beeld verhaal | 'Flisvos'

Op 3 januari 2019 zat Bernadette Mergaerts (62) voor de zoveelste keer aan de windmolen op het piertje in Korfoe-stad, wachtend op zwemmers. De kans dat iemand zou opdagen, was klein. Er was sneeuw op komst. ‘En toen kwam die man. Ik had hem eerder gezien, maar nooit gesproken. Ook die dag spraken we niet. Hij kleedde zich uit, schikte geroutineerd zijn spullen, ging zwemmen en kleedde zich weer aan. Ik heb maar één keer afgedrukt, net toen zijn handdoek opwaaide. Zo moest het zijn.’

Mergaerts zag de winterzwemmers voor het eerst in 2015, toen ze naar het Griekse eiland Korfoe trok om haar dochter te bezoeken die op Erasmus was. Omdat de zwemmers haar intrigeerden, ging ze hen opzoeken op de plekken waar ze de Ionische Zee in gaan. ‘Ik kwam in magistrale landschappen terecht, waar de zwemmers de indruk gaven alleen op de wereld te zijn. Dat raakte me.’

Mergaerts werd nieuwsgierig naar hun verhalen en rituelen, maar ze knoopte niet meteen gesprekken aan. En het duurde twee winters voor ze besliste er een fotoproject van te maken. ‘In het begin was ik bang om de magie van het moment te verstoren. Ik ging in een hoekje zitten en keek. Soms maakte ik foto’s, soms ook
niet. Zo werk ik het liefst: discreet en traag. Het schept vertrouwen.’

Zacht golfje

In vijf winters ontmoette Mergaerts een honderdtal zwemmers, leerde ze het
eiland door hun ogen te zien en ervaarde ze zelf hoeveel rust en energie een koude zwembeurt brengt. Het zit allemaal in haar boek, dat ze in coronatijden uit meer dan duizend foto’s distilleerde. ‘Flisvos’ heet het, Grieks voor de klank van een heel zacht golfje dat de kust raakt.

Behalve foto’s van overweldigende landschappen en eenzame zwemmers bevat het boek ook enkele beelden met veel volk. Want hoewel het winterzwemmen rond Korfoe-stad een individuele zaak is, zijn er twee tradities. Begin januari delen de zwemmers een nieuwjaarstaart in het water. En op Driekoningen duiken ze naar een gewijd kruis. Wie het opdiept, zal het hele jaar gelukkig zijn.

De teksten in ‘Flisvos’ zijn eigen gedachten en flarden uit gesprekken met zwemmers. ‘Wie wat zegt, doet er niet toe. Het gaat om het gevoel.’ De twee gedichten zijn geschreven door Griekse dichters die vrienden zijn geworden. ‘Ik ken intussen veel mensen op het eiland. Telkens als ik er was, nam ik elke uitnodiging aan. Ik ging naar dansvoorstellingen, lezingen, manifestaties, orthodoxe feesten. En van haast elke fanfare heb ik een repetitie bijgewoond.’

Het is hoe Mergaerts leeft: via-via. Zo is ze ook fotograaf geworden. Na haar studies geografie en bedrijfseconomie werkte de Brusselse eerst op de marketingafdeling van Apple. Op de communicatiedienst van de Vrije Universiteit Brussel ontpopte ze zich ‘omdat het zo uitkwam’ als huisfotograaf. Daarna werd ze chef protocol en vaste fotograaf op het kabinet van premier Elio Di Rupo. Vandaag werkt ze als zelfstandig
fotograaf-kunstenaar.