‘Kean maakt neurochirurgie speels en toegankelijk’

‘The Tale of the Duelling Neurosurgeons: The History of the Human Brain as Revealed by True Stories of Trauma Madness and Recovery’ van Sam Kean is allesbehalve een typisch wetenschapsboek. ‘Het beschrijft het menselijke brein op een speelse manier, en maakt de materie voor iedereen toegankelijk.’

‘Sam Kean is een bekende Amerikaanse wetenschapsjournalist en schrijver. In dit boek bespreekt hij de geschiedenis van de neurowetenschappen en wat we weten over het brein aan de hand van historische figuren en gebeurtenissen. In verhaalvorm doet hij neurologische verschijnselen als schizofrenie, fantoompijn en kannibalisme uit de doeken.’

Steekspel

‘Het eerste hoofdstuk gaat bijvoorbeeld over de Franse koning Hendrik II. Tijdens een steekspel wordt hij door de lans van zijn tegenspeler in het hoofd geraakt. Hij heeft geen zichtbare hoofdwonden, maar twee van de belangrijkste wetenschappers uit die tijd, Ambroise Paré en Andreas Vesalius (de ‘duellerende’ neurochirurgen uit de titel), vermoeden dat er iets mis is. Ze hebben gelijk. De koning overleeft het hersenletsel niet. Het was de eerste keer dat men ontdekte dat je zware hersenschuddingen en -schade kan oplopen zonder spoor van externe wonden.’

‘Kean beschrijft het hersentrauma in kwestie, maar hij focust vooral op het achtergrondverhaal van de zestiende-eeuwse koning, de rivaliteit tussen zijn vrouw en zijn maîtresse, zijn geldschulden enzovoort. Je krijgt niet het gevoel dat je iets over neurochirurgie aan het leren bent. Elk hoofdstuk begint met een rebus of een woordzoeker die het komende thema beschrijft. Zo blijft het speels.’

‘Een collega raadde me dit boek aan, ze zei dat het iets voor mij was en ze had groot gelijk. Of het echt een vakantieboek is? Ik las het terwijl ik op reis was in China, meestal op de nachttrein. Het is geen zwaarbeladen boek waar je continu je hoofd moet bijhouden.’

‘Aan het einde van de rit kan je niet alle delen van het menselijke brein op foto aanduiden. Je wordt er geen expert in de neurochirurgie door, maar dat is ook niet de bedoeling. Het is een toegankelijk boek met spannende en grappige historische verhalen.’

Tabel van Mendelejev

‘Het is niet de eerste keer dat Kean erin slaagt een ingewikkeld domein uit de wetenschap vlot neer te pennen. In ‘The Disappearing Spoon: And Other True Tales of Madness, Love, and the History of the World from the Periodic Table of the Elements’ schrijft hij op een soortgelijke manier boeiende en grappige verhalen over de scheikundige elementen op de tabel van Mendelejev.’

‘In mijn vrije tijd heb ik meestal geen zin om moeilijke of ingewikkelde non-fictie te lezen. Het is voor mij een moment om te ontspannen en om me van de wereld los te koppelen. Toch leer ik altijd graag iets bij. Daarom is ‘The Tale of the Two Duelling Nurosurgeons’ een schot in de roos. Er zijn weinig boeken die zo’n moeilijk thema op zo’n luchtige manier uitwerken.’

Sam Kean - ‘Tale of the Duelling Neurosurgeons’ - 432 pagina’s, Back Bay Books, 17,99 euro