Paleis der Natie

De verkiezingen in de deelstaat Brandenburg zijn niet alleen belangrijk voor de regering van de Duitse kanselier Olaf Scholz, die nog geen enkele sloot heeft gemist, maar ook voor de rest van Europa. Het migratieprobleem en de electorale opmars van extreemrechts wegen op de Europese samenhang.

De federale en zelfs Vlaamse formaties komen maar moeizaam vooruit. Tussen politieke droom en daad staan lokale electorale belangen. Intussen bestelde de Europese Commissie rapporten die moeten verantwoorden dat de macht verder wordt onttrokken aan de EU-lidstaten.

De tijd dat de Duitse SPD en de Franse PS als voorbeelden voor de Europese socialisten golden, is voorbij. De Belgische PS vreest een instorting op zijn Frans. Voorzitter Paul Magnette laat alvast het kopmanschap voor de gemeenteraadsverkiezing in Charleroi aan Thomas Dermine.

De gelekte nota van ex-formateur Bart De Wever is een voorstel tot berging van het Belgische staatsschip, met besnoeien en nieuwe belastingen als enige hefbomen. Echte hervormingen, zoals die van de gezondheidszorg, blijven uit.

De Europese Commissie is nog niet samengesteld maar heeft al miljarden klaar voor subsidies en kredieten voor de dure aanmaak van groene waterstof en het afvangen van CO₂. De EU is altijd gul met andermans geld. Sommige beslissers, zoals de Nederlander Diederik Samsom, doen er zelfs hun voordeel mee.

Deze week publiceerde De Tijd nagenoeg in extenso de veelbesproken supernota van formateur Bart De Wever. Daarin wordt geraakt aan tal van taboes. Maar het grootste taboe dat dreigt te sneuvelen, is dat van het Belgische bankgeheim.

Met een begrotingstekort van 28 miljard euro leek de tijd achter de rug dat regeringen mochten geven wat ze niet hadden en beloven wat ze niet konden geven. Dat blijkt niet meteen uit de lastenverlagingen die formateur Bart De Wever presenteert.

Wat in Brussel een verre geschiedenis lijkt, blijft in Midden- en Oost-Europa, en zeker in de Balkan, op het geheugen en de Europese samenhang wegen. Zo verzet Polen zich tegen het EU-lidmaatschap van Oekraïne zolang de ware toedracht van de massamoord in Wolynië in 1943 niet is uitgeklaard.

Retorisch talent is schaars in de Wetstraat. In de Amerikaanse politiek is redenaarskunst van kapitaal belang. President Joe Biden stond helaas niet vooraan toen dat talent werd uitgedeeld.

De EU-klimaatplannen lijken stilaan op de tienjarenplannen van de oude Sovjet-Unie. Eerder deze week bestempelde de Europese Rekenkamer de strategie voor groene waterstof als onrealistisch. ‘Langetermijnplanning werkt niet’, zei de Nederlandse econoom Lex Hoogduin in zijn afscheidscollege.

Vooroordelen over de ambtenarij kregen kracht van waarheid en voedden de afschaffing van het ambtenarenstatuut door de Vlaamse regering. Die ideologische ingreep getuigt meer van het aloude partijpolitieke wantrouwen tegenover de ambtenaren dan van een ernstig beleid.

Het premierschap levert op wat de houder van het ambt ervan maakt. Als Bart De Wever ooit zijn intrek neemt in de Wetstraat 16, waagt hij zich op een pad dat hem en zijn partij fataal kan worden. Hij zou niet de eerste politicus zijn die zich klem manoeuvreert in de Belgische fuik.

‘Het beleid van de rechter’ van Walter Van Gerven is na een halve eeuw nog altijd verplichte lectuur voor elke rechtenstudent. Een nieuwe editie brengt hulde aan de auteur, die bij leven al werd geëerd als een van de briljantste juristen van zijn generatie.

Politieke partijen lijken alleen nog van pas te komen voor verkiezingen. Volstrekt ideologieloos drijven ze op enkele populaire figuren, die dan door de media worden opgevoerd en gefêteerd. Maar hun politieke houdbaarheid wordt steeds beperkter.

Volgend op de overwinningstoespraak van voorzitter Bart De Wever werd in het N-VA-hoofdkwartier een forse 'Vlaamse Leeuw' aangeheven. Intussen is De Wever al federaal informateur. Een politiek cadeau is dat allerminst, want mislukken is geen optie.

‘Elke verkiezing heeft haar verrassing’ is een vaak aangehaalde uitspraak van Wilfried Martens. De uitslag van de verkiezingen van 9 juni wás de verrassing. N-VA-voorzitter Bart De Wever won de stembusslag door overeind te blijven. Het moeilijkste volgt nu: die campagnezege politiek benutten.

De stembusslag draait om de betaalbaarheid van het sociaal systeem. Dit is niet het moment voor wankelheid. Want nog gevaarlijker dan angstige partijen en politici zijn humeurige kiezers.

België is het prototype van een land zonder masterplan, met twee democratisch gelegitimeerde dynamieken die eigenzinnig hun richting kiezen. ‘Na 9 juni moeten moedige beslissingen worden genomen’, zegt grondwetspecialist Christian Behrendt.

‘Men bleef liever baas in een klein huis dan een groter huis te moeten delen.’ Norbert De Batselier kan meepraten over gemiste kansen waarvoor vandaag wordt betaald. 28 jaar geleden probeerde hij met Signaal de beklemmende particratie op te schudden, maar hij stootte op machtsstructuren.

Communautair kijken de Duitstaligen vaak toe vanaf de zijlijn, maar ze verliezen nooit hun constitutionele einddoel uit het oog. Karl-Heinz Lambertz was een expert in het maximaliseren van de staatshervormingen in het belang van de Duitstalige Gemeenschap.