Bpost gaat op zoek naar zijn vierde CEO in tien jaar tijd. ‘De gemakkelijke analyse is “dat men destijds van het loonplafond had moeten afblijven”, dan was dit allemaal niet gebeurd’. Dat is niet hoe Fabiaan Van Vrekhem het ziet. Van Vrekhem is managing partner bij headhunter Accord Group.
Natuurlijk was die eenzijdige ingreep zeer ongelukkig, maar zo eenvoudig is het niet. Laten we alsjeblieft niet denken dat we de witte raaf wel zullen vinden als we het loonplafond herzien. Het fundamentele probleem is dat men er soms te snel vanuit gaat dat een CEO een CEO is. Er is een (te) groot vertrouwen in het idee dat CEO’s “transplanteerbaar” zijn. “Als ze al ergens CEO geweest zijn, zullen ze dit ook wel kunnen.”
Men gaat voorbij aan het feit dat een CEO zijn of haar plek moet vinden in de context waarin een organisatie opereert: context alignment is waar het om gaat bij de succesvolle plaatsing van een CEO. Die match tussen context en CEO speelt op drie niveau's. Ten eerste: integriteit en waarden, wat evident is. Ten tweede: is zijn of haar stijl (gedrag) geschikt voor de organisatie? Ten derde: kan deze persoon het niveau aan van complexiteit waarin de organisatie (of de sector) zich bevindt?
Laten we alsjeblieft niet denken dat we de witte raaf wel zullen vinden als we het loonplafond herzien.
Tanden stukbijten
Als de graad van complexiteit te hoog of te laag is voor een leider, zal die zich vervelen of zich de tanden stukbijten. Organisaties hebben de neiging om de complexiteit te onderschatten, waardoor men bij de zoektocht naar een nieuwe CEO riskeert te laag te mikken. “We zoeken gewoon iemand die...”, klinkt het dan, maar men anticipeert te weinig op de toenemende complexiteit van de job. Dit gevaar schuilt bij Bpost ook, vooral omdat je mag stellen dat de complexiteit van de context enorm is, zowel binnenshuis als op de markt.
Bpost kon misschien destijds de markt bepalen, maar kan dat allang niet meer. De klant is koning en klanten als bol.com en Amazon zijn zich zeer bewust van hun macht. Bpost kan niet anders dan zich daaraan aanpassen. De mislukte overname van PostNL heeft er bovendien voor gezorgd dat Bpost al bij al een lokale speler is gebleven, weliswaar met een Amerikaanse technologiepoot. Intussen moet het bedrijf zich op de thuismarkt heruitvinden van brieven- tot pakjesverdeler, wat binnen de eigen gelederen niet zonder slag of stoot verloopt. Dat alles met de Belgische overheid als meerderheidsaandeelhouder, waardoor de politiek bij elke beslissing meekijkt.
Waarde creëren
De CEO van het postbedrijf moet bijna dagelijks zijn bestaansreden in vraag stellen - zowel naar de markt als naar aandeelhouders, de eigen afdelingen (in Europa én de VS) werknemers en leveranciers. De vraag die de raad van bestuur van Bpost zich moet stellen, is: welke persoon gaat in deze omstandigheden bijna intuïtief waarde creëren? Niet alleen vandaag, maar ook morgen, als er nieuwe schokken door de markt trekken?
Op het moment dat je de juiste CEO vindt, zal je onvermijdelijk de vraag moeten stellen: wat is die persoon ons waard?
Wie is er in staat om een nieuwe waardepropositie uit te tekenen? Niet alleen op papier, maar ook in de implementatie? Op een manier die het vertrouwen van klanten, personeel en aandeelhouders gedurende jaren kan vrijwaren? Op het moment dat je de juiste CEO vindt, zal je onvermijdelijk de vraag moeten stellen: wat is die persoon ons waard?
Foute analyse
Het kan best zijn dat Bpost dan botst op het loonplafond. In executive search zien we dat witte raven zich goed bewust zijn van hun waarde, en dat valse noten in de remuneratie snel struikelstenen kunnen worden. Maar het zou fout zijn om daar de analyse te starten. Zo beland je in een kostengedreven logica. De selectie gebeurt op basis van “wie dit wil doen aan dit loon” en gaat voorbij gaat aan de vraag naar waardecreatie.
En dat is meteen de tweede vraag die we ons moeten (durven) stellen: wat gaat het kosten - aan Bpost, aan de werknemers, aan de Belgische staat - om van deze zoektocht een puur kostenverhaal te maken? Wat hééft het al gekost?
Auteur: Fabiaan Van Vrekhem, managing partner Accord Group