Waar haalde Joe Biden de winst?

Gestuwd door een opkomst van 67 procent van de kiesgerechtigde Amerikanen, het hoogste aantal sinds 1900, heeft Biden voorlopig 74,5 miljoen stemmen gekregen, het hoogste aantal ooit. Dat zijn er 8 miljoen meer dan zijn partijgenote Hillary Clinton in 2016, en 4 miljoen meer dan de Republikein Donald Trump. Met 70,3 miljoen stemmen zet Trump echter ook het tweede beste resultaat ooit neer en voegt hij er bijna 7 miljoen toe aan zijn totaal van vier jaar geleden.

Het is dan ook relevanter te kijken naar de kiesmannen die Biden binnenhaalde. Amerikanen kiezen hun president staat per staat. Elke staat krijgt op basis van het aantal inwoners een aantal kiesmannen. Er zijn er 538 in totaal. Zij verkiezen de winnaar formeel. Wie één meer dan de helft achter zich krijgt, wordt de volgende president.

Biden won in Wisconsin (10 kiesmannen), Michigan (16), het tweede district van Nebraska (1), Nevada (6) en zijn geboortestaat Pennsylvania (20) die hem over de streep van 270 kiesmannen trok. Hij stevent af op winst in Georgia (16) en Arizona (11). Dat zijn allemaal staten die Trump in 2016 won. Omgekeerd verloor Biden geen enkele staat die Hillary Clinton destijds voor de Democraten binnenhaalde.

De marges zijn wel extreem klein. In Arizona is het verschil minder dan 30.000 stemmen, en in Georgia zelfs maar 8.000. Biden kan maximaal nog 27 kiesmannen winnen, wat hem op 306 zou brengen, precies het aantal dat Trump vier jaar geleden scoorde.

Steden

Hoe haalde Biden die winst? Uit data-analyse van De Tijd blijkt dat Biden, vergeleken met het resultaat van Clinton in 2016, de meeste stemmen bijwon in universiteitssteden, grote steden en voorsteden. Hoe dichter een county (kiesdistrict) bevolkt is, hoe hoger de scholingsgraad en het inkomen, hoe meer winst er was voor Biden.

Tegelijk wint Biden - nogmaals: vergeleken met Clinton - ook licht stemmen in arbeidersgebieden. Die stemden decennialang traditioneel Democratisch, maar in 2016 bouwde Trump de basis voor zijn populistische presidentschap op het enorme enthousiasme onder de 'vergeten mannen en vrouwen'. Biden herstelt zo voorzichtig de 'blauwe muur' in de noordelijke industriestaten Wisconsin, Michigan en Pennsylvania.

Latinostem

Biden scoort ook beter dan Clinton in landelijke, minder diverse regio's, die traditioneel Republikeins zijn, zeker onder Trump. In het conservatieve Georgia, waar een spectaculaire 'flip' in de maak is, stijgt zijn winst naarmate de districten blanker zijn. Ook in de Rust Belt is de heropgebouwde blauwe muur deels op winst bij blanke kiezers gebouwd, zij het minder overweldigend.

Het imago van de Democratische partij als open huis voor minderheden wordt wel deels ontkracht. De Democraten blijven de grote meerderheid van de latino- en Afro-Amerikaanse stemmen binnenhalen. Maar vergeleken met 2016 verloor Biden bij beide demografische groepen stemmen, zeker in het zuiden van het land.

In Georgia bijvoorbeeld doet Biden het wel beter onder Afro-Amerikanen dan Clinton in 2016, maar zijn winst loopt er wel terug naarmate county's meer zwarte inwoners tellen. In Florida en Texas, met hun grote Spaanstalige gemeenschappen, verliest hij zelfs steeds meer naarmate meer latino's een county bevolken. Ondanks Trumps anti-migratieretoriek en dubieuze raciale uitspraken herkennen latinomannen herkennen zich wel in zijn machismo. Religie speelt ook een rol. En onder de gevluchte Cubanen sloeg het schrikbeeld voor de 'socialist' Biden aan.

Coronacrisis

Speelde leeftijd een rol? Bekeken over heel het land niet echt. In cruciale staten wel. Zo wint Biden in Wisconsin in alle leeftijdscategorieën, maar meer in jongere county's. In Georgia verliest hij zelfs Democratische stemmen in districten met een oudere bevolking.

Tot slot: speelde de coronacrisis, die al 236.000 doden eiste en donderdag opnieuw een recordaantal besmettingen vestigde, een rol? Niet echt. Integendeel. Hoewel Trump forse kritiek krijgt omdat hij de pandemie minimaliseert, daalt Bidens winst naarmate de sterftegraad in een county oploopt. In de hardst getroffen districten verliest hij zelfs stemmen tegenover Clinton in 2016.