Expat in Wenen | Wonen in een sociale woning is hier eerder norm dan stigma

Sinds ik er veertig jaar geleden studeerde, heb ik iets met Wenen. En omdat een groot deel van mijn loopbaan zich in de sector van de klassieke muziek afspeelde, kwam ik er vaak. Enkele jaren geleden kochten mijn vrouw en ik er een appartement, waar we maandelijks een à twee weken verblijven.

Wonen in Wenen hoeft niet extreem duur te zijn, zeker niet als je de prijzen vergelijkt met die van Londen of Parijs. De stad hanteert al sinds de ‘rode’ jaren 1920 een faciliterende huisvestingspolitiek. Ze is eigenaar van zo’n 220.000 woningen. Daarmee is Wenen de grootste immobiliënbeheerder van Europa.

Dat verklaart waarom veel Weners (75%) levenslang huren, en waarom het wonen in een Gemeindebau of sociale woning eerder de norm dan een stigma is. ‘De advocaat woont hier naast de postbode’ is een van de slogans waarmee de stad graag uitpakt. Zo’n sociale woning gaat niet per definitie naar de sociaal zwaksten. De stad ambieert een goede sociale mix. Je huurt er voor ongeveer 8 euro per m². Met een gemiddeld nettomaandinkomen van 2.800 euro is dat voor de Weners best te doen. Vooral omdat ze wat de woonoppervlakte betreft minder veeleisend zijn dan wij. Een flat van 60 m² vinden ze al behoorlijk.

Happy few

De politieke consensus over betaalbaar wonen vertaalt zich niet zomaar in de verkoopprijzen van appartementen op de privémarkt. Daar schrik je wel even van de gevraagde bedragen. Flats van om en bij 50 m² kosten gauw 300.000 euro of meer. Een huis kopen is alleen haalbaar voor de happy few. Niemand kijkt in dat segment op van prijzen boven 3 miljoen euro.

Net als in andere hoofdsteden bestaat ook hier een postcodesnobisme. In de binnenstad, de zone binnen de Ringstrasse, betaal je 17.000 euro per m², waardoor je daar zelfs voor een bezemhok een aardig bedrag moet ophoesten. In de nabijgelegen Leopoldstadt, een wijk in volle opmars, kan je een optrekje kopen voor minder dan een derde van die prijs. Er zijn nog goedkopere districten, zoals Margareten en Favoriten. Voor de hele stad geldt meestal dat nieuwbouw duurder is, waardoor 19de-eeuwse appartementen met hoge plafonds en oude parketvloeren erg populair zijn. Vermits Wenen in 2040 volledig klimaatneutraal wil zijn, wachten die historische gebouwen veel uitdagingen. Wien Energie, een van de grootste gas- en elektriciteitsleveranciers in de stad, ontwikkelde er een ambitieus omschakelingsplan voor.

Slimme satellietsteden

Wenen groeit, maar gaat erg voorzichtig om met verdichting door hoogbouw. Het combineert die met nieuwe woonsites op oude spoorwegterreinen, zoals achter het Hauptbahnhof (5.500 woningen voor 13.000 mensen), of in slimme satellietsteden, zoals Aspern Seestadt. Die werd het voorbije decennium opgetrokken rond een kunstmatig meer van 5 hectare. Tegen 2030 zullen er 25.000 mensen wonen in een omgeving die bijna voor de helft uit parken, pleinen, promenades en water bestaat. 51 straten zijn er naar vrouwen genoemd. Met de metro spoor je in minder dan een halfuur naar het stadscentrum. 

Vorig jaar was Wenen volgens het blad The Economist opnieuw de meest leefbare stad ter wereld, al heeft dat niet alleen met huisvesting te maken. Maar daarover meer in een volgende column.  

Luc Vanackere is consultant, met de focus op kunst- en cultuuradvies. Hij woont deeltijds in Wenen.