Strictly JazzDe derde leeftijd

Er bestaan expressievormen die nog veel doder zijn dan de film, in het bijzonder de jazz, verworden tot een abstracte virtuositeit, ontdaan van zijn betekenis sinds het lyrisme van de free van de jaren zestig en vandaag niet meer dan een vaag voorwendsel voor improvisations gangsters pour crétins du troisième age. In het Frans, in Libération van 11 maart, klinkt de provocatie van Louis Skorecki, filmcriticus van het huis, nog veel fraaier. Zij miste haar doel niet. Onmiddellijk lanceerden de boy scouts van de jazzwereld, in ons geval de Belgische correspondent van het Franse maandblad Jazz Hot, een nobele oproep om onze muziek ter verdedigen en de redactie van Libération te bedelven onder de protesten. Onze muziek verdedigen. De gedachte alleen al. Met plezier droeg ik dus mijn steentje bij. Zonder verder verwijl stuurde ik felicitaties en een gemeend woordje van steun aan het adres van Skorecki, die natuurlijk overschot van gelijk heeft. Het overgrote gedeelte van de jazzproductie van vandaag bestaat uit holle virtuositeit, tamme nostalgie, trendy pose, historische reconstructies, sympathieke plaatjes voor de familie, vrienden en kennissen, nationalistisch ellebogenwerk, studentikoze eindwerkjes en jazzy entertainment van zingende actrices, dit alles gedragen door, hand in hand kameraden, de boekhoudertjes van de industrie en een muziekpers die niet noodzakelijk tot de derde leeftijd behoort maar wel erg haar best doet om het adjectief crétin te verdienen. De nuances die Skorecki vergeet aan te brengen, formuleert Philippe Carles in het hoofdartikel van het aprilnummer van Jazz Magazine: de free van weleer beschouwen als het laatste bastion van authenticiteit is ook een vorm van nostalgie en de jazz is altijd geteisterd geweest door crétinisme allerhande. En ja, vandaag manifesteren die idiotie en onwetendheid zich dank zij de media indrukwekkender dan ooit. Dat mag geen reden zijn om de schoonheid te negeren die desondanks ontstaat, hier en daar, in de marges van de business en de cijfers.Guitars van Aka MoonDe saxofonist Fabrizio Cassol, de letterlijk en figuurlijk elektrische bassist Michel Hatzigeorgiou, en de drummer Stephane Galland zijn sinds tien jaar samen als Aka Moon. Nooit terugkijken, altijd op zoek blijven, antwoordde Fabrizio Cassol, gevraagd naar het geheim van die lange samenwerking. Toch wordt er deze keer wel teruggeblikt. Tien jaar Aka Moon wordt uitbundig gevierd, zie daarover de rubriek Muziek op pagina 16. De cd Guitars van Aka Moon en de drie snarenmeesters wordt meteen nummer drie in de tiendelige reeks van De Werf, uitgegeven ter gelegenheid van Brugge 2002. Ook hier sijpelen herinneringen en invloeden binnen in de vorm van stukken die werden genoemd naar of geïnspireerd door herinneringen aan Paco de Lucia, Scofield, Jaco Pastorius. Een opvallende maar niet noodzakelijk secure eerste indruk na een oppervlakkige beluistering van een geleend exemplaar (Guitars komt pas vandaag uit): de ritmische formules worden minder nadrukkelijk uitgespeld en -geteld, er zit meer lucht en ruimte in de muziek, verschijnt daar niet een zekere vorm van lyriek? Altijd op zoek blijven.Afscheid van Steve LacyNa een verblijf in Europa van bijna veertig jaar keert de sopraansaxofonist Steve Lacy deze zomer terug naar de Verenigde Staten. Niet naar New York waar hij in 1935 werd geboren, wel naar Boston. Daar ziet het New England Conservatory zijn jazzafdeling graag versterkt door een voormalige laureaat van de prestigieuze Genius Grant van de McArthur Foundation. Toen Lacy midden de jaren zestig in Europa belandde, had hij al een bewogen geschiedenis achter de rug. Aangekondigd als de nieuwe Sidney Bechet maakte hij in de jaren vijftig meteen de sprong van dixielandorkesten naar Cecil Taylor en de avant-garde. Via Taylor ontdekte hij ook de muziek van Thelonious Monk, tot vandaag een belangrijke invloed op zijn werk.Opnamen met Gil Evans en Miles Davis en een handvol eigen platen voor Prestige/New Jazz konden niet verhinderen dat Lacy begin jaren zestig in de marge belandde. Het kwartet met de trombonist Rowell Rudd ze speelden uitsluitend stukken van Monk - trad op in coffee houses voor het entreegeld dat wel eens 25 dollarcent per muzikant kon bedragen. Europa wenkte en Lacy vestigde zich na enige omzwervingen voorgoed in Parijs. Daar riep hij in 1975 een sextet in het leven dat tot ver in de jaren negentig tot de markantste ensembles op de Europese scène behoorde en voor de labels Soul Note en Hat meesterwerk na meesterwerk afleverde, vaak gedragen door poëtische teksten uit diverse culturen. Die literaire component kreeg de voorbije jaren nog meer gestalte in de samenwerking met zijn levensgezellin, de zangeres Irene Aebi. Verder legt Lacy zich sinds de ontbinding van het sextet toe op concerten met zijn vaste trio, soms aangevuld met gastmusici. Zo kwam hij weer samen met Roswell Rudd voor een concerttournee en de opname van Monks dream (Verve). Dat Irene Aebi onlangs door inbrekers werd afgetuigd en dat zijn voormalige, aan lager wal geraakte drummer Oliver Johnson zopas aan een gewelddadig einde kwam in de straten rond Les Halles, zal het afscheid van Parijs en Europa voor Lacy vast niet bemoeilijken. De komende maanden organiseren de vele vrienden van de saxofonist overal in Europa afscheidsconcerten. In ons land en in afwachting van meer (hij komt in augustus ook naar Free Music), speelt hij deze week nog een duo met die andere saxofoonmeester Evan Parker, een echo van de fascinerende samenwerking die Lacy al die jaren onderhield met de leidende figuren van de Europese improvisatiemuziek. Bij de komende concerten signaleer ik nog de drummer Terri Lyne Carrington. In Antwerpen ondersteunt ze het verschijnen van haar nieuwe album Jazz is a spirit met een kwintet (Gary Thomas, Nguyn Le, Rac hel Z, Matt Garisson) dat op het podium, zo belooft ze zelf, feller en elektrische klinkt dan de stemmige cd die, mee door de aanwezigheid van Herbie Hancock en andere studiogasten, grotendeels naar de akoestische ambiance van Miles Davis en de jaren zestig neigt.Rob LEURENTOPAka Moon Guitars(W.E.R.F.)Terri Lyne Carrington Jazz is a spirit (Act/Culture)Concert: 11 april, 20u30 Luchtbal, Antwerpen, (03/543.90.30)Steve Lacy & Evan Parker, 14 april 2002, 20 uur, DOude Kapel Sint-Kwintensberg 84, Gent (tel 09/233.61.57 of 09/224.07.43)Steve Lacy website: http://senators.free.f