Welke coronavarianten zijn er?

Na de Britse en de Zuid-Afrikaanse is nu ook de Braziliaanse variant van het coronavirus in ons land opgedoken. Wanneer doken de verschillende mutanten op? Waarom zijn ze besmettelijker? Zijn ze al erg verspreid in België? En werken vaccins ertegen? Een overzicht.

B117 uit Engeland

De variant B117 werd voor het eerst in oktober 2020 opgemerkt in het Verenigd Koninkrijk en wordt daarom de Britse variant genoemd. Wetenschappers gaan ervan uit dat hij besmettelijker is dan het oorspronkelijke coronavirus.

Waar hij opduikt, wordt hij daardoor snel dominant. In december werd hij in ons land voor het eerst vastgesteld en intussen blijkt uit cijfers van het Leuvense medisch onderzoeksinstituut Rega dat bij minstens 40 procent van de besmettingen sprake is van B117.

Een mutatie maakt dat de Britse variant er beter in slaagt menselijke cellen binnen te dringen. Hoeveel besmettelijker de variant daardoor is, is nog voer voor discussie. Aanvankelijk circuleerde een cijfer van 70 procent, maar daarvan zijn wetenschappers teruggekomen. Recente schattingen gaan uit van een hogere besmettelijkheid van 30 procent, al moet dat nog in het labo worden bewezen.

De Britse premier Boris Johnson waarschuwde dat de variant mogelijk ook dodelijker is, maar sluitend bewijs daarvoor ontbreekt. Er zijn geen aanwijzingen dat de variant de vaccins minder effectief maakt.

B1351 uit Zuid-Afrika

Midden december werd in Zuid-Afrika een variant opgemerkt die over een gelijkaardige mutatie als de Britse variant beschikt en daardoor allicht besmettelijker is. Daarnaast heeft de B1351-variant een mutatie waardoor hij opgebouwde antistoffen kan omzeilen.

Het lichaam van wie al met het virus besmet raakte of van wie een vaccin kreeg, is normaal in staat het indringende virus meteen te herkennen en te neutraliseren. Door de mutatie is dat niet altijd meer het geval, waardoor de variant mensen een tweede keer ziek kan maken. Onderzoek lijkt wel te suggereren dat de vaccins
robuust genoeg zijn om een ernstig ziekteverloop te vermijden.

Dergelijke mutaties duiken vaak op plaatsen op waar veel mensen al besmet raakten met het virus, zoals in de arme wijken van de Zuid-Afrikaanse steden. Het normale virus wordt door het lichaam afgeblokt en kan zich niet snel meer verspreiden, de variant wel. De B1351-variant dook eind december voor het eerst in ons land op. Hij duikt intussen op in 5 procent van de onderzochte stalen.

P1 uit Brazilië

Sinds kort is ook de variant P1, de zogenoemde Braziliaanse coronavariant, in ons land opgedoken. Vooralsnog gaat het over een zeer beperkt aantal gevallen, onder meer bij een persoon in Luik en drie agenten uit de zone Zennevallei. Alle collega’s van de agenten zitten in quarantaine.

De Braziliaanse variant is fel besproken omdat hij een grote ravage aanrichtte in de Braziliaanse stad Manaus, waar hij heel wat mensen voor een tweede keer met corona besmette. Hij beschikt net als de Britse en Zuid-Afrikaanse tegenhanger over een mutatie die hem waarschijnlijk besmettelijker maakt.

Net als de Zuid-Afrikaanse variant heeft ook de Braziliaanse een mutatie die hem beter wapent tegen het menselijke afweersysteem. Daardoor kan hij mensen die eerder al besmet raakten een tweede keer ziek maken. Allicht bieden de vaccins ook een mindere garantie tegen ziekte voor wie met de Braziliaanse variant besmet geraakt.

De hoop is wel dat de vaccins - net zoals dat allicht bij de Zuid-Afrikaanse variant het geval is - bescherming bieden tegen een ziekenhuisopname. Maar harde data die dat bevestigen, zijn nog niet beschikbaar.