Sparen en beleggen zonder roerende voorheffing

Spaarboekjes zijn vrij van roerende voorheffing. Vermits deze gunstmaatregel vooral bedoeld is voor de 'kleine spaarder' werden hier wel enkele voorwaarden aan gekoppeld. Ten eerste mogen de interesten niet hoger oplopen dan € 1.500 (jaarlijks geïndexeerd) per persoon (vanaf 2004). Dat komt overeen met een spaartegoed van ongeveer € 50.000. Loopt het tegoed op uw boekje hoger op, zodat u meer interesten ontvangt, dan houdt de bankier van het interestsurplus automatisch 15 procent roerende voorheffing af. Om dat te vermijden openen vele spaarders een tweede boekje (op een andere naam of bij een andere bank) zodat de interesten niet boven de grens uitkomen. In principe bent u dan echter wél verplicht om het surplus aan te geven op belastingaangifte.

Merk ook op dat enkel de zogenaamde 'gereglementeerde spaarboekjes' van de vrijstelling van roerende voorheffing genieten. Op deze spaarboekjes moet de rentevergoeding verplicht bestaan uit een basisinterest, die maximaal 4 procent mag bedragen, eventueel aangevuld met een aangroei- en getrouwheidspremie. De premies mogen maximaal 2 procent bedragen. De getrouwheids- en de aangroeipremie kunnen nooit samen toegekend worden. Dat betekent dat toegekende rente maximaal 6 procent kan bedragen.

Met vastrentende verzekeringsbeleggingen, zoals verzekeringsbons, bent u onder bepaalde voorwaarden vrijgesteld van roerende voorheffing. Laat u het geld minimum 8 jaar staan of koppelt u een overlijdensdekking van minimum 130 procent van het gestorte bedrag aan de rekening, dan is géén roerende voorheffing verschuldigd. Zo'n overlijdensdekking wordt om fiscale redenen dan ook door vele verzekeringsspaarders afgesloten (en is soms zelfs verplicht). Voor wie jonger is dan 60 jaar is de kost ervan overigens verwaarloosbaar. Maar vanaf de leeftijd van 60 à 65 jaar begint de kostprijs al wat zwaarder door te wegen. En bent u de 70 gepasseerd, dan kan u beter gewoon roerende voorheffing betalen of het geld 8 jaar laten staan.
Ook op een verzekeringsrekening zonder vaste looptijd (van minimum 8 jaar) en zonder overlijdensdekking kan de roerende voorheffing echter beperkt blijven. U moet deze belasting immers niet automatisch betalen op de volledige toegekende interest maar enkel op het opgenomen gedeelte. En vermits elke geldopname voor een deel uit kapitaal en voor een deel uit interest bestaat, betaalt u vaak slechts interest op een zeer beperkt bedrag. Bovendien gaat men voor de berekening van de roerende voorheffing slechts uit van een interest van 4,75 procent. Heeft u meer rente gekregen, dan is het surplus vrij van roerende voorheffing. Dat alles maakt dat de roerende voorheffing op deze rekeningen in de praktijk meestal miniem blijft wanneer u tijdens de eerste acht jaar alleen zo nu en dan wat geld opneemt.

Ook sicavs en beveks zijn vrijgesteld van belasting. Ontvangt een bevek dividenden, dan is het fonds daarop geen roerende voorheffing verschuldigd. En ook koerswinst is voor een bevek belastingvrij. Belegt u daarentegen zelf in aandelen, dan moet u van elk dividend een stukje afstaan aan de fiscus. Eenzelfde beleggingsportefeuille brengt voor een bevek dus meer op dan voor u als particuliere belegger.
Betaalt de bevek de ontvangen dividenden en koerswinst uit aan de belegger onder de vorm van een jaarlijkse coupon, dan verdwijnt het fiscaal voordeel echter opnieuw. Op bevekcoupons is immers roerende voorheffing verschuldigd (25 procent als u een Luxemburgse bevek of sicav bezit en 15 procent wanneer u een Belgische bevek bezit). Kiest u echter voor een bevek zonder couponuitkering, dan omzeilt u op een slimme manier die belasting. Worden er geen dividenden uitbetaald dan wordt de winst immers opgenomen in het fondsvermogen en mee herbelegd. De dividenden worden op die manier omgezet in bevekmeerwaarden. Die meerwaarde kan u te gelde maken door een één of meerdere deelbewijzen van de bevek te verkopen tegen de gestegen inventariswaarde. En dan betaalt u ... geen belasting.

Sommigen trachten de roerende voorheffing te omzeilen door de coupons van hun obligaties in Luxemburg of Nederland te innen. Maar dat houdt de nodige risico's in. Wordt u aan de grens betrapt met bankdocumenten op zak, dan bent u er gloeiend bij. Bovendien wordt deze manier van belastingontduiking vanaf 1 juli 2005 onmogelijk. Volgens een akkoord over de Europese spaarfiscaliteit zal vanaf dan een systeem van informatie-uitwisseling gelden tussen de EU-landen. Int u als Belgisch rijksinwoner uw coupons in een ander EU-land, dan worden uw gegevens automatisch doorgespeeld naar de Belgische fiscale diensten zodat die uw beleggingsinkomsten achteraf kunnen belasten. Voor Luxemburg, Oostenrijk en België geldt een uitzonderingsregime. Deze landen zullen geen informatie met de andere lidstaten uitwisselen, maar rekenen een Europese bronheffing aan. Die bedraagt 15 procent vanaf 2005 en 20 procent vanaf 2008. In 2011 stappen zij in principe mee over op het systeem van gegevensuitwisseling.

Frida Deceunynck