Thuiswerken in een hecht team? Moet kunnen

In het Londense museum Tate Modern bezocht ik vorig jaar tot twee keer toe een tentoonstelling van de Deens-IJslandse kunstenaar Olafur Eliasson. De man speelt met licht, kleur en vormen, brengt mist en regen binnen in het museum en confronteert ons met wegsmeltende ijsblokken. Een van de zaken die me het meest fascineerde, was een heel lang whiteboard op het einde van de tentoonstelling. Dat was gebaseerd op de muren van zijn Berlijnse studio, waar teams van onderzoekers en ambachtslui, en uiteraard de kunstenaar zelf, vragen, beelden, uitspraken en nieuwsartikels delen. Had ik maar zo'n muur, dacht ik toen. 

Inmiddels heb ik er een, een digitale dan. Online blijken er whiteboards te zijn die oneindig ver doorlopen. Er is een ruime keuze, maar ik gebruik Miro, samen met een internationaal groepje dat bezig is met online samenwerking en digitale tools die het denken moeten stimuleren. We combineren videoconferencing (Zoom) met 'collaboratief nota nemen' (hackmd.io) en chatkanalen. We werken aan manieren om mensen met elkaar te laten chatten, ook al gebruiken ze verschillende chatdiensten zoals Telegram, Slack of Mattermost. 

Het is fascinerend om elkaar op video te zien en op een ander scherm in realtime te zien hoe op Miro hele collecties worden gemaakt van links, foto's, video's en teksten. Pijlen leggen associaties tussen al die 'digitale artefacten'. Het lijkt wel alsof het hele team, met leden in Noord-Amerika en Europa, eenzelfde virtuele plaats deelt. 

Bedrijfscultuur

Het verbaasde mij dat ondernemer en technoloog Jeroen Lemaire in zijn column deze week categoriek beweerde dat je met thuiswerken geen hecht team of bedrijfscultuur bouwt. Een team komt volgens hem tot stand in kleine dingen zoals wachten aan de koffiemachine, een pintje drinken na de uren en ontdekken wat je gemeenschappelijk hebt met collega's. 

Ik denk dat onze groep door de jaren wel degelijk een eigen cultuur heeft ontwikkeld. We kennen elkaars interesses en hobby's, we werken vaak al jaren samen zonder dat er ooit een fysieke ontmoeting was. Maar dat komt inderdaad niet automatisch wanneer je 'thuiswerkt'. 

Lemaire heeft gelijk als hij wijst op het belang van informele contacten, maar daar kan je ook online ruimte voor maken. Ik woonde ooit conferenties bij in virtuele omgevingen waarbij avatars tijdens de pauze samenschoolden rond virtuele koffiemachines en waterkoelers. Dat klinkt een beetje onnozel, maar het werkte wel. Het was inderdaad de plek waar je achterhaalde welke hobby's en interesses andere congresgangers hadden. Ik heb zelfs weet van groepen die samen eten via videostreaming en anderen die samen mediteren. In virtuele realiteit zal het gevoel eenzelfde plaats te delen alleen maar sterker worden.

Maar we moeten niet wachten op het doorbreken van virtuele en geaugmenteerde realiteit om hechte teams te vormen die niet afhangen van een fysieke locatie. Het vergt meer dan digitale technologie, je moet ook experimenteren met methodieken en 'samenwerkingsdesign'. Welke patronen kunnen we bedenken die mensen online creatiever maken en die teamleden met elkaar verbinden? Het is pas als we aanvaarden dat 'gedistribueerd' werken en leren een nieuw normaal worden, dat volop zal worden geïnvesteerd in innovatie op dat vlak.