Robotisering: wat zit er onder de motorkap?

Robotisering is een vorm van vermogensbeheer waarbij er geen of nauwelijks menselijke interactie aan te pas komt. In plaats van beleggingsexperts van vlees en bloed staan algoritmes en supercomputers in voor het beheer van de portefeuilles. Professor Geert Bekaert van de Columbia Business School (New York) volgt de technologische ontwikkelingen al jaren op de voet. Sinds 1997 bouwde de econoom en fintechspecialist voor verschillende Amerikaanse financiële spelers ook zelf al modellen voor robo-advies.

“Voor beleggingen werkt het als volgt: de klant vult online een vragenlijst in over zijn of haar financiële doelstellingen, beleggingsmotieven, risicotolerantie, leeftijd, enzovoort. Een algoritme genereert een beleggersprofiel en suggereert een passende modelportefeuille. De klant tekent in en de algoritmes doen de rest”, vat Geert Bekaert samen. “De algoritmes zelf? Die werken volgens de basisprincipes van vermogensbeheer. Die zijn bijna allemaal gestoeld op de moderne portefeuilletheorie van Harry Markowitz en theorieën van Bill Sharpe. Afwegingen maken tussen risico en rendement, diversifiëren, … alle mechanismen om een efficiënte portefeuille te creëren zitten standaard onder de motorkap. Afhankelijk van de adviseur kunnen er uiteraard nog bijkomende modellen toegevoegd worden.” 

Voor elk vermogen

Robo-advies helpt beleggers beter te ondersteunen in het nemen van de juiste beslissingen om hun financiële doelstellingen te bereiken. Dankzij slimme technologie kan dat op een toegankelijke en democratische manier. En door de lage instapdrempel ook voor elk vermogen. Om de hoogste efficiënte en laagste kosten te bereiken werken de algoritmes met trackers (ook wel indexfondsen of ETF’s genoemd). “Met een tracker beleg je in één keer in alle componenten van een index zoals de S&P500 of STOXX Europe 600. En dat tegen een kost die veel lager ligt dan bij ‘actief’ beheerde fondsen”, vervolgt hij. “Afhankelijk van de modelportefeuille die bij je profiel past, beleg je in verschillende aandelen- en/of obligatietrackers. De trackers zijn meestal ook geografisch gespreid. Soms wordt er ook extra gediversifieerd door er bijvoorbeeld een grondstoffentracker aan toe te voegen.”

Rationeel en gedisciplineerd beleggen willen we allemaal. Maar in de praktijk laten we ons ook leiden door ons buikgevoel en het gedrag van andere beleggers. Niet voor niets spreken we vaak over ‘beurssentiment’. Bij beleggen is gemoedsrust minstens even belangrijk als rendement. "Daarom gaan we een stap verder en zetten we ook algoritmes in om de risico’s in de portefeuilles van onze klanten te bewaken", vertelt Dieter Haerens van BinckBank. "Dankzij die kapitaalbewaking hopen we onze beleggers voornamelijk gelukkig te houden. Veel beleggers hebben immers een asymmetrisch profiel. Dat betekent dat een belegger ongelukkiger wordt van 10% verlies, dan dat hij gelukkig wordt van 10% winst. Door automatisatie kunnen we dergelijke services bovendien democratiseren. Vroeger waren die voorbehouden voor een beperktere groep mensen door de logheid van de manuele processen."

Groot potentieel

Digitaal vermogensbeheer is momenteel een klein, maar snel groeiend segment binnen het vermogensbeheer. Met ongeveer 500 miljard euro in beheer, vertegenwoordigt het vandaag minder dan 1% van het wereldwijd beheerd vermogen. Maar ook al is het (nog) een niche: professor Bekaert is helemaal overtuigd van het potentieel. “Dankzij de efficiëntie, de lage kosten en het gebruiksgemak, zou robotisering eigenlijk de standaard moeten worden voor zowel kleine als grote beleggers", knoopt Geert Bekaert aan. "De manier waarop veel banken in Europa vandaag aan vermogensbeheer en beleggingsadvies doen, is schrijnend. Vaak schuiven banken fondsen naar voren, maar er zijn er weinig die de indexen persistent verslaan. Zeker als je alle kosten meerekent. Waarom zou je dan hoge vergoedingen betalen als je voor een fractie van de kosten gewoon de markt kunt volgen via trackers? En dat terwijl je nauwelijks tijd of energie in je beleggingen hoeft te steken?”

In de VS, die als bakermat van de automatisering geldt, wordt momenteel 1 à 2% van het totaal belegd vermogen op die manier belegd. “Vandaag zijn het vooral jongere mensen die voor deze oplossing kiezen”, weet Geert Bekaert. “En bijna uitsluitend gaat het om kleinere vermogens. Om grotere vermogens over de streep te trekken, blijkt menselijk contact een van de sleutels te zijn. Daarom bieden enkele spelers in de VS al robo-advies mét daarnaast een personal advisor van vlees en bloed. Een evolutie die vroeg of laat wellicht ook naar Europa overwaait.”