Bereicherung AG

Vandaag beleeft Maria-Elisabeth Schaeffler haar grote triomf. De 74-jarige industrieweduwe brengt haar Schaeffler, met 84.000 werknemers en 12,1 miljard jaaromzet na Bosch de grootste autotoeleverancier van Duitsland, naar de beurs van Frankfurt.

We zeggen ‘haar’ bedrijf en dat is letterlijk te nemen: zelf controleert ze 20 procent van de aandelen, de resterende 80 procent zit bij zoon Georg. Maar die is een mediaschuw zakenadvocaat in Dallas en laat het runnen van het familiebedrijf aan moederlief over.

Moeder en zoon blijven ook na de beursgang alle stemmen controleren: de Schaefflers brengen alleen niet-stemgerechtigde aandelen naar de beurs. Wel moesten ze hun ambities bijstellen: de verkoop van 75 miljoen stuks moet een klein miljard in het laatje brengen, een fractie van de eerst beoogde 2,5 miljard.

Dat beleggers niet echt warmlopen is logisch. De groep is geen klinkende naam, al raamt Financial Times dat een gemiddelde Europese auto 60 precisiecomponenten van Schaeffler bevat. Maar vooral: tijdens de intekenperiode barstte bij Volkswagen de bom. En die dieselfraude treft ook toeleverancier Schaeffler midscheeps: in het prospectus stipt het bedrijf aan dat Volkswagen 16 procent van de jaaromzet van de auto-afdeling voor zijn rekening neemt. En die afdeling is goed voor driekwart van de jaaromzet en vier vijfde van de bedrijfswinst.

Met de beursgang willen de Schaefflers de schuldenlast afbouwen. Die is nog steeds stevig: 6,2 miljard bij Schaeffler zelf en 3,6 miljard bij het familiaal controlevehikel. Maar eigenlijk mag het een wonder heten dat Schaeffler überhaupt nog bestaat.

In de zomer van 2008 lanceerde Frau Schaeffler een gedurfde raid op het drie keer grotere Continental. Schaeffler verwierf sluiks 36 procent en lanceerde begin september een overnamebod. Tegen 75 euro per aandeel, wat initieel onder de beurskoers lag. Maar: op 15 september 2008 ging Lehman Brothers onderuit.

De wereldeconomie én de beurskoers van Continental volgden. Conti tuimelde naar 20 euro en Schaeffler zag zich verplicht aandelen tegen 75 euro te stofzuigen. Plots bezat Schaeffler 90 procent van de bandenfabrikant, een belang dat nu nog 46 procent beloopt.

Het resultaat: een enorme schuldenberg met gedecimeerde aandelen als onderpand. Frau Schaeffler smeekte Frau Merkel vergeefs om steun. Maar indirect genoot ze wel eindeloos veel overheidssteun, zoals het weekblad Die Zeit onlangs onder de veelzeggende kop ‘Die Bereicherung’ (De Verrijking) oplijstte.

Berlijn hield Commerzbank overeind en die meukbank hield op zijn beurt Schaeffler drijvend. Bovendien profiteerde de engineeringgroep als geen andere van de largesse van de overheid in crisistijd, met subsidies voor arbeidsduurverkorting (Kurzarbeit) en schrootpremies (Abwrackprämie).

Met andere woorden: zonder steun van de overheid had Schaeffler de roekeloze Continental-gok nooit overleefd. Dat hebben ze dus wel. En hoe: ‘In zeven jaar heeft Conti de familie Schaeffler 16 miljard euro rijker gemaakt. Niemand in Duitsland heeft meer van de crisis geprofiteerd’, becijferde Die Zeit. Als u vandaag Frau Schaeffler ziet glunderen op het Frankfurts parket, weet u meteen waarom.