Documenta XI geeft andere continenten meer gewicht

Op de lijst van de 118 deelnemende kunstenaars en/of kunstenaarscollectieven "uit alle continenten" was het dinsdagnamiddag nog wachten, maar in de vakpers was al een tijdje geweten dat onder anderen de Zwitser Thomas Hirschhorn en Antwerpenaar Luc Tuymans (reeds aanwezig op Jan Hoets Documenta IX) hun kunst(en) in Kassel zullen komen etaleren.

Documenta XI, dat plaatsvindt van 8 juni tot 15 september, moet vooral een "transnationale" expositie worden, met een zo ruim mogelijk aanbod kunstenaarsgeneraties en kunststijlen, aldus Enwezor. Kunst is geen exclusief westers gebeuren, aldus de curator. Uiteindelijk blijkt toch tweederde van het aanbod uit Europa en Noord-Amerika te komen. Maar toch: Afrika met 40 kunstenaars en kunstenaars uit Azië en Latijns-Amerika zijn, op zijn minst in hun kwantiteit, een innovatie voor het Documenta-gebeuren. Australië moet het met één kunstenaar stellen.

Met de aanstelling van de 38-jarige Nigeriaan Enwezor was vooraf in bepaalde kunstmiddens gevreesd dat de kunsthoogmis in Kassel op een "etnisch" gebeuren zou uitdraaien. Omdat de curator de maanden voorafgaand aan de presentatie voorts alom in de wereld discussiefora over 'kunst in de wereld' had georganiseerd, hadden anderen het dan weer wat voorbarig over een Documenta waar niet de kunst, maar de kunstfilosofie en/of de conceptualiteit centraal zou staan.

Een omvattend criterium voor de keuze van de kunstenaars is er niet geweest, zei Enwezor. Er werd vooral op gelet dat het gehele multimediale gamma van de artistieke arbeid wordt bestreken: schilderijen, tekeningen en sculpturen/installaties, maar ook fotografie, film, architectuur en de nog jonge internetkunst. Speciaal voor Documenta XI zijn 79 volkomen nieuwe kunstprojecten in de maak.

Documenta, het 'Museum der 100 Tage', is niet enkel een grote tentoonstelling. Het aanbod wordt aangevuld met onder andere symposia, voordrachten en workshops. Bij de opening, op 8 juni, zal een door de Zuid-Afrikaanse kunstenaar William Kentridge (die onder meer animatiefilms maakt en marionettentheater speelt) geschreven toneelstuk worden opgevoerd, waarvan de muziek is geschreven door de Duitse beeldhouwster Hanne Darboven - als dat geen synergie van de kunsten is.

In vergelijking met de voorgaande edities beschikt Documenta XI over beduidend meer ruimte. Behalve het Kulturbahnhof, het Fridericianum en de documenta-hal wordt met de voormalige brouwerij Binding voor het eerst een industrieel gebouw, oppervlakte: bijna 7.000 vierkante meter, gebruikt. Sommige werken kan je dan weer onder de blote hemel gaan bekijken.

Vier Belgische kunstenaars zullen aan Documenta XI deelnemen. Behalve Tuymans zijn dat de Brusselse multimediakunstenares Joelle Tuerlinckx (44), van wie het Gentse SMAK onlangs nog een installatie met diaprojectie aankocht, de internationaal vermaarde cineaste Chantal Akerman (52) en de 67-jarige, maar onverwoestbare en steeds sociaal bewogen Balenaar Jef Geys.

Schilder par excellence Luc Tuymans is, na de Documenta IX-editie van Jan Hoet, aan zijn tweede bezoek aan Kassel toe. Vorig jaar vertegenwoordigde hij nog België op de kunstbiennale van Venetië. Tuymans won in 1998 de cultuurprijs van, de KU Leuven (een van de talrijke bekroningen voor de Antwerpenaar) samen met Joëlle Tuerlinckx, vooral bekend om haar installaties. Zij is aanwezig op de Brugge 2002-tentoonstelling Octopus, die op 17 mei opent.

Jef Geys, vooral fotograaf, is een van de belangrijkste kunstenaars in Vlaanderen. De eigenzinnige Kempenaar is al sinds de jaren zestig onverdroten bezig een oeuvre uit te bouwen zonder toegevingen te doen of zich te laten beïnvloeden door commercialiteit. Zijn sociaal engagement is sinds zijn eerste werken een constante.

(bron: Belga)