Het zwembadboek van Annelien De Dijn: ‘Dit is geen escapistische roman’

In de strandtas van historica Annelien De Dijn zitten vooral romans. ‘Ik lees voor mijn werk heel veel, vooral non-fictie. Als ik op vakantie ga, heb ik geen nood aan zware kost. Daar heb ik de mentale energie niet voor. Geef mij maar fictie.’

‘Nochtans is ‘The Pull of the Stars’ niet bepaald escapistisch. Het is een pandemieboek over de Spaanse griep. Emma Donoghue begon eraan te schrijven in 2018, naar aanleiding van de honderdste verjaardag van die pandemie. De historische roman verscheen met een haast profetische timing in maart 2020, net toen de coronacrisis in Europa losbarstte.’

Sufragette

‘Het verhaal speelt zich af in een ziekenhuis in Dublin in 1918, op het hoogtepunt van de Spaanse griep. Het hoofdpersonage is verpleegster op de kraamafdeling. Ze probeert zich sterk te houden in de ravage die de pandemie aanricht: zwangere vrouwen waren erg vatbaar voor het virus.’

‘Hoewel het een fictief verhaal is, spelen er enkele historische figuren mee zoals Kathleen Lynn, een van de eerste vrouwelijke dokters in Ierland. Ze was een suffragette en vocht hard voor vrouwenrechten en de Ierse onafhankelijkheid.’

‘Het dunne romannetje bevat veel meer dan je zou denken. Donoghue slaagt er wonderwel in je te transporteren naar de kraamafdelingen die destijds bijna een slagveld waren. Je voelt, proeft en ruikt de situaties die ze beschrijft bijna.’

‘Zo lees je een heel beeldende beschrijving van een lange bevalling. Ik heb zoiets nooit eerder gelezen in een roman, hoewel het zo’n wezenlijk onderdeel van het leven is, komt het in films en boeken weinig aan bod.’

Hulpeloos

‘Het boek is op een bepaalde manier ook geruststellend: kijk hoe snel wij vandaag een vaccin kunnen ontwikkelen en hoeveel informatie we krijgen. Dat was ten tijde van de Spaanse griep wel anders. Mensen moesten het met enkele essentiële voorzorgsmaatregelen stellen. Eigenlijk stonden ze hulpeloos tegenover de ziekte.’

‘Bovendien was de Eerste Wereldoorlog nog maar net afgelopen. Europese landen wilden de bevolking niet demoraliseren met te veel informatie over een dodelijke pandemie. Overheden hielden zelfs bewust informatie geheim. Het virus draagt de naam Spaanse griep omdat Spanje, dat niet meevocht in de Eerste Wereldoorlog, een van de enige landen was waar de pers vrij over het virus kon berichten.’

Veelzijdigheid

‘Donoghue is vooral bekend van haar roman ‘Kamer’, die succesvol werd verfilmd. Het verhaal is losjes gebaseerd op de Oostenrijkse zaak-Fritzl, een van de vele verhalen waarin een man een vrouw kidnapt en decennialang gevangenhoudt. Toch is ‘Kamer’ een heel mooie roman, gezien vanuit de ogen van het 5-jarige zoontje dat ontstond uit de ontvoering en verkrachting van zijn moeder.'

'Ik apprecieer Donoghue vooral om de veelzijdigheid van haar oeuvre, dat naast historische ook meer hedendaagse romans bevat.’

'The Pull of the Stars' is alleen in het Engels verkrijgbaar. Het is uitgegeven door Pan Macmillan, telt 249 pagina's en kost 12.89 euro.