Corona bestrijden met lichtstralen

'Misschien kunnen we mensen behandelen door ze te beschijnen met een enorm fel licht?' De Amerikaans president Donald Trump kreeg tijdens zijn dagelijkse coronabriefing nog maar eens ongewild de lachers op zijn hand, met enkele bizarre pistes voor potentiële antivirale middelen. Zeker toen hij suggereerde dat we dat licht misschien aan de binnenkant van het lichaam konden krijgen - 'bijvoorbeeld door de huid heen' - werd de frons op het gezicht van de aanwezige wetenschappers wel heel groot. 

Wellicht is het voorstel van Trump een klassiek voorbeeld van iemand die ergens een klok hoorde luiden, maar de klepel niet goed weet hangen. Want wat wél klopt, is dat licht kan worden ingezet om bacteriën en virussen te vernietigen. Alleen kan die techniek enkel worden toegepast op lege ruimtes of oppervlaktes. Voor mensen is de straling levensgevaarlijk. 

De technologie waarvan sprake maakt gebruik van zogenaamd UVC-licht, een van de drie soorten straling die zonlicht bevat. Waar UVA leidt tot veroudering van de huid en pigmentvlekjes en UVB het DNA van je huid kan aanpassen en zo verbrande huid en huidkanker kan veroorzaken, is UVC het nog kwadere broertje van de drie. UVC tast het DNA en het RNA van levende organismen aan. Van mensen, maar ook van bacteriën en virussen. 'Coronavirussen zijn daar, net als andere virussen, gevoelig aan', zegt professor Xavier Saelens (VIB), een in coronavirussen gespecialiseerde viroloog. 

In het zonlicht hebben we daar geen last van, omdat de ozonlaag het gros van de UVC-straling filtert voor ze op onze huid valt. Maar al in 1878 ontdekten wetenschappers dat ze UVC artificieel konden opwekken om micro-organismen te doden. Sindsdien wordt de techniek gebruikt voor het desinfecteren van ziekenhuiskamers, vliegtuigen en zelfs drinkwater. 

Tot nul herleid

Dat bracht Glenn Roggeman, oprichter en CEO van de evenementenreus AED Group, op een idee. 'Toen midden maart de beslissing viel om alle evenementen af te lasten, gingen we in één klap van 60.000 geplande events naar nul. Dat is een enorme oplawaai, daar ben je een week niet goed van. Maar dan zijn we snel gaan nadenken over hoe we ons konden heroriënteren, hoe we vanuit onze expertise iets konden bijdragen. En een van onze expertises is licht.'

Samen met zijn R&D-team stortte Roggeman zich op het uitdenken en ontwikkelen van twee soorten installaties die in staat zijn grote ruimtes te desinfecteren met speciaal ontwikkelde zware UVC-lampen. Die kunnen worden ingezet om 'met één druk op de knop' grote ruimtes te desinfecteren. Een andere versie is een op licht gebaseerde luchtfilter, die de lucht door een van UVC-licht voorziene 'filter' zuigt. 'We zijn nu volop in productie, waarbij we aan 10.000 lampen per maand zitten. De bedoeling is dat snel op te schalen naar 30.000 lampen per maand', zegt de CEO. 'De interesse is immens.'

De toestellen worden vanaf volgende maand te koop en te huur aangeboden. De aankoopprijs zal rond 12.000 euro liggen, de verhuurprijs rond 1.500 euro.

Saelens bevestigt dat de techniek werkt. 'De bestraling moet wel voldoende lang gebeuren. Dat hangt af van de sterkte van de UV-bronnen en de afstand tot de oppervlakken die worden bestraald. Meestal is dat enkele uren. Delen van de ruimte die zich in de schaduw van het rechtstreekse UV licht bevinden, ontvangen een lagere UV-dosis. Daar moet ook rekening mee worden gehouden.'

Heropstart

Omdat de straling bijzonder schadelijk is voor mensen - ze is kankerverwekkend en je kan er blind van worden - zijn de installaties van AED voorzien van een bewegingssensor die alarm slaat. 'De lichtinstallatie is enkel bedoeld voor lege ruimtes', benadrukt Roggeman. 'De luchtfilters zijn wel voor permanent gebruik. Met 24 toestellen kan je een heel Sportpaleis van zuivere lucht voorzien.'

Roggeman ziet er een belangrijk hulpmiddel in om straks het openbare leven - en zijn sector - weer op gang te trekken. 'In de Chinese stad Wuhan wordt deze techniek al volop ingezet, onder meer in ziekenhuizen en om bussen mee te ontsmetten. Maar hier zijn we er nog niet mee bezig. Ik ben ontzettend trots op hoe we in ons land hebben gereageerd op de coronadreiging. Maar nu is het stilaan tijd om na te denken over hoe we hier weer uit geraken, en daar kan deze techniek bij helpen. Ik zal in ieder geval liever in een café, restaurant of concertzaal zitten die gebruikmaakt van deze middelen.'