Ook Lagarde staat klaar om economie te ondersteunen

De Amerikaanse centrale bank (Fed) heeft dinsdag vroeger dan verwacht haar basisrente fors verlaagd om de negatieve impact van het coronavirus op de economie te beperken. Ook de centrale banken van Australië en Canada versoepelden de jongste dagen hun monetair beleid. De Europese Centrale Bank (ECB) wacht af, maar signaleerde al dat ook zij actie zal ondernemen.

'De uitbraak van het coronavirus creëert risico's voor de economische vooruitzichten en de functionering van de financiële markten', zei ECB-voorzitster Christine Lagarde begin deze week. 'We staan klaar om gepaste en gerichte maatregelen te nemen die noodzakelijk en evenredig zijn met de onderliggende risico's.' De volgende vergadering over het monetair beleid vindt plaats op 12 maart. 

Renteverlaging

De vraag rijst wat de ECB kan en zal doen. De depositorente - haar belangrijkste rentetarief - is nu al lager dan nul. Frankfurt heeft dus veel minder ruimte dan de Fed om in de rente te knippen. Bovendien bestaat grote twijfel of een renteverlaging een efficiënt middel is om de lage economische groei en inflatie op te krikken. Een lagere rente biedt geen oplossing voor de ontwrichte handelsstromen en sterke daling van het luchtverkeer en toerisme. 

Toch is er volgens de rentetermijnmarkt meer dan 90 procent kans dat de ECB volgende week donderdag de depositorente verlaagt, wellicht van -0,5 naar -0,6 procent. Een extra renteverlaging heeft ook neveneffecten. Ze zou de winsten van de banken ondermijnen, omdat de banken nog meer strafrente betalen als ze cashoverschotten bij de centrale bank deponeren. Daarom verwachten economen begeleidingsmaatregelen die de negatieve gevolgen voor de banken beperken.

Obligatieaankopen

Voorts kan de ECB meer obligaties opkopen. Maar ook dat is wellicht niet de geschikte maatregel om de economie te ondersteunen. De langetermijnrente is al uitzonderlijk laag en een verdere daling van de lange rente zou net als een knip van de beleidsrente de winst van de banken drukken. Bovendien zijn meerdere ECB-bestuurders tegen extra aankopen van schuldpapier. 

Hulp aan kmo's

Daarom verwijst Lagarde in haar mededeling naar 'gerichte' maatregelen. De ECB onderzoekt hoe ze kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's) kan helpen die zwaar getroffen zijn door het coronavirus, meldde het persbureau Reuters. De centrale bank denkt eraan goedkope kredieten te verstrekken aan banken die de kredietverlening aan die kmo's verhogen. Sommige bedrijven hebben overbruggingskredieten omdat ze de epidemie anders mogelijk niet overleven. Maar het is niet duidelijk hoe snel de ECB een concreet steunprogramma voor kmo's kan lanceren.

De ECB kan ook beslissen aandelen aan te kopen, zoals de Japanse en Zwitserse centrale banken. Zo'n maatregel ondersteunt de beurzen, maar is voorlopig erg onwaarschijnlijk. 

Beleggers kijken ook naar andere centrale banken. De rentetermijnmarkt verwacht dat de Fed op 18 maart opnieuw het mes zet in de rente. Economen verwachten een renteknip van 25 basispunten naar 0,75 à 1 procent, maar de markten zeggen dat ook een verlaging met 50 basispunten mogelijk is.