De hersenen zijn het meest onbegrepen deel van het menselijk lichaam. Daar wil hersenspecialist Pierre Vanderhaeghen wat aan doen. Met de steun van de AXA Leerstoel, waar de ULB-professor voorzitter van is.
Als er vandaag nog geen doeltreffende behandeling is voor neurologische aandoeningen zoals alzheimer en parkinson, is dat te wijten aan onze gebrekkige kennis van het menselijk brein. ‘Willen we daarvoor ooit doeltreffende behandelingen vinden, zijn er investeringen in fundamenteel onderzoek nodig’, beklemtoont Pierre Vanderhaeghen.
De hoogleraar is medeoprichter van het Instituut voor Neurowetenschappen aan de ULB (UNI) en bekleedt de AXA-Leerstoel Neurowetenschappen en Levensduur.
‘We moeten fundamenteel onderzoek naar de werking van onze hersenen blijven voeren’, benadrukt Pierre Vanderhaeghen. ‘Net zoals tussen Newton en de maanlanding veel tijd is verstreken, heeft ook kankeronderzoek decennialang niet veel vooruitgang geboekt. Pas toen we meer te weten kwamen over onze cellen, onze genen en de moleculaire biologie, konden we een nieuwe generatie kankermedicijnen ontwikkelen.’
We leven in een cultuur waarin alles “nu” moet, terwijl een langetermijnvisie toch de beste oplossing is.
‘Voor de hersenen is dat hetzelfde. En dat kan frustrerend zijn voor patiënten, hun familie, verzorgers, verenigingen… Iedereen wil nu oplossingen hebben - ook wij, als onderzoekers. We leven in een cultuur waarin alles “nu” moet. Maar toch is een langetermijnvisie de beste oplossing. We moeten nu volop investeren in fundamenteel onderzoek om onze kennis uit te breiden. Die kennis kunnen farmaceutische bedrijven daarna gebruiken om medicijnen te ontwikkelen.’
Goudzoekers
De financiering van fundamenteel onderzoek moet een prioriteit zijn voor de hele samenleving, vindt de wetenschapper. De overheid moet daar in investeren, maar Vanderhaegen richt zich ook tot de private sector. Zo krijgt het onderzoek al financiële steun van het AXA Research Fund.
‘Eigenlijk kun je ons vergelijken met goudzoekers. We zeven tientallen kubieke meters erts om een stukje goud te vinden’, zegt Vanderhaeghen. ‘Zo zijn we erin geslaagd om in het lab menselijke pluripotente stamcellen te laten uitgroeien tot hersencellen, en die in muizenhersenen te transplanteren. We ontdekten zo dat de menselijke neuronen veel gevoeliger zijn voor amyloïde eiwitklonters en dus ook voor de ziekte van Alzheimer. Het is een typisch menselijke ziekte, die bijdraagt aan onze kwetsbaarheid ten opzichte van andere soorten. Deze ontdekking heeft een haast filosofische dimensie: wat onderscheidt onze hersenen en wat maakt van ons mensen?’