De comeback van Liesbeth Homans

Geert Bourgeois neemt maandag ontslag als Vlaams regeringsleider om zijn zitje in het Europees Parlement op te nemen. De bedoeling was dat Liesbeth Homans dan meteen de eed zou afleggen als nieuwe Vlaams minister-president in lopende zaken, maar ze werd donderdag opgenomen met hartklachten. Hoewel het om niets ernstig zou gaan, wordt ze pas maandag uit het ziekenhuis ontslagen. Dinsdag legt ze de eed af.

Over de doorschuifoperatie was in de Vlaamse regering en bij de N-VA weinig discussie. Als viceminister-president was Homans de meest logische kandidaat. Dat de N-VA zo de eerste vrouwelijke regeringsleider in Vlaanderen levert, is meegenomen.

Ook voor Homans zelf is het meer dan welkom. De jongste jaren waren veel twijfels gerezen over haar positie in de partij. Jarenlang werd ze als leading lady van de N-VA gelauwerd. Haar goede score als Antwerps lijsttrekkers bij de Vlaamse verkiezingen in 2014 - ze behaalde meer voorkeurstemmen dan toenmalig minister-president Kris Peeters (CD&V) - werd in een ‘superministerschap’ verzilverd: zeven bevoegdheden en het viceministerpresidentschap.

Pittig

Die combinatie bleek pittiger dan verwacht. Homans kwam moeilijk uit de verf. Ze haalde vooral de media met allerlei relletjes. Partijgenoten ergerden zich steeds minder subtiel aan haar functioneren. Ook met partijvoorzitter Bart De Wever, voor wie ze ooit als parlementair medewerker werkte, zat het even minder goed. Een verlenging van haar ministerschap was niet langer vanzelfsprekend.

Nu liggen de kaarten opnieuw gunstiger. Bij de verkiezingen kreeg Homans de tweede plaats, na kandidaat-minister-president De Wever. In de Antwerpse afdeling is afgesproken dat Annick De Ridder de topvrouw is voor de stad Antwerpen terwijl Liesbeth Homans dat voor Vlaanderen blijft. Dat moet volgens partijbronnen aantonen dat de plooien met De Wever zijn gladgestreken.

Nu ze minister-president in lopende zaken wordt, is het volgens een andere partijgenoot moeilijker haar niet opnieuw minister te maken. Homans op die manier desavoueren ligt gevoelig. Een terugkeer naar Antwerpen, waar ze tot 2014 schepen was, is ook niet aan de orde. Wellicht krijgt ze in een volgende regering een lichtere portefeuille, of combineert ze die niet meer met het viceminister-presidentschap.

Dure plaatsen

Toch is niets verworven. De plaatsen voor de N-VA in de volgende Vlaamse regering zijn duur. De federale regeringsvorming dreigt lang aan te slepen en voor de N-VA onzeker te worden, waardoor velen gebrand zijn op een Vlaamse ministerfunctie. Theo Francken en Zuhal Demir bijvoorbeeld hebben niet alleen goed gescoord, ze hebben ook interesse in de Vlaamse bevoegdheden en lieten al verstaan een intrede in de Vlaams regering te zien zitten. Ook Jan Jambon sprak eerder zijn liefde voor het Vlaamse regeringsniveau uit.

De vraag is ook in welke mate de provinciale verdeling meespeelt als De Wever de ministerposten uitdeelt. West-Vlaanderen kan na het vertrek van Geert Bourgeois wel een nieuw boegbeeld gebruiken. Via een ministerschap kan die de nodige zichtbaarheid krijgen.

Als De Wever effectief minister-president wordt, zijn er opnieuw twee Antwerpse ministers. Wordt het iemand anders, dan pleit het voor Homans dat zij de belangen van Antwerpen in Vlaanderen kan verdedigen.