Het overdragen van uw bedrijf aan de kinderen, of het verkopen aan een externe partij, doet u niet alleen met uw rekenmachine en uw hart. U stelt zich meteen ook tal van vragen over uw eigen toekomst. Omdat een overname zo’n gevoelige aangelegenheid is, is het belangrijk u goed te laten bijstaan.
Kan ik de helft van mijn bedrijf schenken en de andere helft verkopen aan een kind? Hoe maak ik mijn onderneming klaar voor een optimale overname? Is het nuttig om nog een tijdje samen te werken met een externe overnemer?
Elke ondernemer die geleidelijk afbouwt, kent deze vragen. Het overlaten van een bedrijf is geen louter rationele keuze, maar ook een emotionele beslissing. Of u het bedrijf nu zelf van nul opbouwde, of het overnam van uw ouders: het idee om los te laten kan best zwaar wegen.
Naast de emotionele aspecten zijn er ook tal van juridische, fiscale en praktische kwesties om rekening mee te houden. De overdracht van uw onderneming vergt tijd, overleg en vooral een goed doordacht plan.
Als klant bij KBC kunnen uw private banker en financial planners u adviseren over de verschillende scenario’s van een overdracht, en de financiële en fiscale gevolgen van een verkoop, een schenking of een combinatie daarvan. Zij gaan met u in gesprek om uw onderneming tijdig klaar te maken voor een overname, de financierbaarheid te vergemakkelijken en de waarde van uw bedrijf te maximaliseren.
HOEVEEL IS UW ONDERNEMING WAARD?
’Bij een verkoop is dit meestal de eerste vraag. Dit is niet alleen relevant bij een verkoop aan een derde partij, maar ook bij een schenking of verkoop aan uw kinderen, zeker als er nog andere kinderen zijn die niet in de transactie worden betrokken’, legt Roeland De Wolf, Expert Financiële Planning Ondernemen bij KBC, uit.
Bestel gratis de Overnamegids
Overweegt u de komende jaren uw bedrijf over te dragen? Vraag dan nu gratis de Overnamegids aan. Deze gids van ruim 60 pagina’s biedt een stappenplan voor zowel een interne als externe succesvolle overname. De gids toont een helder overzicht van de fiscale, juridische en praktische aandachtspunten en bevat handige tips om de waarde van de onderneming te optimaliseren.
'KBC kan een objectieve waardering van uw bedrijf maken. Daarbij wordt een grondige analyse gemaakt van alle relevante gegevens van uw bedrijf. De resultaten van deze oefening worden getoetst aan onze concrete ervaringen met eerdere overnametransacties binnen dezelfde sector. Afhankelijk van de grootte van uw onderneming kunt u binnen 4 tot 6 weken rekenen op een compleet en goed onderbouwd waarderingsverslag.’
Vervolgens stelt zich al snel de vraag: wie is de ideale overnemer? Als die extern moet worden gezocht, denkt KBC ook daar graag mee. ‘We helpen u de interessantste overnemers binnen uw sector te vinden en werken mee door u te introduceren bij ervaren bemiddelingskantoren en Unizo. Bij de eigenlijke onderhandelingen komt de bank niet tussen, maar wij volgen de verdere afhandeling van uw dossier wel op en u kan steeds bij ons terecht voor vragen of een tweede opinie.’
VOORBEREIDING OVERDRACHT EN FISCALE GEVOLGEN
Het is belangrijk om de vennootschap goed voor te bereiden op een overdracht. Roeland De Wolf merkt op dat veel kmo’s nog aanzienlijke middelen binnen de vennootschap hebben.
‘De fiscus ziet graag dat deze eerst worden uitgekeerd, bijvoorbeeld via een dividend. Als er een gezinswoning in de vennootschap zit, moet ook die er mogelijk uit worden gehaald, omdat het vaak de wens is om bij de overdracht van de aandelen deze woning te behouden. Of omdat een kandidaat-overnemer geen interesse heeft in het pand.’
Sommige ondernemers zijn er zich niet van bewust of de aandelen eigen of gemeenschappelijk zijn, en wie eigenaar is van het vermogen.
Daarnaast is het belangrijk om de impact van de verkoop op je successieplanning te begrijpen. ‘Sommige ondernemers zijn er zich bijvoorbeeld niet van bewust of de aandelen eigen of gemeenschappelijk zijn, en wie eigenaar is van het vermogen’, geeft Van Opstal als voorbeeld. Zij wijst erop dat aandelen in een familiebedrijf in Vlaanderen vaak vererfd kunnen worden aan een gunstig tarief van 3 procent. Maar zodra het bedrijf verkocht is, kan de erfbelasting op de verkregen prijs voor de aandelen stijgen tot 27 procent in rechte lijn.
Eens de onderneming klaar is voor verkoop en alle fiscale en successie-kwesties zijn uitgeklaard, blijft uw private banker u ondersteunen.
‘Als je bijvoorbeeld bij de aandelenoverdracht een uitgestelde betaling afspreekt, raden wij aan om die tot een minimum te beperken’, aldus De Wolf.
Ook adviseert hij om eventuele samenwerkingsafspraken met de nieuwe eigenaar tot een minimum te beperken, zodat zowel verkoper als overnemer een duidelijke breuk kunnen maken. ‘Spreek liever een samenwerking van één jaar af, met een optie om te vernieuwen, in plaats van twee jaar om die nadien in te korten.’
GEVOELIGE KWESTIE
Een verkoop of schenking aan de kinderen brengt eigen uitdagingen met zich mee. Bij meerdere kinderen kan het lastig zijn om alles gelijk te verdelen.
Als ouders er de voorkeur aan geven om het bedrijf over te laten aan één kind kan een objectieve waardebepaling veel van de spanningen wegnemen.
‘Als ouders er de voorkeur aan geven om het bedrijf over te laten aan één kind kan een objectieve waardebepaling veel van de spanningen wegnemen, omdat duidelijk wordt tegen welke waarde een kind het bedrijf kan overnemen of krijgen, en hoe de andere kinderen gecompenseerd kunnen worden’, vervolgt De Wolf.
‘Als er toch geen oplossing komt, wordt soms alsnog gekozen voor een externe verkoop om de opbrengst gelijk te verdelen.’
Soms willen ook meerdere kinderen het bedrijf overnemen. In dat geval is een aandeelhoudersovereenkomst essentieel. Hierin worden afspraken over de samenwerking en conflictoplossing vastgelegd.
‘Dergelijke overeenkomst biedt een juridische zekerheid, in tegenstelling tot een familiecharter dat wel zijn nut heeft, maar niet afdwingbaar is.’ Hoewel zo’n overeenkomst maatwerk voor juristen is, staat KBC ook hier ter beschikking voor een tweede opinie.
Als u een schenking overweegt, kunt u voorwaarden stellen om de controle te behouden, zoals via een voorbehoud van vruchtgebruik, waardoor u stemrecht op de algemene vergadering behoudt. Voor grotere bedrijven kan een controlestructuur, zoals een maatschap of stichting, worden opgezet.
‘De verkoop van uw vennootschap aan de kinderen, of de holding van uw kinderen, biedt dan weer andere voordelen. In de ideale omstandigheden kan u bij dergelijke verkoop een belastingvrije meerwaarde op aandelen realiseren. U zet dan de waarde van de vennootschap om in geld.'
'De holding van de kinderen zal meestal worden opgericht met een relatief beperkte eigen inbreng, vaak gevormd op basis een schenking, en zal de overnametransactie voor het saldo met bankkrediet (of via een zogenoemde ‘vendor loan’) financieren. Na zeven tot tien jaar heeft de overnemende holding in principe de schulden terugbetaald. En dat zorgt vaak voor een heel mooi rendement op de eigen inbreng.’
UW FINANCIEEL TOEKOMSTPLAN
Op vlak van fiscaliteit loont het de moeite om te onderzoeken of uw bedrijf als familiale vennootschap kwalificeert. ‘In dat geval kunt u schenken aan 0% schenkbelasting, in plaats van 3%. Hieraan zijn echter voorwaarden verbonden, bijvoorbeeld dat de vennootschap een reële economische activiteit kent (en dus geen loutere management- of patrimoniumvennootschap is) en dat de activiteit minstens drie jaar voortgezet wordt’, beklemtoont Van Opstal.
‘Tot slot helpt uw private banker u om uw financieel plan te updaten, zodat u zeker weet dat u na de verkoop of schenking een comfortabel leven kan blijven leiden’, sluit Van Opstal af. Mocht blijken dat er onvoldoende vermogen overblijft in het scenario van een schenking, kan een (gedeeltelijke) verkoop een oplossing bieden.