Al ruim twee jaar geldt er in Vlaanderen ook een renovatieverplichting voor niet-residentiële gebouwen. Kopers van oudere bedrijfspanden zijn sindsdien verplicht om hun vastgoed binnen de vijf jaar energiezuinig te maken. Kristophe Thijs, woordvoerder bij de Confederatie van Immobiliënberoepen Vlaanderen (CIB), legt uit welke uitdagingen dit in de praktijk met zich meebrengt.
Sinds 1 januari 2022 is in Vlaanderen een renovatieverplichting voor niet-residentiële gebouwen van kracht. Denk daarbij aan kantoren, winkels, en horecazaken. Deze maatregel vormt een belangrijke stap richting koolstofneutraliteit. Eigenaars van deze panden zijn verplicht om binnen vijf jaar na de verkoop of overdracht energiebesparende maatregelen te nemen en een minimaal energielabel te behalen.
Concreet betekent dit dat onder andere verouderde dakisolatie, enkel glas, en oude verwarmingsinstallaties vervangen moeten worden. Een klein, niet-residentieel gebouw moet binnen de vijf jaar na de overdracht een energielabel C of beter behalen. Grote bedrijfsgebouwen (vanaf 500 vierkante meter) moeten daarenboven ook minimaal 5 procent van hun energie uit hernieuwbare bronnen halen.
Duidelijke impact op de markt van bedrijfsvastgoed
‘Deze maatregel heeft een duidelijk impact op de markt van bedrijfsvastgoed’, merkt Kristophe Thijs van CIB op. ‘Zelfs op toplocaties worden oudere panden daardoor minder snel verkocht dan voorheen. Wanneer ze wel van eigenaar wisselen, gebeurt dit vaak aan een lagere prijs omdat de verplichte renovatiekost mee in de onderhandelingen word opgenomen.‘ Tegelijkertijd zorgt de renovatieverplichting ook voor een verhoogde vraag naar nieuwbouw of reeds gerenoveerde gebouwen die voldoen aan de nieuwste energienormen. ‘Dit heeft een prijsopdrijvend effect, energie-effciënte gebouwen zijn daardoor in prijs gestegen’, weet Thijs. Sommige eigenaars van oudere bedrijfspanden voelen zich daardoor vandaag genoodzaakt om essentiële renovatiewerken zelf te financieren voordat ze hun gebouwen op de markt brengen – met als doel een hogere verkoopprijs te realiseren.
Nood aan sensibilisering
‘Dagelijks zien we hoe die kleine ondernemers compleet verrast zijn wanneer onze makelaars hen informeren over de renovatieverplichting van bedrijfspanden’
Het CIB merkt ook dat de renovatieplicht goed bekend is bij grotere bedrijven: zij weten doorgaans perfect wat er van hen verwacht wordt en welke werken er uitgevoerd moeten worden. Voor grotere bedrijven en multinationals is duurzaamheid vandaag vanzelfsprekend’, klinkt het. ‘Ze moeten daar vanuit de regelgeving ook uitgebreid over rapporteren, denk bijvoorbeeld aan de CSRD (de Europese Corporate Sustainability Reporting, nvdr)’. Maar bij kleinere kmo’s en zelfstandigen liggen de zaken compleet anders.’
Maar Kristophe Thijs is er zich van bewust dat de zaken bij kleinere kmo’s en zelfstandigen helemaal anders liggen: ‘We zien dagelijks hoe die kleine ondernemers, zoals de bakker om de hoek, de nieuwe eigenaar van een lokale kledingzaak, of kopers van een kmo-unit compleet verrast zijn wanneer onze makelaars hen informeren over de renovatieverplichting en de impact daarvan op hun bedrijfspand. Dat is logisch, want de aankoop van een bedrijfspand is iets wat ze niet vaak, en soms maar één keer in hun leven doen. De overheid heeft tot nu toe weinig tot niets gedaan om kleine ondernemers te sensibiliseren rond deze maatregel, terwijl daar duidelijk behoefte aan is.’
Groene financiering, subsidies en gids
Kleinere ondernemingen kunnen aan het financieren van de benodigde renovaties een hele kluif hebben. Gelukkig bestaan er hiervoor vandaag specifieke financieringsoplossingen, zoals groene leningen. Tegelijk voorziet de Vlaamse overheid naast allerhande subsidies, premies en ondersteuning ook advies voor bedrijven die investeren in rationeel energiegebruik of groene energie.
‘Dat is een goede zaak, maar kandidaat-kopers hebben vooral nood aan een gids die hen wegwijs maakt in dat kluwen van renovatieregels, bijbehorende investeringen en mogelijke steunmaatregelen’, besluit Thijs. ‘Onze gespecialiseerde bedrijfsmakelaars vervullen dagelijks die rol en gidsen nieuwe eigenaars van niet-residentiële panden doelgericht door het complexe renovatielandschap. ’Ook het meenemen van een architect bij een plaatsbezoek aan een bedrijfsgebouw kan potentiële kopers heel wat inzichten bezorgen.
Nobele doelstellingen
De renovatieverplichting heeft als doel om de transitie naar een duurzamer vastgoedlandschap te versnellen. Eigenaars die hun panden energiezuinig maken, profiteren op de lange termijn van lagere energiekosten en een hogere marktwaarde.
‘Zeker een mooie doelstelling’, besluit Thijs. ‘Maar de komende jaren zullen cruciaal zijn voor hoe de markt zich verder aanpast aan deze nieuwe realiteit, en in welke mate de renovatieverplichting bijdraagt aan het behalen van de klimaatdoelstellingen van Vlaanderen.’ Een vergelijkbare renovatieverplichting is er momenteel (nog) niet voor wie een bedrijfspand koopt in Brussel of Wallonië.