Indexfondsen, en schaduwfondsen in het bijzonder, geven beleggers de mogelijkheid om hun blootstelling snel en tegen een beperkte kost te wijzigen. Ook fiscaal zijn het voordelige instrumenten.
In tegenstelling tot actief beheerde fondsen hebben trackers of beursgenoteerde indexfondsen niet de doelstelling om beter te doen dan de referentie-index, maar willen ze zo getrouw mogelijk1 de prestatie van die index kopiëren. Indexfondsen kosten daardoor minder dan de actief beheerde fondsen. Alleen al om die kostenachterstand weg te werken, moeten die laatste het dus al een pak beter doen dan de index.
Er zijn twee soorten indexfondsen: niet-genoteerde fondsen en Exchange Traded Funds (ETF's). Die eerste kunnen net zoals actief beheerde fondsen maar één keer per dag gekocht of verkocht worden. ETF's noteren net als aandelen op de beurs en worden de hele dag door verhandeld. ‘Wie een beetje beleggingservaring heeft, kan online bij zijn broker op gelijk welk moment met een muisklik een ETF aanschaffen zoals hij een aandeel zou kopen’, zegt Laurent Trottier, wereldwijd verantwoordelijk voor ETF-, Index- en Smart Betabeheer bij Amundi. ‘Een half uur nadat je een andere samenstelling van je portefeuille hebt overwogen, kun je die al helemaal doorgevoerd hebben.’
Verscheidene toegangsvoorwaarden
De keuze voor een indexfonds of ETF hangt grotendeels af van de omvang van de portefeuille. Omdat met ETF's transactiekosten zijn gemoeid, mikken beleggers voor hun aankopen best op een bedrag van minstens 1.500 euro. Niet-genoteerde indexfondsen hebben doorgaans een lage instapdrempel en kunnen al voor enkele honderden euro's worden aangeschaft.
De lopende kosten2 aangerekend door de trackers bedragen gemiddeld rond de 0,3 procent.
Bij de aankoop van een tracker, onder de vorm van een GBF of van een BEVEK, betaalt u voor elke transactie 0,27 procent beurstaks met een maximum van 800 euro. Voor trackers die in België geregistreerd zijn3 – dat is de grote minderheid – geldt een tarief van 0,09 procent met een maximum van 650 euro.
Op geïnde dividenden geldt een roerende voorheffing van 27 procent. Net als fondsen zijn ETF's vrijgesteld van de speculatietaks.
Omdat bijna alle trackers van buitenlands recht zijn, is er in veel gevallen sprake van een dubbele heffing. Daardoor kan het gebeuren dat van het dividend van de tracker netto maar iets meer dan de helft overblijft. Om aan de tweede helft van de dubbele belasting te ontsnappen, kunnen beleggers kiezen voor een kapitaliserende tracker die dus geen dividenden uitkeert.
Beleggen in een bekende index betekent nog niet dat u een representatief staal van de markt hebt gekocht. Zo geldt de Dow Jones Industrial Average als de invloedrijkste en meest geciteerde beursindex ter wereld. Het is een reliek van 120 jaar oud, en niet bepaald de beste vinger aan de pols van de Amerikaanse beurs. Dat heeft alles te maken met de berekeningswijze die al die jaren onveranderd is gebleven. De componenten – dertig aandelen – krijgen een weging volgens hun beurskoers, niet volgens hun marktkapitalisatie.
Bij de berekening van de Dow worden alle aandelen gewoon opgeteld, wat betekent dat wijzigingen in het aandeel van Cisco vijf keer zwaarder doorwegen dan die van McDonald's. Dat zit zo. De marktkapitalisaties van beide bedrijven zitten wel in elkaars buurt - respectievelijk 120 en 114 miljard dollar - maar waar de stijging van het aandeel van Cisco met 1 dollar een stijging van de koers met 4,3 procent betekent, is dat bij McDonald's maar 0,8 procent.
Dat is ook de reden waarom Google-moeder Alphabet met een aandelenkoers boven de 700 dollar niet in de Dow zit. Technologiegigant Apple kon pas in 2015 een zitje bemachtigen in de beroemde index, nadat het zijn bestaande aandelen in zeven had gesplitst.
2 Lopende kosten : jaarlijks, alle taksen inbegrepen. De lopende kosten vertegenwoordigen de lasten onttrokken aan het fonds in de loop van een jaar. Ze zijn gebaseerd op de cijfers van het vorige boekjaar. Indien het fonds haar rekeningen nog niet afgesloten voor de eerste keer, wordt een schatting gemaakt van de lopende kosten. De lopende kosten zijn de som van de jaarlijkse totale beheers- en werkingskosten alle taksen inbegrepen aangerekend aan een fonds, onttrokken aan haar nettoactiva.