Holacratie en de strijd tegen zelfdestructie

Helaas werkt het zo niet. Duizenden onderzoeksrapporten, zorgvuldig opgevolgd door het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), mogen aantonen dat de planeet afstevent op een klimaatcatastrofe, het probleem wordt eigenlijk nog altijd niet ernstig genomen. Niet door de meeste regeringen noch door de meeste burgers. We gebruiken sociale media niet zozeer om een burgerdiscussie aan te gaan over klimaatverandering, maar voor eindeloos geleuter over de jonge klimaatactiviste Greta Thunberg. Terwijl zij enkel verwijst naar de gigantische stapel onderzoek en wat het betekent voor haar generatie.

Computers en rationeel onderzoek zijn duidelijk niet voldoende om de wereld op het goede spoor te zetten. Al zijn er ook lichtpuntjes: de jongerenbeweging voor het klimaat en de burgerlijke ongehoorzaamheid van de Extinction Rebellion bijvoorbeeld.

Die laatste beweging voert nu ook actie in België. Zij hebben een fascinerende manier om zich te organiseren: holacracy. Die methode versterkt het collectieve brein door mensen beter te laten samenwerken. Ze werd ontwikkeld bij het Amerikaanse bedrijf Ternary Software en werd in 2007 bekend. Eigenlijk komt de naam ‘holacratie’ uit het boek ‘The Ghost in the Machine’ dat de Hongaars-Britse journalist Arthur Koestler al in 1967 schreef over de zelfdestructieve neigingen van de mensheid. In dat boek zijn ‘holons’ zelfregulerende eenheden die zelforganiserend zijn, maar toch ook afhankelijk van een groter geheel.

Cirkels

Een holacratie werkt met teams die zichzelf organiseren om het doel dat ze van de bredere organisatie kregen te bereiken. Als de inbreng van bredere cirkels nodig is, zijn er afgevaardigden die de cirkel vertegenwoordigen. Het bestuur van het geheel is niet gebaseerd op consensus. Door ‘geïntegreerde besluitvorming’ hebben alle geledingen wel hun inbreng. Daarbij worden allerlei online softwaretools gebruikt. Sommige van die tools zijn specifiek ontworpen voor holacratische organisaties, maar er wordt ook gebruikgemaakt van berichtenplatforms à la Slack, taakoverzichten zoals Trello en tools voor het beheren van donaties en uitgaven zoals Open Collective, waar de Belgische techondernemer Xavier Damman zijn schouders heeft ondergezet.

Hoe de holacratie nu concreet werkt bij Extinction Rebellion en of de methode echt succes heeft in de strijd tegen de zelfdestructie, weet ik niet. The Economist wijst erop dat bepaalde groepen in die beweging veel macht hebben. Het is afwachten of de holacratische principes de Extinction Rebellion behoeden voor extremistische irrelevantie.