Bizarre bedrijfsstructuur maakte paleisrevolutie mogelijk bij OpenAI

CEO Sam Altman heeft OpenAI verlaten na een ongeziene soap die mee de toekomst van artificiële intelligentie kan sturen. Hoe was die high noon, die niemand zag aankomen, mogelijk? De bizarre structuur van OpenAI speelt daarin een rol.

OpenAI zag het licht in 2015 om een mensvriendelijke AI te ontwikkelen. Niet zomaar een AI, maar artificiële algemene intelligentie (AGI in het Engels). Dat werd toen gedefinieerd als verregaand autonome systemen die het beter doen dan mensen voor de meeste economisch waardevolle taken.

OpenAI was oorspronkelijk een deel van de onderzoekstak van de start-upincubator Y Combinator. De topman van Y Combinator was toen Sam Altman. Omdat AGI zo fundamenteel krachtig zou zijn, was het de bedoeling het eigenaarschap niet voor te behouden aan grote technologiebedrijven. Daarom werd OpenAI in 2015 opgericht als een non-profitorganisatie.

Pas vier jaar later, onder leiding van Altman, kwam er een commerciële poot om de miljarden dollars op te halen nodig voor het trainen van grote taalmodellen. Maar die commerciële arm werd wel nog altijd bestuurd door de non-profit. De poot die wel winst mag maken, is voor 49 procent in handen van Microsoft. Ook zijn een aantal grote durfkapitalisten er aan boord. Die privé-investeerders werd een deel van de winst beloofd, maar hebben geen formele zeggenschap over het bestuur.

In het bestuur van de non-profit heeft slechts een minderheid een financieel aandeel in het bedrijf. Altman zelf had geen aandelen. Dat verklaart waarom de grote investeerders geen inspraak hadden in de beslissing Altman te ontslaan.

De bestuursleden hebben het exclusieve recht om medebestuurders te kiezen en te verwijderen, en om de grootte van het bestuur te bepalen. De regels bepalen ook dat een meerderheid van het bestuur elke actie kan ondernemen zonder voorafgaande kennisgeving of een formele vergadering, zolang een meerderheid van de bestuursleden schriftelijke toestemming geeft.

Razende Microsoft-baas

Microsoft, dat 13 miljard investeerde in het bedrijf, en andere investeerders kregen het nieuws te horen een minuut voor het algemeen werd bekendgemaakt. Microsoft-topman Satya Nadella was naar verluidt 'razend'. Dat neemt niet weg dat Microsoft na het ontslag en het tumult dat volgde een mededeling verspreidde om te zeggen dat het bedrijf bij zijn partnerschap met OpenAI blijft. Het aandeel van Microsoft ging vrijdag lager als gevolg van de gebeurtenissen.

In de raad van bestuur zetelden tot vrijdag zes mensen. Het gaat om Helen Toner (directeur strategie en toelagen voor fundamenteel onderzoek bij het Center for Security and Emerging Technology), Tasha McCauley (een sleutelfiguur bij de consultant in publiek beleid Rand Corp), Adam D'Angelo (medestichter van de vraag-antwoordsite Quora) en Ilya Sutskever, hoofdwetenschapper van OpenAI. Altman zat ook in de raad, maar werd dus ontslagen. Voorzitter en medestichter Greg Brockman stapte daarna op.

Sutskever is net zoals Altman een groot gelover in AGI. Hij was volgens mediaberichten bijzonder boos na het succes van de recente ontwikkelaarsconferentie van OpenAI. Altman kondigde toen nieuwe mogelijkheden aan voor abonnees en ontwikkelaars en het succes daarvan kraakte de rekencapaciteit van het bedrijf. Dat woog op de afdeling van Sutskever, die volop bezig is met systemen die de veiligheid van AGI moeten waarborgen. De meeste commentatoren gaan ervan uit dat vooral Sutskever achter de paleisrevolutie bij OpenAI zit.