Wilfried Martens

oud-premier, over de plaatsing van Amerikaanse kruisraketten in België in 1985Na veel gesprekken met Europese collegas was ik tot de overtuiging gekomen dat we die raketten moesten plaatsen. Als ik niet overtuigd geweest was, had ik het niet gedaan, ook al zou de regering dan ontploft zijn. Ik wilde wél in Amerika voor uitstel gaan pleiten, maar met Reagan was het onmogelijk discussiëren. Hij had tussen zijn vinger en zijn ring een klein papiertje zitten, waar waarschijnlijk op stond wat hij moest zeggen. Hij herhaalde in elk geval opvallend vaak dezelfde zin: In any case, the United States will vote no. Daarmee was de kous af.Tindemans kan dat bevestigen, hij zat er in het Oval Office als minister van Buitenlandse Zaken bij. Het waren rare tijden. Een paar dagen voor onze definitieve beslissing was Tindemans in Moskou. Hij kon geen onderhoud krijgen met buitenlandminister Gromyko en we hadden afgesproken dat hij mij zou telefoneren: hij vroeg me in het Nederlands wanneer de beslissing over de raketten genomen zou worden. Ik antwoordde: Over drie dagen. Een halfuur later werd Tindemans uitgenodigd bij Gromyko - dat gesprek moet dus afgeluisterd zijn. HumoPaul Frissenhoogleraar bestuurskunde aan de Katholieke Universiteit Brabant, over de netwerksamenlevingIn veel radicalere zin dan ooit het geval is geweest, houden publieke domeinen zich niet meer aan het grondgebied van de staat. Door de oude en de nieuwe media, door mobiliteit en migratie zijn verbanden en gemeenschappen gefragmenteerd. Sociaal, cultureel en economisch horen mensen bij steeds meer en steeds verschillender gemeenschappen. Die gemeenschappen kennen soms de schaal van een wijk, soms die van een stad, soms van een regio, soms van een land, en vaak ook de wereld.De mogelijkheden om over de grenzen heen verbanden en gemeenschappen te onderhouden, zijn op ongekende schaal vergroot. Globalisering en regionalisering treden tegelijkertijd op. Popmuziek in dialect is daarvan een prachtig voorbeeld. Dat betekent dat een netwerksamenleving op nationaal niveau als het ware alleen maar minderheden kent.Multiculturaliteit - in een veel uitgebreidere zin dan alleen de etnische - is geen norm of waarde, maar empirisch feit. We kunnen net zomin tegenstander als voorstander ervan zijn. We zijn tenslotte ook niet voor of tegen water. Vrij Nederland