Forse renteknip verhoogt druk op andere centrale banken

Wat heeft de Fed beslist?

De Fed verlaagde haar belangrijkste rentetaief met 50 basispunten naar 1 à 1,25 procent, het laagste peil in meer dan twee jaar. Die beslissing maakt het goedkoper om geld te lenen.

De renteknip is een krachtig signaal. In de eerste plaats is de renteverlaging uitzonderlijk groot. Doorgaans verlaagt of verhoogt de Fed de rente in stappen van 25 basispunten. Bovendien knipt de centrale bank voor het eerst sinds de financiële crisis van 2008 in de rente tussen twee geplande vergaderingen over het monetair beleid. Dat is een teken dat de Fed erg bezorgd is. In 2008 verlaagde de Fed twee keer de rente tussen de normale vergaderingen en in 2007 één keer.

De Fed opent de deur voor extra renteverlagingen. 'We zullen onze instrumenten gebruiken en gepast handelen om de economie te ondersteunen.' Economen verwachten dat de Fed in de komende maanden de rente verder zal verlagen.

Waarom verlaagt de Fed de rente?

De Fed vreest dat de toenemende verspreiding van het coronavirus leidt tot een sterke vertraging van de economische groei en aanhoudend lage inflatie. 'Het coronavirus vormt een risico voor de economische activiteit', zegt de centrale bank in een toelichting van het rentebesluit. 'Om maximale werkgelegenheid en prijsstabiliteit te bereiken is beslist de rente te verlagen.'

Fed-voorzitter Jerome Powell zei op een persconferentie dat de risico's voor de economie aanzienlijk zijn toegenomen. Hij is daarmee opvallend somber. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) verlaagde maandag haar groeiprognose voor de Amerikaanse economie met slechts 0,1 procentpunt naar 1,9 procent. De Amerikaanse economie is relatief weinig kwetsbaar omdat zij vrij gesloten is en het aantal besmette inwoners beperkt is. 

Zal de renteknip de economie ondersteunen?

De renteverlaging maakt het voor de Amerikaanse gezinnen en ondernemingen goedkoper om geld te lenen. Ze zal daardoor een positieve invloed hebben op de consumptie van de gezinnen, de woningbouw en de bedrijfsinvesteringen.

Maar een versoepeling van het monetair beleid kan lang niet alle negatieve gevolgen van het coronavirus compenseren. Een renteverlaging kan op korte termijn de ontwrichting van de handel met China niet herstellen. Zij zal evenmin leiden tot een snelle normalisering van het internationale luchtverkeer en toerisme. 

Plooit de Fed voor Trump?

Powell beklemtoonde dat de Fed geen rekening houdt met politieke overwegingen. De Amerikaanse president Donald Trump heeft de jongste dagen de Fed opgeroepen om de rente fors te verlagen. Hij drong na de renteknip aan op verdere renteverlagingen. 'We moeten het beleid verder versoepelen.' 

Zullen andere centrale banken volgen?

Wellicht wel. Powell zei dat andere landen van de G7 actie zullen ondernemen. Naast de VS omvat de G7 ook Japan, Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Canada. De ministers van Financiën en de centraal bankiers van de G7 pleegden drie uur voor de Amerikaanse renteverlaging via een teleconferentie overleg over de impact van het coronavirus. Ze beloven in een mededeling dat ze alle gepaste middelen zullen inzetten om sterke, duurzame groei te bereiken.

De Fed is voorlopig de enige die de rente verlaagt. De Canadese centrale bank volgt woensdag bijna zeker dat voorbeeld. De Europese Centrale Bank vergadert volgende week donderdag. Zij heeft minder ruimte voor een versoepeling van het monetair beleid, omdat haar belangrijkste rentetarief nu al lager is dan nul. Toch verwacht de rentetermijnmarkt dat de ECB de depositorente verlaagt van -0,5 naar -0,6 procent.

De negatieve rente in de eurozone heeft ook neveneffecten. De winst van de banken daalt omdat zij de rente op deposito's moeilijk onder nul kunnen verlagen. Daarom bestudeert de ECB andere maatregelen om de groei en inflatie op te krikken. Zij overweegt volgens het persbureau Reuters om via de banken goedkope leningen te verstrekken aan kmo's die zwaar zijn getroffen door de corona-epidemie.

De Australische centrale bank versoepelde dinsdagochtend als eerste westerse centrale bank haar beleid. Ze verlaagde haar basisrente naar 0,5 procent, een historisch dieptepunt.

Wat zijn de gevolgen voor Europa?

De Amerikaanse renteverlaging deed de dollar dalen tegenover de euro. Dat is slecht nieuws voor de eurozone. Een stijging van de euro heeft een negatieve invloed op de economische groei. Zij drukt ook de inflatie. Dat is een probleem omdat de inflatie nu al lager is dan de doelstelling van 'minder dan maar dicht bij 2 procent'.