorado lijkt. Kortom, een verhaal van alle tijden.Meer broze levensdromen in de nieuwe productie van het Toneelhuis. Bloedarm gaat over een gezin van vier. Een arme Amerikaanse boerenfamilie die uiteenvalt omdat vader, moeder, zoon en dochter elk verteerd worden door hun eigen onrealiseerbare dromen. Allemaal willen ze gewoon een beter leven, weg van de armoede en de problemen. Auteur Sam Shepard deinst er niet voor terug de keerzijde van de American Dream te laten zien. Tom van Dyck, bekend van In de Gloria, regisseert Shepards stuk met een indrukwekkende cast met Jan Decleir, Peter van den Begin en Frank Focketyn. Het vlees van de passieZondag 26 meiKlara, 12u05:Rondas - flagellantenJean-Pierre Rondas heeft het in zijn programma op Klara op zondag over flagellatie en flagellantisme met godsdienstpsycholoog Patrick Vandermeersch. De oudst traceerbare voorvader van Vandermeersch was stadsbaljuw in Brugge in 1349. Deze Pieter Vandermeersch vaardigde een reglement uit dat de uitspattingen van de rondtrekkende geselbroeders of de flagellanten moest beteugelen. Aan het einde van de 20ste eeuw stootte zijn nazaat, de godsdienstpsycholoog Patrick, in het dorpje San Vicente de la Sonsierra in Noord-Spanje op flagellatierituelen die de deelnemers zelf niet begrepen. De praktijk van de publieke zelfgeseling tijdens de processie op Witte Donderdag was daar nooit verdwenen. Dit bezoek werd de aanleiding voor de studie La Chair de la passion (Le Cerf, 2002). Vandermeersch bestudeert de 14de-eeuwse openbare en collectieve zelfkastijding die geïnspireerd werd door de geseling van Christus. Later werd de autoflagellatie een individueler en gematigder aangelegenheid: de Contrareformatie hanteerde de zelfgeseling met kleine, zachte zweepjes als een disciplinering van het lichaam. Wat moest dienen om de seksualiteit te versterven, wekte ze natuurlijk juist op. De geseksualiseerde flagellatie leverde zo aan Freud het model voor zijn theorie van het masochisme.In BetweenMaandag 27 meiNederland 3, 23u55:Lola da Musica - JazzanovaLola da Musica brengt deze week een portret uit 2001 van het Duitse deejay- en producerscollectief Jazzanova, dat onlangs zijn officiële debuut-cd In Between uitbracht. Het Duitse zestal, opererend vanuit Oost-Berlijn, oogstte begin vorig jaar al lof met de dubbelverzamelaar The Remixes 1997-2000, waarop muziek van Incognito, 4 Hero en MJ Cole onder handen is genomen. Lola da Musica zocht Jazzanova begin 2001 op in Berlijn, ging samen met enkele leden op zoek naar schaars vinyl, ging kijken bij hun vaste club night WMF en bezocht de studio van het Sonar-collectief, waarmee Jazzanova Berlijnse acts op weg probeert te helpenSamenstelling: Saskia VEREENOOGHE & Marc HOLTHOF.