Republikeins 'theater' maskeert juridische bedenkingen

In zijn halsstarrige weigering de verkiezingsoverwinning van Joe Biden te erkennen en zijn twijfelachtige pogingen om 'massale fraude' met vooral Democratische poststemmen aan tonen, krijgt de Amerikaanse president Donald Trump almaar luidere steun van het gros van zijn Republikeinse partijgenoten en regeringsleden. Minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo echode dinsdag zijn baas en voorspelde dat 'als al legale stemmen geteld zijn, er een vlotte transitie komt naar een tweede termijn voor Trump'.

Minister van Justitie William Barr gaf zijn federale aanklagers de opdracht onderzoeken te openen naar electorale 'onregelmatigheden', al vroeg hij ze weg te blijven van 'denkbeeldige en vergezochte beweringen'. Toch nam zijn directeur Verkiezingsmisdaden prompt ontslag uit protest. Senaatsleider Mitch McConnell, die straks het beleid van Biden zwaar kan dwarsbomen, vindt dat Trump '100 procent het recht heeft' alle juridische pistes te bewandelen. En het hoofd van de General Services Administration weigert voorlopig te doen wat haar dienst tot taak heeft: de verkiezingsuitslag bekrachtigen.

Beschamend

Daardoor krijgt Bidens transitieteam, in volle corona- en economische crisis, nog geen toegang tot federale fondsen om stafleden aan te werven, tot overheidsgebouwen om die onder te brengen en tot geheime briefings om zijn presidentschap voor te bereiden. Dat is nochtans al bijna 250 jaar de traditie bij Amerikaanse machtsoverdrachten. 'Beschamend', laakte Biden. 'Theater', meende een van zijn topadviseurs.

Hoewel Trump zo het wantrouwen onder zijn miljoenen volgelingen in de politieke, rechterlijke en electorale instellingen oppookt, 's lands internationale imago als pleitbezorger van democratische waarden ondermijnt en zelfs de nationale veiligheid in gevaar kan brengen, zullen de Republikeinen nog een tijdje zijn ego masseren. Ook na zijn exit zal Trump een enorme invloed uitoefenen op de partij. Wie de komende jaren politieke ambities koestert, kan maar beter in zijn gratie blijven.

Off the record zijn ook onder Republikeinen de bedenkingen legio. Hertellingen in strijdstaten als Wisconsin en Georgia leveren hoogstwaarschijnlijk geen duizenden extra stemmen op om de achterstand op Biden goed te maken. In Michigan en Georgia verwierpen rechters al enkele aanklachten van fraude. Verkiezingsofficials van beide partijen zeggen ook geen onregelmatigheden vastgesteld te hebben. En in Michigan trok een medewerker van de posterijen zijn bewering in dat er gesjoemeld zou zijn met laattijdige poststemmen.

Rechtsstaat ondermijnen

Opvallend is dat het advocatenbureau Jones Day in een communiqué onderstreepte 'president Trump, zijn campagne of een betrokken partij niet te vertegenwoordigen bij geschillen die kiezersfraude beweren' of 'de verkiezingsuitslag contesteren'.

Het staat enkel de Republikeinen bij in strijdstaat Pennsylvania, omdat het lokale Hooggerechtshof er ongrondwettelijk de Democratische eis zou hebben ingewilligd poststemmen tot drie dagen na de verkiezingen te aanvaarden. Anonieme vennoten van Jones Day erkenden dinsdag aan The New York Times dat ook die zaak weinig zal veranderen, en vragen zich almaar harder af of ze zo niet Trump helpen de rechtsstaat te ondermijnen.

Jones Day is een van de grootste advocatenkantoren in de VS en ter wereld. Opgericht in 1893 stelt het ruim 2.500 juristen te werk in 42 vestigingen, van de thuisbasis Cleveland, Ohio, over Peking en Dubai tot Brussel, goed voor zo'n 2 miljard dollar omzet. De voorbije jaren verdedigde het kantoor de tabaksgroep Reynolds in een heikel gezondheidsdossier, stond het Volkswagen bij tijdens dieselgate en behoedde het de familie van Osama bin Laden voor schadeclaims van nabestaanden van de slachtoffers van 9/11.

Trump en zijn partij hielp Jones Day al bij een twintigtal rechtszaken, wat zo'n 20 miljoen dollar aan honoraria opleverde. Enkele vennoten kregen ook topfuncties in de regering-Trump. Don McGahn werd na de inauguratie in 2017 juridisch hoofdadviseur van het Witte Huis, maar stapte een kleine twee jaar later op. Naar verluidt omdat hij vreesde de zondebok te zijn tijdens het Ruslandonderzoek tegen Trump.

Dat Jones Day nu afstand neemt van de kern van Trumps tirade, is veelzeggend. Zowat alle westerse leiders hebben Biden gefeliciteerd. Ook de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, beiden nochtans close met Trump. Ook de meeste Amerikanen vinden dat Biden eerlijk gewonnen heeft. Maar ruim 70 procent van de Republikeinse basis doet dat niet, waardoor dit gesteggel nog een tijd zal aanslepen.