Europa investeert in sneltests voor Covid-19

Nu de pandemie alle lidstaten naar de keel grijpt, duwt de Europese Commissie de coördinatie van het coronabeleid door. 'Ik roep alle lidstaten op nauw samen te werken, van het verruimen van de toegang tot sneltests tot het voorbereiden van vaccinatiecampagnes en het mogelijk maken van veilig reizen', beklemtoont Von der Leyen. Donderdagavond beraden de Europese leiders zich over die gezamenlijke aanpak via een videoconferentie. 'In slechts enkele weken tijd is de situatie geëscaleerd van zorgwekkend naar alarmerend. We moeten een tragedie vermijden', zegt Europees Raadsvoorzitter Charles Michel.

'We hebben te maken met twee vijanden: de coronacrisis en de coronamoeheid', zegt Von der Leyen. 'We kunnen het virus indammen tot er een vaccin is, maar dat vergt actie op alle niveaus, regionaal, nationaal en Europees.' Viroloog Peter Piot, die Von der Leyen adviseert bij de aanpak van de pandemie, beklemtoont dat de keuze niet gaat tussen de volksgezondheid en de economie: 'De hoogste mortaliteit als gevolg van de pandemie komt net voor in de landen die de grootste economische terugval kennen.'

'Het wordt dit jaar geen gewone kerst', waarschuwen Piot en Von der Leyen. 'We moeten lessen trekken uit deze zomer: als we de maatregelen te veel versoepelen, komt er een nog dodelijker derde golf aan', zegt Piot. Een vaccin wordt ten vroegste verdeeld in april volgend jaar, gaf Von der Leyen aan. Europa tekende in op een diverse portfolio van 1,2 miljard vaccins die door verschillende fabrikanten worden uitgewerkt.

Sneltests

De EU-landen werden het eerder deze maand eens over een gezamenlijke kleurenkaart, een eerste stap om het lappendeken aan nationale maatregelen en inreisbeperkingen te vervangen door een uniforme wetenschappelijke benadering. Het Europees centrum voor ziektepreventie ECDC publiceert die kaart wekelijks.

De Europese top van twee weken geleden in Brussel legde de vinger al op de wonde: de pandemie maakt handig gebruik van het gebrek aan coördinatie tussen de lidstaten over quarantainemaatregelen en testen. Von der Leyen eiste al bij de aanvang van de top een sterkere EU-coördinatie om de volgende coronagolf te breken. Ook Michel erkende deze week dat een robuust beleid inzake testen en traceren van besmette personen 'niet de gewenste resultaten heeft opgeleverd'. Hij dringt aan op aanvulling van de tijdrovende coronatests met de sneltests die een antigen opsporen via speeksel.

De Commissie gaat in op die bezorgdheden. Ze vraagt de lidstaten een nationale teststrategie tegen half november en gaat voor 100 miljoen euro sneltests kopen. Een gezamenlijk testprotocol voor de luchtvaart, de werking van de coronatracingapps over de grenzen heen en de coördinatie van de quarantaineregels staan eveneens op de Europese agenda. Europa wil de vrije doorgang voor goederenvervoer via de 'green lanes' aan de grenzen uitbreiden tot spoor en water.

Een transparante communicatie is cruciaal, niet alleen naar de eigen burgers toe, maar ook naar Europa. Zo eist de Commissie meer gegevens van de lidstaten over het testen en traceren van contacten. Een beter zicht op de capaciteit voor intensieve zorgen in de ziekenhuizen moet de verzorging van patiënten in andere lidstaten mogelijk maken. Europa wil ook overleg met de nationale epidemiologen en adviseurs.

'We leren snel al doende, of beter, al racend', zegt Piot, die daarmee de kritiek op de Europese aanpak tempert. 'Het grootste probleem met deze pandemie is de moeilijke planning. Maar we kunnen snel van elkaar leren.' Piot kijkt ook naar de sterke burgerzin in Oost-Azië: 'Daar moeten we in Europa misschien ook naartoe.'