Terwijl Rusland doorduwt, talmt Europa met militaire steun aan Oekraïne

'Dit vindt elke dag plaats', zei de Oekraïense president Volodymyr Zelensky via een videoboodschap aan de EU-leiders, die deze week in Brussel vergaderen. Hij verwees naar de Russische raketaanval op de stad Tsjernihiv, in het noorden van Oekraïne. Daarbij vielen 17 doden en meer dan 60 gewonden. 'Dit benadrukt onze prioritaire behoefte, de nood aan voldoende luchtafweergeschut.'

De 27 EU-leiders beklemtoonden dat ze begrip hebben voor 'de vraag dringend luchtverdediging te leveren aan Oekraïne'. Maar het is verre van zeker of die nood snel gelenigd wordt, want de lidstaten deden geen concrete toezeggingen. De Russische aanvallen richten intussen steeds meer schade aan, precies wegens de gebrekkige Oekraïense luchtafweer.

Duitsland keurde deze week wel de levering van een derde Patriot-luchtafweersysteem goed. Bondskanselier Olaf Scholz gaf daarmee naar eigen zeggen het signaal aan de bondgenoten om het Duitse voorbeeld te volgen. 'We moeten thuis kijken wat mogelijk is met de eigen voorraden', zei hij. De Europese landen moeten met andere woorden snel de voorraadkasten legen om Oekraïne bij te staan.

De nood is immers bijzonder groot, klinkt het vanop het slagveld. Het Oekraïense leger heeft een schrijnend gebrek aan munitie en slaagt er niet meer in alle Russische aanvallen af te slaan. Dat is ook het Russische leger opgevallen, getuige de onophoudelijke raket- en droneaanvallen. Daarbij neemt het vooral elektriciteitscentrales en andere cruciale infrastructuur in het vizier.

Militaire boekhouding

De NAVO is bereid een tandje bij te steken om Oekraïne bij te staan, liet Jens Stoltenberg woensdag weten. De baas van de westerse alliantie zei dat Kiev nu zo'n grote nood aan munitie en raketten heeft dat de NAVO-lidstaten hun contractuele verplichtingen met het bondgenootschap even mogen opzijschuiven. Net als Scholz drong Stoltenberg aan op snelle leveringen vanuit de eigen voorraad.

De 32 NAVO-lidstaten hebben niet alleen afgesproken dat ze elk minstens 2 procent van hun bruto binnenlands product zullen spenderen aan defensie, maar maakten ook afspraken over de verdeling van de werklast, zoals welk land een bepaald soort militair materieel koopt. Maar die boekhouding is even ondergeschikt aan de steun aan Oekraïne. 'Dat versterkt ook onze eigen veiligheid', zei Stoltenberg.

De roep om extra steun te verlenen volgt na signalen dat de strijd in Oekraïne op een keerpunt staat. Rusland escaleert de aanvallen en dwingt Oekraïne in de verdediging. Het Kremlin beschikt over voldoende manschappen en middelen door de uitbouw van een oorlogseconomie. Bovendien rekent het op de steun van bondgenoten als Noord-Korea, China en Iran.

De bondgenoten van Oekraïne staat daarentegen op de rem, uit vrees meegesleurd te worden in een oorlog met Rusland. Dat zit president Zelensky flink dwars. Hij verwees deze week naar alle moeite die de bondgenoten van Israël deden om een drone- en raketaanval op het land te verijdelen. Hij wees er fijntjes op dat zijn medestanders de Russische raketten in Oekraïne niet uit de lucht willen halen.

Warm en droog

Het dreigt niet bij zulke aanvallen te blijven. De Russen zetten een grootscheeps offensief op het getouw om door de Oekraïense linies te dringen. De weersomstandigheden - het is relatief warm en droog - zijn daar ideaal voor. In afwachting is het Russische leger alvast begonnen met een rist aanvallen om de zwakke plekken van de Oekraïners te detecteren, in de hoop een doorbraak te forceren.

De Amerikaanse generaal Christopher Cavoli, de hoogste bevelhebber in Europa, waarschuwde onlangs voor de gevolgen van het munitietekort. 'Wanneer een kamp kan schieten en het andere niet kan reageren, dan verliest het kamp dat niet kan terugschieten', zei hij in een getuigenis in het Amerikaanse parlement. 'De toekomst kan ik niet voorspellen, maar dit is simpele wiskunde.'

Met zijn uitspraken zette Cavoli druk op de Amerikaanse politici die al maanden bakkeleien over extra steun voor Oekraïne. Extremisten in de Republikeinse partij verzetten zich tegen een steunpakket van 60 miljard dollar, maar deze week kwam alsnog schot in de zaak toen de Republikeinse fractieleider Mike Johnson met een voorstel over de hervatting van de steun aan Kiev kwam.

De stemming daarover vindt zaterdag plaats. De vrees is echter dat de hulp te laat komt om de strijd op het slagveld te keren. Ook het Europese gedraal helpt de Oekraïners niet, zei Zelensky deze week. Hij zag naar eigen zeggen met lede ogen toe hoe de escalatie tussen Israël en Iran de aandacht afleidde van het conflict in zijn land.