De Chinese economie koelt in ijltempo af, en in het westen is de interesse in import vanuit Azië bekoeld. Hoog tijd dus voor opkomend Azië om over te schakelen op een binnenlandse groeimotor.
In Indonesië is het transportnetwerk belabberd en de bureaucratie verstikkend. Myanmar mist een betrouwbaar financieel stelsel, omdat het pas sinds een paar jaar openstaat voor de wereldeconomie. En als China de pedalen verliest, kan een maritiem conflict de regionale stabiliteit in gevaar brengen. Nee, echt vrolijk lijkt het beeld niet, dat Raphaël Cecchi schetst van opkomend Azië.
‘Gezien de aard van mijn job kijk ik natuurlijk eerst en vooral naar de risico’s, zowel politiek als economisch’, lacht de regiospecialist bij Credendo Group. ‘Azië is nog altijd de meest dynamische regio ter wereld, met een stevige economische groei. Het heeft de economische en financiële crisis van 2008/2009 goed doorstaan, maar voelt nu wel de gevolgen van de vertraagde Chinese groei.’
De regio heeft dringend een andere groeimotor nodig dan de export, meent Raphaël Cecchi. ‘De afzetmarkt in China heeft een flinke tik gekregen, en ook de vraag naar Aziatische producten vanuit de VS en Europa is afgenomen. Een nieuwe bron van groei kan voortvloeien uit het aanwakkeren van de binnenlandse vraag. Onder meer investeringen in infrastructuur en consumentengoederen kunnen daarvoor zorgen.’
Veel Aziatische landen hebben een overheidsschuld die grotendeels in dollar noteert. Als de Amerikaanse munt in waarde stijgt omdat de Fed de beleidsrente verhoogt, zal dat stevige budgettaire gevolgen hebben.
Valutaoorlog
De opkomende landen hebben nog andere zorgen. Medio augustus verlaagde de Chinese centrale bank onverwacht de wisselkoers van de yuan in drie dagen tijd met bijna 5 procent. Een goedkopere munt is voordelig voor de export en dus voor de economische groei. ‘At the moment, none of us can read China’, reageerde Ivan Glasenberg, CEO van grondstoffentrader Glencore. Plots hing de dreiging van een valutaoorlog in de lucht, al lijkt het nog niet meteen zover te zullen komen.
Dat wil niet zeggen dat de Aziatische economieën geen andere klap te wachten staat door een verandering in het monetaire beleid elders in de wereld. Raphaël Cecchi waarschuwt voor de gevolgen van de renteverhoging door de Federal Reserve die eraan zit te komen. ‘Verschillende Aziatische landen hebben een overheidsschuld die grotendeels in dollar noteert. Als de Amerikaanse munt in waarde stijgt omdat de Fed de beleidsrente verhoogt, zal dat stevige budgettaire gevolgen hebben. Dat risico is nog groter voor bedrijven, voornamelijk uit de textiel- en automobielsector. Vooral in India, Indonesië, Maleisië en Thailand hebben deze sectoren geprofiteerd van de goedkope dollar en lage rentetarieven om hun schulden te slijten.’ De gevolgen laten zich raden: ‘We verwachten een opstoot aan achterstallige betalingen en wanbetalingen’, aldus Raphaël Cecchi.
Dat hoeft nog geen herhaling van de grote Aziatische crisis te betekenen. ‘De opkomende landen verkeren in veel opzichten in een betere gezondheid dan in de jaren 1990, toen monetaire verkrapping en een duurdere dollar verschillende crisissen uitlokte’, merkt de Bank voor Internationale Betalingen op. ‘Nu zijn ze macro-economisch gezien veel sterker en zijn de wisselkoersen flexibeler. Hun financiële stelsels zijn robuuster, en het toezicht erop strenger. Bovendien is de schuld in andere munten lager dan vroeger ten opzichte van de omvang van de eigen economie.’
Hogere levenskwaliteit
De Aziatische economieën zijn dus gezonder dan twintig jaar geleden. Dat uit zich ook in de sterke groei van de middenklasse, die op 500 miljoen geschat wordt. Tegen 2020 zouden dat zelfs 1,8 miljard consumenten zijn. Daar liggen dus enorme kansen. ‘De middenklasse wil een hogere levenskwaliteit’, stipt Raphaël Cecchi aan. ‘Huisvesting, voeding, gezondheid, geneesmiddelen,… dat zijn allemaal sectoren met kansen voor Belgische bedrijven.’
Natuurlijk zijn niet alle landen even vlot te betreden. Noord-Korea bijvoorbeeld is een duidelijke no pasarán. In welke andere landen moeten ondernemers extra voorzichtig zijn? 'Volgens onze beoordeling van de politieke risico's op de middellange termijn zijn dat Laos, Myanmar en Afghanistan’, aldus Raphaël Cecchi. ‘Dat neemt niet weg dat we voor de meeste van die landen wel kredieten verzekeren als die slechts een looptijd van een paar maanden hebben.’
Natuurrampen
Politieke spanningen vormen niet de enige bedreiging. ‘Azië wordt regelmatig getroffen door natuurrampen’, stipt Raphaël Cecchi aan. ‘De voorbije jaren hebben verschillende economieën daar de gevolgen van gevoeld. Denk maar aan de aardbevingen in Nepal vorig jaar, of de tsunami van 2004 die Thailand hard raakte.’
Waar mogelijk houdt Credendo Group rekening met de kans op een natuurramp, legt Raphaël Cecchi uit. 'Dan speelt het bijvoorbeeld mee of een bedrijf een vestiging wil bouwen dicht bij de zee. In Thailand zijn heel wat automobielfabrikanten verhuisd van het overstromingsgevoelige Bangkok naar andere regio’s.'
We praten er hier in Europa niet veel over, maar er is een voortdurende spanning in de Zuid-Oost-Chinese Zee tussen China en verschillende omliggende landen.
Territoriaal dispuut
Tot slot zijn er niet alleen specifieke landenrisico’s, maar ook politieke risico’s die de betrokken landen overstijgen. ‘We praten er hier in Europa niet veel over, maar er is een voortdurende spanning in de Zuid-Oost-Chinese Zee tussen China en verschillende omliggende landen’, zegt Nabil Jijakli, Deputy CEO bij Credendo Group.
‘Het territoriaal dispuut over de Senkaku-/Diaoyu-eilanden is het grootste veiligheidsrisico in Azië', verduidelijkt Raphaël Cecchi. Dat conflict gaat over het eigendomsrecht op de kleine, onbewoonde rotseilanden die in wateren liggen die niet alleen zeer visrijk zijn, maar ongetwijfeld ook grote olie- en gasvelden herbergen. Bovendien liggen ze in belangrijke maritieme handelsroutes. Het gaat niet alleen over economische drijfveren, verduidelijkt Raphaël Cecchi. 'Rationeel gezien hebben China en Japan meer aan samenwerking dan aan ruziemaken. Maar jammer genoeg heeft de geschiedenis aangetoond dat rationale overwegingen nog nooit een oorlog in de weg hebben gestaan.'
Hij wijst op het nationalisme dat nog altijd hoogtij viert in Azië. 'De jarenlange brutale bezetting door Japan blijft erg gevoelig liggen in China, ook al is het ondertussen 70 jaar geleden. Vergeet niet dat er nooit echt formele excuses zijn aangeboden voor de oorlogsmisdaden. Daardoor is er geen verzoening geweest, zoals in Europa wel het geval was met Duitsland.'
Keynotes van topsprekers!
- Pascal Lamy, voormalig Directeur-Generaal van de Wereldhandelsorganisatie (WTO)
- Jonathan Holslag, professor aan de VUB en Azië-expert
- Aziz Mebarek, stichter-partner AfricInvest
Deze internationaal gerenommeerde sprekers delen hun visie op 'the new world of trade', de gevolgen voor de internationale handel en de impact daarvan op uw organisatie.
Lezers van De Tijd krijgen de unieke kans om deze conferentie bij te wonen. Stel u vandaag nog kandidaat. De geselecteerde lezers ontvangen een persoonlijke uitnodiging en bevestiging.