Wijsjes op Amerikaanse wijze

In het kader van Brugge 2002 gaat op vrijdag een festival van hedendaagse Amerikaanse muziek van start. Onder de titel American Air wordt ons in vijf concerten een intrigerend en eigenwijs beeld geschetst van waar deze muziek zoal voor kan staan, met componisten die binnen een eigen Amerikaanse muzikale ontwikkeling een persoonlijk statement konden formuleren. Toondichters die de Europese tendensen naar een Amerikaanse context brachten, zoals bijvoorbeeld Eliot Carter, zijn manifest afwezig.Hoewel de componisten in dit festival onderling sterk verschillen, valt op hoe ver de invloed van John Cage reikt binnen verschillende aspecten: de omgang met tijd en de duur ervan, het inzetten van elektrisch versterkte instrumenten, het gebruik van klanken uit het alledaagse en het gebruik van noise als een volwaardig muzikaal element. Dat dit niet noodzakelijk resulteert in een muzikaal idioom dat aan Cage verwant is, blijkt uit de aandacht die uitgaat naar een soort grootstadestethiek waarbij kunstmuziek en elementen uit (de underground) van de populaire cultuur worden vermengd. Zeker binnen dit kader kan de Amerikaanse muziek van een eigen, kenmerkende vitaliteit getuigen.Jean-Luc Plouvier opent het festival met Triadic Memories (1981) voor piano solo van Morton Feldman (1926-1987). Zoals kenmerkend voor diens late werken ontvouwt dit stuk zich langzaam en lost het ene patroon stilaan in het andere op in een tranceachtige onbeweeglijkheid.Ook Trio for Strings (1958) van La Monte Young (1935) staat op het programma. Hoewel hij met dit werk een belangrijke grondslag legde voor het minimalisme en erg invloedrijk was door zijn pionierwerk in just intonation en extended time wordt zelden werk van hem in Europa uitgevoerd. De reden daarvoor ligt deels in het egocentrisme van Young en deels in zijn werkwijze. Dit werk is maar ten dele genoteerd, waarbij de rest mondeling wordt overgeleverd. Om het te kunnen brengen werd een nauwe medewerker van Young, Charles Curtis, uitgenodigd, die het Danel kwartet (zonder altviolist) en de cellisten Arne Deforce en François Deppe begeleidt.Het volgende concert staat het Ictus Ensemble op de planken met een opmerkelijk porgramma. Songs van Kurt Weil, zowel uit zijn Duitse als uit zijn Amerikaanse periode, worden er geplaatst naast songs vanuit de operas The Black Rider en Franks Wild Years van Tom Waits. De componisten François Deppe, Fabian Fiorini en Jean-Luc Fafchamps zorgden voor de bewerking voor klein ensemble.Een heel andere band met de populaire cultuur wordt gelegd door het Brusselse ensemble Black Jackets Company. De cellist en componist Alex Waterman (1976) zoekt in zijn nieuwe werk Tour de France een pendant voor John Zorns Cobra. Dit werk werd uitgedacht in 1984 en is opgevat als een soort spel waarbij jingles, improvisaties en genoteerde fragmenten met elkaar interfereren volgens een vrij patroon. Met A Bet on Transcendence Favors The House (2002) van David First (1953) wordt een rockgroove en gedreun gekoppeld aan een minimalistisch esthetiek. Hoewel hij in de jaren zeventig onder invloed stond van Young, Terry Riley en Frederic Rzewski, staat Rhys Chatham vanaf de jaren tachtig net als First voor een rockgeoriënteerde estetiek. Zijn Donnergötter uit 1986 voor zes elektrische gitaren, basgitaar en drum werd een klassieker binnen de New Yorkse No Wave scene.Klangforum Wien sluit het festival af met Eight Lines (1985) en City Life (1995) van Steve Reich. Zij brengen ook Still (1998) van de Zwitserse Oostenrijker Beat Furrer (1954), waarmee het festival eindigt op een Europese postseriële noot. Nog binnen het bestek van dit festival begeleidt Ictus het dansgezelschap Rosas live in de voorstelling Rain. Zij brengen Music for 18 musicians van Reich. Peter-Paul DE TEMMERMAN'American Air' vindt plaats op 3, 4, 7, 8, 10 en 11/05 telkens in het Brugse Concertgebouw. Het progamma vind je op www.ictus.be. Kaarten en inlichtingen: 070/22.33.02