Het schisma van de 'Pukkelpopper'

Midden juli. Op haar laatste werkdag voor de jaarlijkse sluiting van de kinderopvang duwen we onze jongste zoon in de beschutte handen van Maaike, zijn vaste verzorgster van vooraan in de twintig. 'En, ga je op reis?', vragen we haar. 'Nee, we gaan festivals doen. Pukkelpop.'

Ze zegt het haast achteloos, alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Dat is het ook, voor haar generatie. Jongeren zien muziekfestivals steeds meer als vakantieoorden. Als vluchtheuvels: plekken om veilig te vertoeven en wég te zijn van de bewoonde wereld. Plekken om te feesten, ook.

En dat mag wat kosten. Een dagticket voor Pukkelpop kost 83 euro, zo lezen we op de website terwijl we de laatste puzzelstukken van ons muzikale parcours op de juiste plaats leggen. Elk jaar gaan die prijzen trouwens de hoogte in, en geen haan die er nog naar kraait. Crisis? Welke crisis?

Neen, wat een verschil met de allereerste Pukkelpop die wij bezochten, in 1993 - twintig jaar geleden dus. Een ticket kostte nog geen 800 frank (minder dan 20 euro). Er was de helft minder volk. Er stonden twee in plaats van acht podia. Het festival duurde maar één dag. Op de affiche was geen enkele groep te bespeuren - buiten de Belgische dancepioniers van Front 242 - die zelfs maar een beetje naar de elektronische muziek knipoogde.

Hoogtepunten op vrijdag

Factory Floor: donkere elektro uit Londen, live gespeeld. Bouwden vrijdag een fijn feestje in de Castello.

Mount Kimbie: spannende, soulvolle dubstep.

Local Natives: knappe, intelligente indyrock, gebracht door uitstekende muzikanten.

Low: hun broze slowcoreliedjes waren in een stevig jasje gegoten. Hoogtepunt: cover van ‘Down by the River (Neil Young).

Techno en house? Taboe. Het waren de hoogdagen van de 'alternatieve muziek'. Kurt Cobain was nog niet dood. Jongeren vonden gitaarbands als The Breeders, Smashing Pumpkins en Rage Against the Machine the real deal. Andere mediatijden, ook. De Vlaamse jeugd haalde zowat al haar informatie over muziek bij twee bronnen: de jongerenradio van de openbare omroep en een recalcitrant weekblad dat de twee grootste rockfestivals van het land sponsorde. Wie naar Pukkelpop ging, was een alternativo. Lees, in marketingtermen: een meerwaardezoeker.

Beats

Vrijdagnamiddag 16 augustus. De prelude hierboven valt ons te binnen terwijl we de festivalweide van Pukkelpop langs het gedeelte van het terrein betreden waarop de danstenten staan. In de Dance Hall spelen The Opposites een live-set voor een volle tent, in de Boiler Room draait dj Hazard plaatjes. Duizenden 'Pukkelpoppers' scanderen zijn naam. The crowd goes wild. Dit gedeelte is meer dan ooit het kloppende hart van Pukkelpop.

En de druk van dance op de affiche zal de volgende jaren alleen maar toenemen, gezien het economisch succes van Electronic Dance Music (EDM) in de Verenigde Staten. Steeds meer Amerikaanse concertpromotoren zien dollars in beats. Ook Live Nation, het bedrijf dat een stevige hand heeft in de programmatie van Pukkelpop.

Omdat de Dance Hall en de Boiler Room te klein zijn geworden om de verhoogde concentratie aan elektronische muziek het hoofd te bieden, waaiert de dansmuziek uit over de rest van het festivalterrein. In de Castello- de vroeger Chateau, die door de rampeditie van 2011 door het onweer werd verwoest - staan bijna evenveel dj's als bands geprogrammeerd. In de Marquee - in oorsprong een heerlijke vrijhaven voor het betere gitaarwerk - heten de headliners Paul Kalkbrenner (een dj) en James Blake en The Knife (twee elektronische acts).

Vrijdag zijn we getuige van twee indrukwekkende volksverhuizingen. In de namiddag verlaten duizenden jongeren onverhoeds het dansdorp om collectief de oversteek naar de Main Stage te maken. Major Lazer speelt: bij de wat oudere muziekfans op de weide beter bekend als de inderhaast opgetrommelde vervangers van Neil Young & Crazy Horse.

De hele wei gaat letterlijk plat voor deze uitgebouwde dj-act. Voor wie ouder is dan 35, (en dat zijn nogal wat Pukkelpop-bezoekers) doet het pijn aan de ogen om te zien dat geen vierkante meter van de wei er ongebruikt bij ligt voor deze bende puberale party-dj's. 'Botsautomuziek!', horen we een veertiger smalend roepen.

Hoogtepunten op zaterdag

The Soft Moon: iets tussen industrial en elektronische new wave. Lees: New Order meets Sisters of Mercy meets The Cure.

Franz Ferdinand: terug van weggeweest. Scherper dan ooit. Nieuwe songs (van de in september te verschijnen vierde plaat) misstonden niet tussen oude hits.

The Knife: of het allemaal live was, deed er niet toe. Surrealistisch dansspektakel.

The xx: een jong trio uit Londen neemt de Main Stage in met zijn donkere, onderkoelde en minimalistische liedjes. Een topprestatie.

's Avonds gaat het jonge volkje opnieuw in grote getalen richting Main Stage voor The Prodigy, die door het wegvallen van Neil Young hun status van headliner verstevigd zagen. En dat is pijnlijk, wetende dat de Britten al bijna een decennium geen album van enig belang meer uitbrachten. Het zijn has-beens. Maar has-beens die grote massa's in beweging kunnen zetten, zijn de helden van de natie op hedendaagse muziekfestivals.

Grondstof

Voor de iets oudere 'Pukkelpoppers' lijkt het een bittere realiteit: de jeugd ligt niet meer wakker van rockmuziek - ooit de grondstof van het muziekfestival. Donderdag was het bij elke dance- en hiphopshow of dj-act over de koppen lopen, terwijl er bij het gros van de rockconcerten ruimte zat was voor de Main Stage of in de tenten. Zo ook vrijdagavond bij co-headliner Eels, die we live al beter zagen presteren. Nadien speelde Low (check hun prachtige cover van 'Down by the River' van Neil Young) een magistraal concert in een halflege tent. Iedereen zat bij James Blake in de Marquee, of liep de benen te strekken in het dansdorp.

Het was hét schisma van deze editie: de oudere festivalgangers zien 'hun' festival almaar gezwinder opschuiven naar het midden - noem het 'de mainstream'. Maar het jonge volkje kan het allemaal weinig deren: voor hen is Pukkelpop een vierdaagse vakantie, het equivalent van een citytrip naar de hemel, waar het altijd feest is. Van 's middags, tot diep in de nacht.

Zaterdag rond middernacht liepen nog zeker 40.000 mensen op de weide rond. Stonden ze niet volhardend te shaken, dan holden ze van het ene heftige feestje naar de andere, op zoek naar die allerlaatste ultieme kick vooraleer ze naar huis moesten, waar Het Echte Leven wachtte.

Je kunt daar cynisch over doen, maar dan ben je een oude, nostalgische zagevent. En dat mogen we niet worden, want we willen Maaike maandag recht in de ogen kunnen kijken als we onze kleinste in de kribbe gaan afzetten.