Republikeinen worstelen met trumpiaanse toekomst

'Hoewel we verschillende politieke opvattingen hebben, weet ik dat Joe Biden een goed mens is, die zijn kans verdiend heeft om dit land te leiden en te herenigen', liet de gewezen Republikeinse president George W. Bush weten nadat hij de Democratische president-elect telefonisch had gefeliciteerd met zijn overwinning op Donald Trump. 'Het Amerikaanse volk kan erop vertrouwen dat deze verkiezingen eerlijk waren en dat de uitslag duidelijk is.'

Dat Trump zijn nederlaag weigert te erkennen en het kiesproces in twijfel blijft trekken zit ook partijgenoot Mitt Romney, de senator en ex-presidentskandidaat uit Utah, hoog: 'Ik zou liever hebben dat de wereld toekeek op een gracieuzer vertrek, maar dat zit blijkbaar niet in zijn karakter.' Het gros van de Republikeinen hult zich echter in stilzwijgen, of pookt Trump op om met juridische gevechten en complottheorieën de legitimiteit van Biden te ondergraven.

Sinds Biden zaterdag werd uitgeroepen tot winnaar van de meest gecontesteerde Amerikaanse verkiezingen in decennia schroefde Trump het aantal getweete tirades nog wat op. Keer op keer laakt hij de 'fraude met poststemmen', die in coronatijden vooral door Democraten zijn opgestuurd. En dat de 'lamestream media' deze 'gestolen verkiezingen' legitimeren.

Trumps massa-events

Bewijzen levert Trumps kamp niet, wat het voor zijn leger juristen moeilijk maakt om hun gelijk te halen in de rechtszaken die in de cruciale strijdstaten zijn opgestart. Dit weekend gelastte Trump ook Doug Collins, een prominente bondgenoot en afgevaardigde uit Georgia, om de hertelling te overzien in zijn traditioneel Republikeinse staat, waar Biden met zowat 10.000 stemmen op kop ligt. Ook in Arizona, waar de uitslag evenmin vaststaat, Wisconsin en Pennsylvania eist Trump een hertelling. Dat levert doorgaans echter hooguit enkele honderden stemmen extra op, overal ruim onvoldoende om Biden alsnog in te halen.

Toch plant Trump de komende dagen weer het land in te trekken om massa-events te houden voor zijn trouwe fans, en het furieuze verzet tegen de vermeende electorale diefstal in hun echokamers op sociale media aan te vuren. Zo dreigt de definitieve verkiezingsuitslag weken uitgesteld te worden.

Zo dreigt Trump ook de diepe maatschappelijke polarisatie, en mogelijk zelfs geweld, naar gevaarlijke niveaus te tillen. En zo brengt hij de praktische transitie, die in de VS al bijna 250 jaar vreedzaam verloopt, van de ene administratie naar de volgende in gevaar, terwijl de coronacrisis en de economische besognes net zo snel en daadkrachtig mogelijk aangepakt moeten worden.

Hoelang kunnen de Republikeinen toestaan dat Trumps halsstarrige weigering de realiteit onder ogen te zien, de fundamenten van 's werelds machtigste democratie aantast? Chris Christie, de gewezen gouverneur van New Jersey en in 2016 tijdelijk voorzitter van Trumps transitieteam, schaarde zich dit weekend deels in het kritische kamp van Bush en Romney: 'Als de basis om niet toe te geven is dat kiezersfraude gepleegd zou zijn, toon het ons dan. We kunnen je niet blind blijven steunen zonder bewijzen.'