Legalisering abortus doet criminaliteit dalen

In de jaren 90 van de vorige eeuw is de geweldscriminaliteit in de Verenigde Staten opmerkelijk gedaald. Dat is het gevolg van de legalisering van abortus die sinds 1973 in heel de Verenigde Staten is ingevoerd. Zo luidt de opzienbarende conclusie van een omstandig wetenschappelijk onderzoek van de Amerikanen John J. Donohue van de Stanford Law School en de econoom Steven Levitt van de universiteit van Chicago. De beide academici gingen niet over een nacht ijs. Ze analyseerden een indrukwekkende hoeveelheid cijfermateriaal. Hun markante bevindingen zijn onlangs gepubliceerd in het oerdeftige Britse Quarterly Journal of Economics.Uit de officiële criminaliteitsstatistieken van de Verenigde Staten blijkt dat het aantal moorden er in de jaren 90 gedaald is met maar liefst 40 procent. Gewelds- en eigendomsdelicten zijn in dat decennium met zon 30 procent afgenomen in vergelijking met de jaren voordien.Voor dit merkwaardige fenomeen zijn in de loop der jaren talloze verklaringen aangebracht. De forse daling zou te maken hebben met het afschrikkingseffect van een strakker vervolgingsbeleid dat leidde tot een toenemend aantal opsluitingen in gevangenissen. Of met de vaak drastische verhoging van de politie-effectieven en de invoering van nieuwe politiestrategieën zoals de zerotolerantie in New York. Anderen verwijzen naar de explosieve groei van de private bewakingssector of de markante stijging van het algemeen welvaartspeil tijdens de jaren 90. Hoe aanlokkelijk sommige van deze verklaringen voor de voorstanders van law and order ook mogen klinken, zij bieden volgens Donohue en Levitt geen sluitende verklaring voor die spectaculaire afname van de criminaliteit. Het tweetal merkt terecht op dat al voor de invoering van die repressievere aanpak in het midden van de jaren 90 een dalende knik in de Amerikaanse criminaliteitsgrafieken zat. Wel werd in New York het aantal manschappen bij de politie met ongeveer 40 procent uitgebreid. De criminaliteit nam er inderdaad zienderogen af. Maar diezelfde dalende tendens manifesteerde zich eveneens in het Californische San Diego, waar slechts 6 procent meer politiemannen werd ingezet.Het sterk op repressie gerichte zerotolerantiebeleid van de New Yorkse politie verklaart al evenmin de daling van de misdaad. Ook in Chicago nam de criminaliteit in vergelijkbare aantallen af, maar daar werd een heel andere politiestrategie gevoerd. Zerotolerantie, ook in ons land door sommigen als het tovermiddel tegen de stijgende criminaliteit naar voren geschoven, is eigenlijk maar wat brutaal scharrelen in de marge omdat het geen alternatief biedt voor de structurele oorzaken van zichtbare criminaliteit.Omdat die hogergenoemde verklaringen geen sluitende interpretatie konden geven voor de frappante afname van de criminaliteit in de Verenigde Staten, gingen Donohue en Levitt op zoek naar andere en fundamentelere oorzaken voor deze markante ontwikkeling. Na het zorgvuldig afwegen van verschillende parameters menen zij die gevonden te hebben in een uitspraak van het Amerikaanse Hoger Gerechtshof.Op 22 januari 1973 beslisten de opperrechters abortus overal in de Verenigde Staten uit het strafrecht te halen. Het Hoger Gerechtshof motiveerde deze legalisering van abortus met een expliciete verwijzing naar het recht van de vrouw baas te zijn in eigen buik. Eind 1973 registreerde men in de Verenigde Staten al 73.000 zwangerschapsonderbrekingen. Dat aantal was in 1980 opgelopen tot 1,6 miljoen. Omdat abortus uit de clandestiniteit was gehaald, werd de medische ingreep ook beduidend goedkoper: van gemiddeld 500 naar ongeveer 80 dollar. Dankzij die prijsverlaging konden ook minder gegoeden er gebruik van maken. In diezelfde periode nam trouwens ook het aantal adopties zienderogen af. Donohue en Levitt stelden vast dat ongewenste kinderen op latere leeftijd vaker in de criminaliteit terechtkomen dan anderen. Bovendien zijn jongeren uit de leeftijdscategorie van 17 tot 25 jaar meer geneigd tot crimineel gedrag. Maar als gevolg van het toenemende aantal abortussen na de gerechtelijke uitspraak in 1973 was die leeftijdscategorie in de jaren 90 minder groot. Het is dus nogal logisch dat de vermindering van dit aantal risicojongeren zijn neerwaartse weerslag had op de criminaliteitscijfers in de jaren 90.Een ander argument voor hun hypothese vinden Donohue en Levitt in de vijf Amerikaanse staten waar abortus al voor de beslissing van het Hoger Gerechtshof gelegaliseerd was. In die staten begon de criminaliteit vroeger te dalen. In staten met een groter aantal abortussen in de jaren 70 is de criminaliteit in de jaren 90 ook beduidend meer gedaald dan elders.Tienermeisjes, ongehuwde en kansarme, doorgaans zwarte vrouwen maken meer kans maken ongewild zwanger te worden. Dat is niet zonder gevolgen voor de kinderen in de buik. Er is onvoldoende prenatale zorg. Moeders van ongewenste kinderen drinken en roken meer tijdens de zwangerschap. Met als resultaat dat een lager geboortegewicht meer voorkomt bij vrouwen die tegen hun wil zwanger zijn geworden. Ook na de geboorte zijn de levenskansen voor deze kinderen, die er alleen maar zijn omdat hun moeders geen abortus konden plegen, beduidend minder groot dan die van gewenste kinderen.Donohue en Levitt stelden vast dat het merendeel van de adolescenten die in een Amerikaanse gevangenis terechtkomen, uit ontwrichte gezinnen komen. De sociaal-economische situatie waarin zulke kinderen moeten opgroeien, is slechter. Het zijn precies zulke kansarme leefomstandigheden die de voedingsbodem kunnen zijn voor crimineel gedrag. Dat blijkt ook uit recent onderzoek naar jeugddelinquentie dat in eigen land is verricht. De analyse van Donohue en Levitt bevestigt bovendien de mening dat veiligheid niet alleen een zaak van de politie is. De beide academici zijn zich terdege bewust van de politieke en ethische aspecten van hun onderzoek. De Amerikaanse anti-abortusgroeperingen zijn immers het speerpunt van een Zwijgende Meerderheid, al dan niet aangevoerd door christelijk-fundamentalistische televisiepriesters. Voor deze electoraal zeer belangrijke groep is het gezin nog altijd de onbetwiste hoeksteen van de Amerikaanse samenleving. Daarom stellen zij ook dat het oorzakelijk verband tussen de legalisering van abortus en de daling van de criminaliteit die we in onze studie hebben aangetoond, evenwel niet mag geïnterpreteerd worden als een pleidooi voor abortus. Een gelijkwaardige afname van de criminaliteit kan in principe ook bereikt worden door alternatieven voor abortus zoals een efficiëntere geboortecontrole of een verbetering van de leefomstandigheden van de kinderen die het risico lopen later in de de criminaliteit terecht te komen. JWThe Quarterly journal of Economics, Littauer Center Room 227, Harvard University,1875 Cambridge Street, Cambridge MA 02138,tel.: 001-617/495.21.42.