ECB overweegt geldkraan nog meer open te draaien

De verslechtering van de economische vooruitzichten in de eurozone zet de ECB onder druk om extra stimulus te lanceren. ECB-voorzitster Christine Lagarde zei vorige week dat de economische activiteit in 2020 met 8 tot 12 procent zal dalen. Ze was daarmee somberder dan eind april, toen ze een krimp tussen 5 en 12 procent voorspelde. Bovendien zijn de inflatieverwachtingen gedaald.

De ECB pompte sinds begin dit jaar bijna 1.000 miljard euro in de economie, vooral via obligatieaankopen en goedkope leningen aan banken (zie grafiek). Verscheidene bestuurders signaleerden dat ze bereid zijn nog meer te doen door het in maart gelanceerde aankoopprogramma (PEPP) van 750 miljard euro uit te breiden. Economen verwachten dat de ECB dat programma van obligatieaankopen met 500 miljard euro verhoogt en met zes tot negen maanden verlengt tot juni of september 2021.

Hoewel de obligatieaankopen in het huidige tempo pas in oktober de limiet van 750 miljard bereiken, zijn er volgens sommige economen redenen om nu al het bedrag op te trekken. 'Een preventieve verhoging kan ongewenste speculatie op de financiële markten voorkomen' zegt Carsten Brzeski, de hoofdeconoom van ING Duitsland.

Probleemlanden 

Een verhoging van het bedrag geeft de ECB ook meer ruimte om staatsobligaties van probleemlanden als Italië te kopen. Frankfurt hanteert in principe een vaste verdeelsleutel. De aankoop van staatsobligaties per land is evenredig met de participatie van elke nationale centrale bank in het kapitaal van de ECB. Daardoor moet de ECB het meest Duits overheidspapier aankopen. 

De ECB kan tijdelijk afwijken van die verdeelsleutel en dat doet ze ook. Ze kocht de jongste maanden meer Italiaanse obligaties dan de verdeelsleutel voorschrijft en minder Duits papier, kwestie van een sterke stijging van de Italiaanse langetermijnrente te voorkomen. De Franse ECB-bestuurder François Villeroy de Galhau stelt voor de verdeelsleutel af te schaffen om de ECB nog meer flexibiliteit te geven.

Het is mogelijk dat de ECB nog enkele andere beslissingen neemt. De bestuurders zullen wellicht ook bespreken of de ECB voortaan obligaties zal kopen van landen of bedrijven die door de coronacrisis hun kwaliteitsrating hebben verloren. De ECB aanvaardt dergelijke 'fallen angels' al als onderpand voor kredietverlening aan de banken. Rommelobligaties aankopen zou het risico op verliezen op de obligatieportefeuille doen toenemen.