kolom

Réveil des oiseauxWoensdag 24 aprilArte, 21u35:La liturgie de cristal - Olivier MessiaenTer gelegenheid van de tiende verjaardag van de dood van Olivier Messiaen brengt Arte een hommage aan deze componist en ornitoloog. En dat aan de hand van een onuitgegeven portret van de componist dat gebruikmaakt van heel wat uniek archiefmateriaal.Olivier Messiaen (1908-1992) is een van de origineelste componisten van de 20ste eeuw. Zijn experimenten in tonaliteit, klanktimbres, ritmes, duur en kleur maken hem tot een van de invloedrijke boegbeelden van de experimentele muziek. Hij oefende invloed uit op de hele naoorlogse avant-garde. Pierre Henry, Pierre Boulez, Karl-Heinz Stockhausen et Iannis Xenakis waren leerlingen van hem. Maar Messiaen was veel meer dan een avant-gardist. Hij was ook pianist, organist, overtuigd katholiek, ornitoloog en verwoed vogelkenner.Aan de hand van interviews en muzikale fragmenten heeft regisseur Olivier Mille een soort zelfportret gemaakt van de componist die ons naar de bronnen brengt van zijn inspiratie. En voor de componist van het opera-oratorium Saint François dAssise was dat niet alleen zijn katholieke geloof maar ook en vooral zijn belangstelling voor de zang van vogels. Messiaen wijdde aan hen vele van zijn composities: le Réveil des oiseaux, le Catalogue doiseaux, les Oiseaux exotiques. Het waren in de eerste plaats de vogels die Messiaen aanzetten om te breken met de conventies van de westerse muziek en te experimenteren met klank, ritme en klankkleur.Een overstroming, een verkaveling en een luipaardVan woensdag tot vrijdagKlara, 22u30:Mixtuur / TextuurGeen muzikale Mixtuur, maar een Textuur deze week op Klara. En daarin kan u nog luisteren naar radiobewerkingen van teksten van Peter Handke, Rudy Meulemans en Peter Verhelst.In De Overstroming van Peter Handke (woensdag) treden twee personages op de voorgrond: een ikfiguur en zijn blinde broer. De blinde wil weten wat rondom hem gebeurt. De ziende ikfiguur vertelt wat hij ziet, maar manipuleert ook de beelden. Hij verzint, verbeeldt een werkelijkheid en creëert een wereld die bestaat, doordat hij benoemd, beschreven wordt. Toch is die buitenwereld in Handkes tekst niet zo belangrijk. Het is hem veeleer te doen om de innerlijke monoloog, om het gesprek tussen de twee stemmen in onszelf, om de relatie met die ander die in ons leeft. De Overstroming is de eerste tekst die de Oostenrijkse auteur Peter Handke publiceerde. Het materiaal vertoonde een dermate theatrale kracht, dat men niet verbaasd was toen de auteur even later ook theaterteksten en hoorspelen ging schrijven.In opdracht van Klara bewerkte Rudy Meulemans, de spil van de Brusselse theatergroep De Parade, zijn theatertekst De Verkaveling. In die tekst horen we (op donderdag) flarden uit verzonnen gesprekken tussen Virginia Woolf, Leonard Woolf en Vita Sackville-West. Gesprekken die hadden kunnen plaatsvinden op 12 juni 1926 in Monks House, het buitenverblijf van de Woolfs. De gesprekken gaan over tijd en herinnering, stad en platteland, lezen en schrijven en vooral over veranderingen. Het weinige dat je wint en het vele dat je verliest. Vermengd met documentair materiaal leveren deze fictie-elementen een intrigerend portret van de grote dame uit de Engelse literatuur.Mémoires van een luipaard, het jongste boek van Peter Verhelst (te horen op vrijdag), is het relaas van een liefde die inslaat als een bliksem. De tekst vertelt over het hartstochtelijke verlangen om de geliefde in woorden te vatten op de manier waarop de schilder dat doet: naar levend model. Uit deze roman kristalliseerde Textuur een scenario waarin een stem, bevrijd van het lichaam, een klanklandschap uitvindt en straffeloos de uitdaging van de nacht aangaat. De stem is van Greet Samyn, de muziek van Eavesdropper.De melancholie van de polyfonistenZaterdag 27 aprilCanvas, 14u:Plankenkoorts - Paul van NevelPaul van Nevel vertelt in Plankenkoorts over zijn passie voor de Renaissance én voor het landschap van Frans Vlaanderen waar de belangrijkste polyfonisten geboren zijn. Met het Huelgas Ensemble voert hij muziek uit van Guillaume Dufay, Orlandus Lassus en Nicolaas Gombert. Paul van Nevel is specialist in de polyfonie van de Middeleeuwen en de Renaissance. In 1970 sticht hij het Huelgas Ensemble. Nadat het ensemble aanvankelijk veel hedendaagse muziek had uitgevoerd, legde het zich voornamelijk toe op de muziek van de Middeleeuwen en de Renaissance. Van Nevel heeft een voorkeur voor onbekende muziek, met een accent op de schatten van de Vlaamse polyfonie. Naast zijn drukke bezigheden is hij trouwens enkele maanden per jaar terug te vinden in Europese bibliotheken, waar hij oude muziek bestudeert. Van Nevel probeert in zijn interpretaties zoveel mogelijk de tijdsgeest van het werk te betrekken. Zijn uitvoeringen met het Huelgas Ensemble zijn gebaseerd op een grondige kennis van de uitvoeringspraktijken van de Middeleeuwen en de Renaissance.Lucht, licht, water en VenetiëZaterdag 27 aprilArte, 20u15:Voyages avec TurnerZaterdag zendt Arte de laatste aflevering van de reeks Voyages avec Turner uit. Na de Theems, de Seine, de Loire, de Moezel en de Rijn sluit de reeks af met Venetië. De Britse schilder William Turner was gefascineerd door de lagunestad en maakte er schitterende aquarellen van. Turner kwam een eerste keer in Venetië in 1819 terwijl hij op weg was naar Rome. Hij bleef er enige tijd om de bekendste stadszichten te vereeuwigen en raakte gecharmeerd van de Dogenstad. Hij kwam er terug voor twee lange verblijven, in 1833 en 1840. De veelkleurige gebouwen, de harmonie van de volumes en vooral het spel van het licht op het water bracht Turner tot het adopteren van een andere, op het impressionisme vooruitlopende, stijl. Die zou hij exploreren in de schilderijen uit zijn laatste periode die alleen nog lucht, licht, water en beweging tonen. De Russische dichter Josef Brodsky schreef over Venetië dat het de grootste aquarel ter wereld was. Geen wonder dan ook dat de grootste aquarellist ter wereld zich erop toelegde om de pracht van de lagunestad in al haar nuances vast te leggen.L!nk of painZaterdag 27 aprilCanvas, 20u40:L!nkJan Hoet is een leeftijds- en geestesgenoot en hij vertelt graag over de Griekse kunstenaar Jannis Kounellis. Kounellis studeerde in Italië en werd er in de jaren 1960 voorvechter van de Arte Povera-beweging, een kunststroming die gebruikmaakt van arme, natuurlijke materialen als textiel, metalen, aarde en mineralen. Zijn tentoonstellingen zijn reusachtige installaties. Heel vaak gebruikt hij voorwerpen die verwijzen naar de haven en de handel, zoals kolenzakken, of jutezakken gevuld met koffiebonen, soms ook levende elementen. En hij legt graag de nadruk op het samengaan van de zintuigen kijken, horen en ruiken. Een expo in het Gentse S.M.A.K. toont het werk van Kounellis.De film Iris schetst het leven van Iris Murdoch, de succesvolle Britse schrijfster die in 1999 aan Alzheimer overleed. Een verhaal over de ongewoon hechte liefde tussen twee sterke persoonlijkheden: Iris Murdoch en haar man, de filosoof John Bayley. Acteur Jim Broadbent kreeg een oscar voor zijn vertolking van de rol van John Bayley.Ook na 500 jaar blijft Shakespeare dé theaterlieveling. Het Toneelhuis brengt een actuele bewerking van King Lear. Een verhaal over verval en verlies van bezit, macht en verstand. En over een vader en zijn kinderen. In L. King of pain is het hoofdpersonage L. geen ouder wordende koning, maar een dementerende bejaarde. De banden met zijn familieleden worden een voor een verbroken. Regisseur Luk Perceval zocht voor deze productie samenwerking over de landsgrenzen heen, met onder anderen de Duitse steracteur Thomas Thieme. Opmerkelijk is ook de speciale taal die hij samen met zijn broer Peter voor dit stuk ontwikkelde: een mix van Nederlands en Duits, door sommige personages gekruid met een beetje Frans en Engels. Pittig detail: de drie broers Perceval werken mee aan deze productie. Kurt Vandemaele sprak met Luk, Peter en acteur Stefan Perceval over Shakespeare, familie en de angst om oud te worden.Een Braziliaanse zangeres, een Duitse toetsenist en een Nederlandse drummer ontmoeten elkaar op het conservatorium van Rotterdam en beginnen samen te musiceren. Drie verschillende achtergronden, drie verschillende invloeden. Samen zijn ze de groep Zuco 103, een world fusion van ritmische Braziliaanse muziek, gekruid met een vleugje elektronica en jazz. Hun debuutalbum was een laaiend succes. Een optreden van Zuco 103 werkt aanstekelijk: dansmuziek en luistermuziek, nu eens teder, dan weer explosief, maar altijd warm en supersterk. Deze week komt hun nieuwe cd Tales of High Fever uit. Een kennismaking.Een vloer aanleggen met muziekMaandag 29 aprilNederland 3, 23u55Lola da Musica - LambchopHet onvolprezen VPRO-programma Lola da Musica brengt een herhaling van het portret van Lambchop, het buitenbeentje van s werelds toonaangevende countrystad Nashville. De band bracht onlangs de cd Is A Woman uit en treedt 30 april op in Amsterdam.Lambchop-voorman Kurt Wagner gaat de kijker voor in een trip door de stad waarmee hij een haat-liefdeverhouding heeft. Hij wordt gevolgd tijdens zijn dagelijkse werkzaamheden als legger van houten vloeren, gaat nader in op zijn drijfveren en vertolkt enkele akoestische songs. Lambchop is ook gefilmd tijdens repetities voor de op dat moment aanstaande tournee door Europa.Lambchop is het geesteskind van de voormalige kunstenaar en kunstdocent Kurt Wagner. In zijn vrije tijd stuurt hij een collectie muzikanten aan, die de afgelopen jaren onder de naam Lambchop enkele opvallende platen heeft afgeleverd. De band distantieert zich nadrukkelijk van de wetten van de country-industrie en valt in eigen stad en land dus een beetje tussen schip en wal. In Europa daarentegen bouwt de groep een behoorlijke schare fans op, die Lambchops eigenzinnige mix van country, soul, pop en rock op juiste waarde weet te schatten, zich verdiept in Wagners cryptische teksten en de opvallend ingetogen concerten van de band bezoekt.Samenstelling: Marc HOLTHOF