Premier doet emotionele oproep na week van chaos

De volgende dagen zijn cruciaal, benadrukte Alexander De Croo (Open VLD). Als de steile stijging van de coronacijfers niet afgebroken wordt, zijn ingrijpender maatregelen nodig. Zo probeerde de premier de politieke rangen te sluiten.

De verstrenging van de coronamaatregelen afgelopen week was geen strak geleide operatie, maar een vierdelige soap die de kijkers met afgrijzen vervulde. ‘Iedereen foetert altijd op de communicatie. Maar wat de afgelopen week is gebeurd, is geen probleem van communicatie. Het is een probleem van slecht beleid’, zegt een nauwe betrokkene.

Deel één verliep nog vlot. Om de alarmerende stijging van het aantal coronabesmettingen te keren beslisten de federale en de regionale topministers op vrijdag 16 oktober dat de cafés en de restaurants moeten sluiten, er een avondklok komt, zo veel mogelijk moet worden getelewerkt en het aantal knuffelcontacten moet worden beperkt tot één persoon buiten het eigen gezin. Ook werd afgesproken dat snel werk zou worden gemaakt van bijkomende verstrengingen voor recreatieve activiteiten.

In deel twee en drie liep het mis. Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) stond op de rem, waardoor er slechts beperkte verstrengingen kwamen voor sport en culturele activiteiten. Brussel en Wallonië, die zwaarder worden getroffen door het virus, gingen wel een serieuze stap verder.

Vlaanderen volgde niet, maar draaide onder druk van virologen, provincies en veel burgemeesters bij en kondigde dinsdag aan dat indoor- , culturele activiteiten en de meeste sportwedstrijden vanaf vrijdag niet meer konden plaatsvinden.

Stroomlijnen

Deel vier dan. Plots waren de maatregelen in Wallonië, dat het zwaarst getroffen is en als eerste bijkomende maatregelen nam, de minst verregaande. Musea en andere culturele instellingen waren er woensdag nog gewoon open. Minister-president Elio Di Rupo (PS) kondigde woensdagochtend bijkomende maatregelen aan.

Virologisch valt er veel voor te zeggen dat de coronaregels strenger zijn waar het virus het hardst circuleert. Alleen is de situatie dusdanig ernstig dat een gespreide aanpak weinig zin heeft en zelfs schadelijk kan zijn, want dat kan tot verwarring bij de bevolking leiden. In samenspraak met de minister-presidenten besloot premier Alexander De Croo (Open VLD) daarom de maatregelen zo veel mogelijk te stroomlijnen.

Aan die stroomlijning zit ook een praktische kant. Vlaanderen kan geen strengere regels opleggen. Dat moet ofwel via een ministerieel besluit van de federale regering voor heel het land, ofwel via een provinciale verordening voor elke provincie apart. Door zo veel mogelijk op federaal niveau te regelen wordt vermeden dat elke provincie apart maatregelen moet nemen.

Kritiek op late uitvoering

Om dat overleg alle kansen te geven besliste Vlaanderen dat de aangekondigde verstrengingen pas op vrijdag zouden ingaan. Dat botste evenwel op een muur van kritiek, want in de strijd tegen een virus dat zich exponentieel verspreidt, telt elke dag.

Tijdens het overleg met De Croo werd afgesproken vaart te maken. Alles waarover de deelstaten het eens zijn, wordt via een ministerieel besluit geregeld. De rest - zo gaat de avondklok in Vlaanderen anders dan in Wallonië en Brussel niet vroeger in - is voor rekening van de provincies.

Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) kondigde woensdagmiddag aan dat het ministeriële besluit nog woensdag zou worden gepubliceerd, waardoor de maatregelen om middernacht in werking traden. Zo zullen in heel het land toch grotendeels dezelfde maatregelen gelden.

De politiek had zich een week ellende kunnen besparen door vrijdag al voor een gemeenschappelijke aanpak te gaan. Op federaal niveau wordt in de richting van Jambon gewezen, die tot elke prijs zou hebben willen aantonen dat de situatie in Vlaanderen minder erg is dan die in Franstalig België.

Bij de N-VA schermen ze er dan weer mee dat ze de economie en het maatschappelijke leven niet zwaarder willen raken dan nodig. Wat overblijft, is het beeld van politieke chaos op het moment dat het land in brand staat. Met zijn speech probeerde De Croo in elk geval dat beeld te keren.