Oprichtster Ballet van Vlaanderen Jeanne Brabants overleden

Hoewel Jeanne Brabants een erg succesvolle danseres en choreografe was, is ze vooral bekend voor haar bijdrage aan het professionaliseren van ballet en dans in Vlaanderen. Al in 1941 richtte ze haar eerste balletschool en -gezelschap op in het Antwerpse. Later bracht ze de opleiding onder in de Vlaamse Opera, wat uiteindelijk uitmondde in het autonome Stedelijk Instituut voor Ballet.

In 1969 stichtte Brabants het Ballet van Vlaanderen, om de vele afgestudeerde klassieke dansers en danseressen in Vlaanderen aan de slag te houden in plaats van hen naar het buitenland te zien vertrekken. Sinds 1976 mag de organisatie zich Koninklijk Ballet van Vlaanderen noemen. Vorig jaar kwam het opnieuw tot een fusie met de Vlaamse Opera, wat Brabants betreurde.

'Als Vlaanderen vandaag een danscultuur heeft, is dat in grote mate te danken aan het werk van Jeanne Brabants en haar zussen', reageert Antwerps cultuurschepen Philip Heylen (CD&V) op het overlijden. Heylen woonde in Antwerpen jarenlang in hetzelfde appartementsgebouw als Brabants.

Biografie

Jeanne Brabants werd geboren op 25 januari 1920 in Antwerpen. Ze trouwde met Bert Van Kerkhoven, waarmee ze twee zonen en een dochter kreeg.

'Ik denk dat ik al dansend geboren ben', zei ze ooit. Al van jongs af aan werd ze ondergedompeld in de wereld van dans en toneel. Haar vader, Karel Brabants, was haar eerste dansleraar. In de balletschool van Lea Daan volgde ze haar eerste dansopleiding en later een drie jaar durende beroepsopleiding. Uiteindelijk sloot ze zich aan bij Dansgroep Lea Daan.

Maar dans, en zeker ballet, stond in België nog maar in zijn kinderschoenen. Jeanne trok daarom in 1939 naar Engeland om stage te lopen bij Rudolf von Laban, Kurt Jooss en Sigurd Leeder. Door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zag ze zich genoodzaakt haar opleiding in Engeland stop te zetten en terug te keren naar Antwerpen.

In België aangekomen bleef ze niet bij de pakken zitten en richtte ze in 1941 de Brabants Balletschool op en met haar jongere zussen Jos en Annie ook het Dansensemble Gezusters Brabants.

Brabants ijverde ervoor dat de balletopleiding zou worden opgenomen in het stedelijk onderwijs, waarin ze slaagde in 1951. Met steun van de toenmalige Antwerpse burgemeester Lode Craeybeckx ziet de Balletschool van de Koninklijke Vlaamse Opera het levenslicht. Tien jaar later, in 1961, wordt de balletschool losgekoppeld van de Koninklijke Vlaamse Opera, wat in 1964 uitmondt in het Stedelijk Instituut voor Ballet, waar klassieke dans en een algemene vorming worden onderricht. Met deze school won ze in 1968 de prijs voor beste choreografie met 'Arabesque' op de balletwedstrijd van Varna (Bulgarije). Later zal ze zelf in de jury van deze prestigieuze wedstrijd zetelen.

Op 49-jarige leeftijd, in 1969, komt Brabants aan het hoofd te staan van het eerste onafhankelijke balletgezelschap, het Ballet van Vlaanderen. Ze had als doel de kloof tussen het publiek en ballet te verkleinen. In dat opzicht startte ze in 1972 met een initiatiegroep waarin 'gewone' dansvoorstellingen werden gespeeld. Acht jaar later, in 1980, ontstond het Jeugdballet, wat een link moest worden tussen de gewone voorstellingen en het Koninklijk Ballet van Vlaanderen.

Toen Brabants de pensioengerechtigde leeftijd van 65 naderde, zocht het Koninklijk Ballet van Vlaanderen naar een opvolger. Maar ze kon zich niet vinden in haar opvolger en vertrok in 1984. Brabants bleef zich wel inzetten voor het Ballet in Vlaanderen. In 1986 richtte ze nog de belangenvereniging 'Beroepsvereniging voor Dans kunstenaars' op.

Brabants kreeg, voor haar verdiensten voor het ballet in Vlaanderen, de titel van barones in 2000.

Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege (CD&V) besliste in 2012 om het Koninklijk Ballet van Vlaanderen opnieuw te laten opgaan in de Vlaamse Opera, wat Jeanne Brabants een 'heilloos spoor' noemde. 'De manier waarop Schauvliege dit heeft gedaan is onbegrijpelijk. (...) We hebben gevochten om de danskunst autonoom te maken en nu krijgen we dit decrescendo...', zei ze in een interview aan Apache.be.

In het interview drukte Jeanne eveneens haar laatste wens uit: 'Er moet een Danshuis komen. Er moet een overzicht komen van wat er allemaal is gerealiseerd en dat moet samengebracht worden. Er is al een Letterenhuis, waarom kan er dan geen Danshuis komen?'

In september 2013 verloor Jeanne haar dochter, de dramaturge Marianne Van Kerkhoven.