column

Weg met dom ingezette wearables op de werkvloer

CEO van IDEWE en hoogleraar arbeidsgeneeskunde KU Leuven

Ga met health wearables om zoals met alle technologie. Zet ze slim in, in functie van het doel en de context in een goed en duidelijk gecommuniceerd preventiebeleid.

Zowel in de dagelijkse praktijk als in de media merk ik een grotere interesse in wearables, ook bij werkgevers, als een instrument om het werknemerswelzijn te verhogen - het onmiskenbare begin van een hype. Wat ik vaak mis, is de overkoepelende medische en psychologische context waarin die digitale hulpmiddelen worden ingezet. Onlangs las ik een artikel  over een bedrijf dat het stressniveau van medewerkers monitort met Fitbit-trackers. Als de wearable detecteert dat je te veel dagen in het oranje of rood gaat, krijg je een waarschuwing.

Met het meetprincipe is niets mis. Ik geloof heel hard in de toegevoegde waarde van wearables en data voor een welzijnsbeleid. Maar het blijft een technologische vernieuwing, en die is doorgaans pas nuttig als mensen ze slim inzetten. Net zoals communicatietechnologie al een tijd uitdagingen opwerpt in ergonomie, te lange schermtijd en waardevol menselijk contact stemt nu ook de opkomst van de wearable tot nadenken. Dat geldt niet alleen voor de werkvloer, maar voor de hele maatschappij. Privé zijn de healthwearables en smartphoneapps stilaan ingeburgerd, meestal zonder medische begeleiding.

Advertentie

De belangrijkste uitdaging draait rond effectiviteit. Zo’n wearable levert een stroom aan data op, maar daaruit kan je niet zomaar eenduidige conclusies trekken. Bij het net genoemde voorbeeld over stress is de vraag hoe je zo’n stressalarm interpreteert. De context is minstens even belangrijk als de data. Ligt de oorzaak bij de werkdruk, of eerder privé? In welke medische of psychosociale toestand bevindt de werknemer zich? Is er een historiek van stressgevoeligheid of burn-out? En komen de data wel overeen met wat de werknemer voelt?

Het gevaar is reëel dat werkgevers met de invoering van wearables verkeerde verwachtingen scheppen bij de werknemer.

Al die parameters haal je niet uit de wearable, maar bij specialisten: de huisarts, de arbeidsarts, de preventieadviseur psychosociale aspecten, de leidinggevende en de werknemer. Ik heb altijd gepleit voor een meer gecoördineerde samenwerking tussen die actoren. De data van een wearable kunnen die samenwerking absoluut versterken.

Daarnaast is het niet evident te beslissen welke gevolgen je aan die conclusies koppelt. Wat doet een werkgever als een werknemer aangeeft dat zijn wearable hem wijst op stress? Gaat hij op basis van die data zomaar zijn werkdruk verlagen? En is dat op dat moment wel mogelijk? Het gevaar is reëel dat werkgevers met de invoering van wearables verkeerde verwachtingen scheppen bij de werknemer. Een goed beleid dat helder gecommuniceerd wordt, is cruciaal.

Advertentie

Bovendien loert het gevaar voor ‘healthisme’ om de hoek. Door alles te willen meten en die data de klok rond beschikbaar te hebben op je horloge kan je net een omgekeerd effect veroorzaken: een ongezonde obsessie met welzijn, in de vorm van zelfopgelegde druk om bepaalde parameters te halen. Die stress over je stress kan een vicieuze cirkel worden. Hetzelfde zien we bij slaapkwaliteitstrackers. In de juiste situatie en met de juiste begeleiding verschaffen die zeer waardevolle inzichten. Maar als dat ontbreekt, gaan mensen soms letterlijk wakker liggen van hun slaapdata.

Behalve het gezondheidsaspect zijn er nog tal van zaken om bij stil te staan. Niet alle werknemers zijn vragende partij om by default wearables te dragen. Sommigen zullen daar zelfs stevige privacyvragen bij stellen.

Net zoals bij elke medische of psychosociale uitdaging hoor je te vertrekken vanuit je einddoel: het welzijn van de individuele werknemer. Vervolgens bekijk je op persoonlijk niveau welke informatie je nodig hebt om dat doel te bereiken. Soms leveren data van wearables die info, soms niet. En indien wel, dan enkel als ze slim ingezet worden, liefst geïntegreerd in je hr- en preventiebeleid. Werkgevers die blind meegaan in de hype door wearables uit te rollen als een soort employer benefit dreigen het omgekeerde te bereiken.

Advertentie