Amerikaanse olie zakt onder nul dollar

Hoeveel kost een vat olie? Take your pick. 'Onze' referentie, een vaatje Brent, kost maandag 26,6 dollar voor levering in mei. Dat is 5 procent minder dan vrijdag en 60 procent minder dan de 66 dollar begin dit jaar.

De Amerikaanse referentie, West Texas Intermediate (WTI), noteert tegen een nooit geziene korting van 100 procent op Brent: in de late handel zakte de prijs zelfs ruim onder nul dollar. De extreme crash heeft een technische reden.

De crash heeft betrekking op het futurescontract van mei dat dinsdag afloopt. Handelaars proberen hun posities te verschuiven naar het junicontract. Ze willen ten alle prijzen vermijden dat ze in mei vaten olie fysiek in ontvangst moeten nemen, aangezien de kans groot is dat er tegen dan geen plek meer is om die op te slaan. Uiteindelijk bleken ze bereid om 37,63 dollar per vat te betalen om van hun olie verlost te zijn. 

Fundamenteel is de tuimelperte van beide graadmeters snel verklaard. De forse daling van de vraag als gevolg van de coronacrisis en de hoge productie zorgen voor een enorm overaanbod. Maar waarom is olie in de VS zoveel goedkoper dan in Europa?

Knelpunt Cushing

Brent is een 'maritieme' olie, op basis van vier Noordzee-velden tussen Shetland en Noorwegen (Brent, Forties, Oseberg en Ekofisk). Die olie is in afwachting van betere tijden vlotter op supertankers te parkeren en minder volatiel in functie van de stockage. Dat is ook een belangrijke reden waarom olietankerrederij Euronav vorige week tegen een opvallend goede prijs zijn oudste tanker - de 19 jaar oude Cap Diamant - kon cashen. 

WTI, daarentegen, is een 'continentale olie' die vanuit de grote schalievelden in onder meer North Dakota en Texas opgeslagen moet worden in het slaperig prairiestadje Cushing in Oklahoma - dat zichzelf als 'pipeline crossroads of the world' afficheert. Daar dreigen de tanks snel vol te lopen. Volgens het Amerikaanse ministerie van Energie zijn de voorraden ruwe olie alleen al in de week tot 10 april met 19 miljoen vaten gestegen, naar 504 miljoen vaten.

De oliemarkt verwacht wel dat het overaanbod op de Amerikaanse markt in de komende weken vermindert. De olieprijs van het junicontract, dat volgens analisten een betere graadmeter is van de markt, noteerde maandagavond met 23 dollar een prijs die in tijden van overaanbod min of meer 'normaal' te noemen is.

Voor de Belgische consument is de prijs van Brent-olie het belangrijkst en dus niet de prijs van Amerikaanse olie (zie inzet).

Schalie-olie

De extreem lage prijs heeft immers tot gevolg dat de productie van schalie-olie niet meer rendabel is en daarom daalt. Het aantal actieve boorputten in de VS zakte vorige week met 66 naar 438. Dat is de grootste daling op weekbasis sinds februari 2015, zegt informatieleverancier Baker Hughes. De jongste maand verminderde het aantal actieve boorputten met 35 procent.

Het onderzoeksbureau Rystad Energy verwacht dat de Amerikaanse productie van schalie-olie in 2020 met 2,7 procent daalt. Voor de start van de coronapandemie werd een stijging van 8,1 procent voorspeld. 

Perfecte storm

De oliemarkt worstelt al anderhalve maand met een perfecte storm. Saoedi-Arabië lanceerde begin maart een prijzenslag door fors meer olie op te pompen en de grote internationale afnemers lagere prijzen te afficheren. 

De Saoedi's maakten er geen geheim van het zat te zijn de productie in te perken terwijl Rusland maar vrolijk bleef vaten oppompen. Moskou, van zijn kant, lijkt te hopen dat lagere prijzen de Amerikaanse schalieolieproducenten uit de markt zullen prijzen.

Moskou was het op zijn beurt moe dat elk gat dat een productievermindering van OPEC+ liet, meteen door Amerikaanse schalieoliespelers ingevuld werd. De Verenigde Staten zijn dankzij schalieolie en goedkope schulden de jongste jaren uitgegroeid tot de grootste olieproducent ter wereld.

Die prijzenslag tussen de drie grotere spelers overspoelde de wereld met olie. En dat net op een ogenblik dat de vraag naar olie tuimelde. In maart ging een groot deel van de wereld in lockdown om de verspreiding van het coronavirus af te remmen, wat de wereldvraag - in 2019 zo'n 100 miljoen vaten per dag - met ongeveer een derde heeft verminderd.

Er is wel een deal om de productie met 10 miljoen vaten te verminderen, maar die gaat pas in mei in. Bovendien is die productieknip wellicht niet voldoende om het overaanbod weg te werken. 'Als de energieconsumptie daalt met 30 procent en de OPEC vermindert het aanbod met 10 procent is er nog steeds een grote kloof', zegt Elwin de Groot, hoofd macrostrategie van Rabobank.

Intussen pompen 's werelds producenten miljoenen méér vaten per dag op dan er vraag naar is. En dus worstelt de sector met de vraag waar al die overtollige olie geparkeerd moet worden.