Het zwembadboek van Olivier Lambrecht: 'Ik begrijp nu waarom we doen wat we doen'

‘Ik lees graag, maar mijn weinige vrije tijd breng ik het liefst actief en sportend door. Gecombineerd met de familie schiet dan weinig tijd over. Tijdens slapeloze nachten lees ik wel geregeld. Dan ga ik in de zetel zitten en lees ik enkele hoofdstukken in een non-fictie- of een managementboek. Ook de vakantie is een goed moment. Als ik na de sport een hoekje in de zon vind.’

‘Vrienden tipten de trilogie van Harari, met behalve ‘Sapiens’ ook ‘21 Lessons for the 21st Century’ en ‘Homo Deus’. ‘Sapiens’ is superinteressant. We leven in een gekke wereld. Alles gaat razendsnel, en de mens domineert de planeet. In het boek geeft Harari inzicht in hoe wij van een staartloze aap naar een allesoverheersend wezen evolueerden. Op zowat 450 pagina’s vertelt hij bevattelijke verhalen met sprekende voorbeelden, zoals de uitvinding van geld. Maar hij laat ook ruimte om een eigen
idee te vormen.’

Mythevorming

‘Het is een geschiedenis in etappes. Tijdens de cognitieve evolutie zorgde een groter brein ervoor dat de homo sapiens in de lastige wereld overbleef, in tegenstelling tot andere mensachtigen. Dat lukte onder meer omdat hij banden ging smeden. Tijdens de agrarische evolutie ging het van jagen, bessen plukken en rondzwerven naar planten telen en dieren temmen: de jager werd een sedentaire boer. Dat bracht positieve zaken mee, zoals de demografische groei. Maar ook negatieve: we gingen andere soorten overheersen en uitbuiten, en minder divers eten. En het was het begin van stress. De boer klopte lange werkdagen. Of hij daar gelukkiger van werd, weten we niet goed.’

‘Doordat de populatie ont-plofte, was er nood aan structuren om de maatschappij te ordenen. Wat ik in dat verband een sterk inzicht vond, is dat we met ons brein in staat waren mythes te creëren: ontastbare concepten zoals een staat of land, waarden
of wetten. Die dingen bestaan alleen omdat wij erin geloven. Bij Matexi stellen we voorop dat we duurzame buurten ontwikkelen waarin mensen gelukkig kunnen leven. Al onze medewerkers geloven in datzelfde verhaal. Het houdt ons samen. In zekere zin is dat ook een mythe.’

Geen doembeeld

‘Door het boek heb ik de zaken in perspectief gezet. Ik begrijp waar we vandaan komen en waarom we doen wat we doen. Harari schetst geen doembeeld. We verkennen volop het heelal. Maar de personen die op Mars zullen leven, zullen geen homo sapiens zijn. Dat brengt me bij het slot, dat me nog het meest heeft getroffen. In feite maken wij nu een einde aan de evolutietheorie. De mens is op een punt gekomen dat hij de evolutie zelf zal bepalen. Sapiens is ten dode opgeschreven en creëert zijn eigen opvolger, die half mens half robot is. Er zijn al elektronische ledematen die worden aangestuurd door de hersenen. We maken mensen gelukkiger door ingrepen in datzelfde brein. Die opvolger heet homo deus, de mens als creator. ‘Homo Deus’ is dan ook het volgende boek. Het ligt klaar voor deze vakantie. Ik ben heel nieuwsgierig.’