'Ons kmo-land is in volle transitie. Bedrijfsleiders tussen de 55 en 63 jaar moeten vaak de moeilijke keuze maken: verkopen of overdragen aan de volgende generatie', vertelt Mark Delboo, advocaat & partner bij DELBOO . 'Kiezen ze voor het laatste, dan zijn er drie belangrijke spelregels.'
Regel 1: Tijdig goede afspraken maken
De belangrijkste regel is tijdig en in alle transparantie goede afspraken maken. Wie van de kinderen is bekwaam om een bedrijf te leiden? Wie denkt dat hij of zij bekwaam is en wie weet het nog niet? Wie is gedreven genoeg? Allemaal moeilijke vragen en vooral vrij subjectieve vragen. Een assessment laten doen is een optie; daar leren de ouders en de kinderen veel uit. Ik merk, vreemd genoeg, dat het vaak de moeders zijn die de dochters minder inschatten dan de zonen.
Het is zaak om de discussies tussen kinderen en ouders met een open mind te voeren. Kinderen kunnen ook zeer complementair zijn, zoals de ouders dat misschien ook zijn of waren.
Als er goede afspraken komen tussen de ouders en kinderen, en kinderen onderling, leg die dan vast. Daarvoor bestaan geijkte juridische instrumenten zoals een aandeelhoudersovereenkomst, een familie-charter of een verankering in een familiale stichting. Het kan de vrede in de familie voor lange tijd bewaren.
Regel 2: Externe bestuurders
Juist omwille van het familiale karakter is er vaak ook veel emotie gemoeid. Door het aanstellen van externe bestuurders kan die emotie geobjectiveerd worden. Discussies over aandeelhouders kunnen op die manier rustig gevoerd worden en er wordt ruimte gemaakt om de afspraken zakelijk en goed te regelen. Ervaren externe bestuurders helpen de familie inzicht te verwerven en vormen ook de brug tussen de kinderen en zelfs tussen de generaties. Zij houden een spiegel voor en hoewel ze vaak niet meer doen dan stating the obvious, blijkt dat toch van het grootste belang. Het is niet te geloven hoe vaak families, door de emotie, het voor de hand liggende net vergeten te doen.
Regel 3: Onafhankelijk advies
De overdracht van een familiebedrijf vergt enige tijd. Er zal minstens een jaar over gaan om alles te regelen. Heel wat partijen kunnen de bedrijfsleider-aandeelhouder daarbij adviseren: een accountant, revisor, bankier of consultant. Ik merk dat daarbij soms veel te complexe structuren worden opgezet of dat het fiscale aspect soms al te zeer doorweegt. Vergeet de essentie evenwel niet: het bedrijf moet werkzaam blijven. Probeer het dus zo eenvoudig mogelijk te houden. Vaak is dat al moeilijk genoeg.
DELBOO
056/62.51.00