Europa mengt zich in geostrategische strijd op Noordpool

De Amerikaanse president Donald Trump stelde in augustus 2019 Denemarken een ruil voor: het arme Puerto Rico met 3 miljoen mensen voor Groenland, het grootste eiland ter wereld, met amper 56.000 inwoners maar wel enorme bodemschatten. De regering in Kopenhagen en de bewindvoerders in Nuuk, de hoofdstad van de autonome Deense provincie, wezen Trumps aanbod af.

Het voorstel van Trump toont het geostrategische belang van het Noordpoolgebied, dat rijk is aan zeldzame grondstoffen, olie, gas en steenkool. China, Rusland en de VS azen er op de bodemrijkdommen. Die ondergrondse schatten worden door de klimaatverandering sneller zichtbaar : de opwarming van de aarde verloopt in dit deel van de planeet driemaal sneller.

Tussen 1973 en 1982 was Groenland lid van de Europese Unie. 52 procent van de Groenlanders stemde in 1982 voor een exit uit de Unie. Sindsdien volgt het eiland wel nog de EU-regels, maar valt het buiten de interne markt en douane-unie. De Europese Commissie besliste woensdag opnieuw een kantoor te openen in Nuuk met een duidelijke opdracht: 'Kolen, gas en olie in deze regio onder de grond houden', zegt Europees commissaris voor Milieu Virginijus Sinkevicius.

De Verenigde Staten, Canada en Groenland hanteren al een moratorium op de exploitatie van die fossiele brandstofreserves in het gebied. Maar Rusland heeft van de exploitatie van de bodemrijkdommen net een strategische prioriteit gemaakt. 'Deze ontwikkelingen tonen dat Europa zijn geopolitieke belangen breed moet definiëren om stabiliteit, veiligheid en vreedzame samenwerking te promoten in het gebied', zegt Josep Borrell, de hoge EU-vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid.