De man die luider ‘neen' zegt dan Schäuble

Toen Alexander Stubb zaterdagmiddag de EU-gebouwen in Brussel binnen wandelde, zei hij tot verbazing van velen niets. De Finse minister van Financiën praat en twittert er normaal gezien namelijk op los. En inderdaad, enkele minuten later kwam de tweet met excuses voor zijn stilzwijgen.

Sorry for no doorstep. Have to get latest state of play and then get mandate from the Grand Committee. #Eurogroup— Alexander Stubb (@alexstubb) 11 juli 2015

De reden: Stubb moest nog bellen met zijn parlement, om te weten met welk mandaat hij namens de Finse overheid naar Brussel kwam.

Weinig speelruimte

Op de Eurogroep is Stubb een van de ministers van Financiën met het minst politieke speelruimte. Voor elke vergadering geeft het Fins parlement de contouren mee van wat hij kan aanvaarden en wat niet. Als zich een deal aftekent die buiten die lijnen gaat, moet hij terugkoppelen naar het ‘grand committee’ van zijn parlement.

Dat maakt dat achter de brede glimlach en het atletisch lichaam van Stubb – hij zegt de Iron Man-triatlon in minder dan tien uur aan te kunnen – een politicus schuilt met weinig bewegingsruimte. Zeker nu hij in een regeringscoalitie zit met de eurosceptische Ware Finnen, fractiegenoten van de N-VA.

Die willen geen euro extra aan de Grieken betalen, en eisten zaterdag dat Stubb op de Eurogroep de Grexit vroeg. Terwijl alle ogen gericht waren op de onverzettelijke Duitse minister van Financiën Wolfgang Schäuble, was het zaterdag in de eerste plaats Stubb die op de rem ging staan.

Al Europese nederlaag

Een van de redenen waarom de Finse regering het zo hard speelt, is omdat ze sinds haar aantreden eind mei al een Europese nederlaag heeft geleden. De Ware Finnen hadden geen zin om solidair vluchtelingen op te vangen, die vooral via de Middellandse Zee de EU binnen komen. Maar ze moesten het compromis toch slikken.

Een andere reden is dat de Finnen altijd al moeilijk hebben gedaan. Toen alle eurolanden Griekenland destijds noodleningen verstrekten, waren de Finnen de enigen die in ruil onderpand vroegen. En het kregen. Stubb doet aan politiek in die traditie.

Brugge

Toch zou het verkeerd zijn Stubb te zien als een traditionalistische Fin. Hij is de zoon van tweetalige ouders (zijn vader behoort tot de Zweedstalige minderheid in Finland), liep middelbare school in de VS, studeerde aan de Sorbonne, de London School of Economics én het Europa-college in Brugge en startte zijn carrière in Brussel.

Hij werkte voor de Finse ambassade bij de EU – in het diplomatenjargon ‘de permanente vertegenwoordiging’ - en was adviseur voor Commissievoorzitter Romano Prodi. Hij woonde lang in het Waals-Brabantse Rixensart met zijn vrouw en twee kinderen. Zijn echtgenote is een Britse advocate, die later voor de Finse mediagroep Sanoma ging werken. Zelf staat hij politiek heel dicht bij de Britse premier David Cameron. In de Britse pers wordt hij als ‘anglofiel’ omschreven.

Stubb startte zijn politieke carrière niet vanuit lokale mandaten, maar vanuit Brussel. Hij werd in 2004 vanuit het niets Europees parlementslid. Op 1 april, op zijn 40ste verjaardag, kondigde de regering aan dat hij minister van Buitenlandse Zaken werd, nadat zijn voorganger door een seksschandaaltje moest opstappen.

Lang leek hij voorbestemd om de Finse Europese commissaris te worden in het team van Jean-Claude Juncker, tot premier Jyrki Katainen besloot zelf naar Brussel te verhuizen. Stubb won verrassend de verkiezingen om partijleider en dus premier te worden, maar verloor de nationale verkiezingen. Zijn partij ging als grootste partij van Finland de verkiezingsstrijd in, en kwam er uit als derde. Stubb trad af als premier, bleef wél aan de macht en werd minister van Financiën.

Hij werd vorige maand meteen bekend als de drukst twitterende minister van Financiën van de eurolanden. En sinds dit weekend ook als de man met de breedste glimlach, uit het euroland dat het minst kan lachen met de Griekse vraag om nog meer geld.