Datakluizenproject van Tim Berners-Lee wint veld in Europa maar opent ook debat

Solid is een technische standaard die het uitwisselen van data moet vergemakkelijken, terwijl de gebruikers controle behouden over die data. De Vlaamse overheid behoort tot de koplopers bij de toepassing van het project. Vlaamse academici werken mee aan de technologie. Voor minister-president Jan Jambon (N-VA) is het een belangrijke ontwikkeling voor de ontwikkeling van een datatechsector.

Solid heeft zopas een belangrijke stap gezet, want de gebruikers van het Duitse onlineplatform Nextcloud krijgen toegang tot de technologie. Nextcloud levert aan bedrijven en instellingen opensourcesoftware die een alternatief moet zijn voor de clouddiensten van Microsoft (OneDrive) en Google (Google Docs).

Nextcloud is nu compatibel met Solid, liet het Duitse bedrijf weten. Berners-Lee is opgetogen over de integratie, die financiële steun kreeg van de Europese Commissie. ‘Het zou kunnen dat Solid van de grond komt doordat alle gebruikers van Nextcloud Solid-gebruikers worden’, zei hij. Er zijn ongeveer 400.000 Nextcloud-servers online waarvan sommige miljoenen gebruikers hebben. Het wordt gebruikt voor hosting door bedrijven en instellingen zelf of via providers zoals Deutsche Telekom. 

Financiering

Opvallend is dat Mitzi László, de directeur strategie van Nextcloud, het enthousiasme rond de samenwerking tempert met vraagtekens over de controle en de financiering van digitale infrastructuur. Zij werkte eerder bij het Amerikaanse Inrupt dat mee werd opgericht door Berners-Lee om het ecosysteem rond Solid te stimuleren.

Uiteindelijk bieden Nextcloud en andere Europese bedrijven eenzelfde soort oplossing, maar zonder die connectie met Amerikaans geld, zegt László. ‘Het gaat uiteindelijk niet over standaarden of technische dingen, maar over geld. In het algemeen is het nogal ironisch dat Europa zijn data wil controleren, maar daarvoor een beroep doet op Amerikaanse bedrijven. We moeten ons ook bewust zijn van de publieke en private investeringen en hoe dat zich vertaalt in controle. Dit is een klein voorbeeld van een veel groter patroon.’ 

Infrastructuur

László heeft nog andere vragen. ‘Als wij dit gesprek hebben, behoren die data dan jou toe of mij? Het hele idee dat data zijn terug te voeren tot individuele personen is een beetje romantisch.’ Er is de basisinfrastructuur van het internet, de kabels en de databanken. ‘De vraag is dan ook of het gaat over controle over data of over de basisinfrastructuur van het internet.’ Net zoals het openbaar bezit van wegen een economie stimuleert omdat markten vlotter bereikbaar worden, geldt dat ook voor de basisinfrastructuur van het internet, vindt de directeur strategie. 

Europa werkt met het project Gaia-X aan regels die een Europees ecosysteem voor cloud- en datadiensten moeten mogelijk maken. Die regels moeten het mogelijk maken dat data van de ene cloudleverancier naar de andere kunnen worden overgeheveld of dat data gemakkelijk kunnen worden gedeeld tussen verschillende organisaties.

Dat project is niet exclusief voor Europese bedrijven. Ook Amazon en Palantir, een Amerikaans bedrijf verbonden met de Amerikaanse veiligheidsdiensten, maken er deel van uit. ‘Die Amerikaanse bedrijven domineren de gesprekken. Zij gooien er gewoonweg meer mensen en middelen tegenaan. Als je die partijen binnenlaat, wordt het hun project’, zegt László. Ideeën zoals het openbaar Europees bezit van de basisinfrastructuur komen dan niet meer ter sprake. 

'Internationale standaarden'

De Belgische hoogleraar in webtechnologie Ruben Verborgh (UGent-imec) is adviseur van Inrupt. Hij omschrijft het als een bedrijf dat het internationale karakter van de Solid-technologie weerspiegelt. Hij is het niet eens met de stelling dat het 'uiteindelijk over geld' gaat. 'Solid is tot stand gekomen door verschillende organisaties, niet alleen Amerikaanse. Het is gebaseerd op bestaande webstandaarden waaraan zowel door Europese universiteiten en organisaties als door Google en Apple is meegewerkt. De standaardisatie verloopt in de schoot van het World Wide Web Consortium (W3C), waar organisaties uit de hele wereld zijn vertegenwoordigd.'

Verborgh is het er wel mee eens dat het goed zou zijn als er meer Europese internetinfrastructuur kwam, 'maar zowel de controle over data als die over de infrastructuur is belangrijk. Online banking bijvoorbeeld is een softwaresysteem dat kan draaien op Amerikaanse of Europese infrastructuur, maar onafhankelijk daarvan moet de software zelf beveiligd zijn. Het liefst heb ik dat mijn datakluis op Europese servers draait, maar in de eerste plaats moet die datakluis zelf veilig zijn.'