In 2022 werden volgens de statistieken van de autosectorfederatie Febiac 124.372 nieuwe voertuigen met elektrische aandrijving ingeschreven. Dat is een record en het maakt dat een op de drie nieuwe auto’s elektrisch is. Het jaar voordien was dat nog maar een op vier. De plug-inhybride kende met 59.281 exemplaren het grootste succes. Daarna volgen de 100 procent elektrische auto met 37.619 en de zelfopladende hybride met 27.242 verkochte exemplaren.
Of kopers voor een elektrische aandrijving kiezen, hangt er in belangrijke mate van af of ze de auto als particulier kopen of hem als bedrijfswagen in gebruik nemen. Het voorbije jaar werd 87 procent van de zuiver elektrische wagens ingeschreven door een bedrijf of een zelfstandige. Particulieren zijn er dus nog niet voor gewonnen.
Hetzelfde geldt voor plug-inhybrides. Van de nieuwe inschrijvingen in 2022 ging 91,4 procent naar bedrijven of zelfstandigen en amper 8,6 procent naar particulieren. De zelfopladende hybrides konden particulieren iets meer bekoren.
- Zijn er al koopjes te doen na de berenmarkt?
- Zijn spaarboekjes, termijnrekeningen en obligaties weer interessant?
- Welke groene beursparels zijn een belegging waard?
De elektrificatie van het Belgische wagenpark wordt dus voorlopig door de bedrijfswagens aangestuurd. Werknemers die er een mogen bestellen, worden vriendelijk maar gedecideerd richting elektrische wagens gewezen. Dat heeft te maken met het groene imago dat ondernemingen zich willen aanmeten, maar ook omdat elektrische auto’s fiscaal interessanter zijn.
Voor particulieren blijft de aankoopprijs een rem om een elektrisch voertuig te kopen. Die ligt in vergelijking met die van auto’s op benzine of diesel een stuk hoger. Maar ook het soms vrij beperkte rijbereik van elektrische auto’s doet mensen twijfelen om helemaal elektrisch te gaan. In 2022 had 79 procent van de voertuigen ingeschreven door particulieren een benzine- of dieselmotor.
In Vlaanderen zult u op vrij korte termijn ook als particulier niet meer onder elektrisch rijden uit kunnen. Volgens het klimaatakkoord van de Vlaamse regering mogen vanaf 2029 alleen nog puur elektrische voertuigen worden gekocht.
Maar voorlopig kunt u nog alle opties in overweging nemen. We sommen de voor- en nadelen op die mee uw keuze kunnen bepalen.
Elektrische wagen
Waarom zou ik voor elektrisch kiezen?
Elektrische wagens worden vandaag om een duidelijke reden gepromoot. In het kader van de energietransitie die op termijn tot een nuluitstoot van ons wagenpark moet leiden, is een voertuig met elektrische aandrijving de beste keuze.
Maar voor heel wat mensen is de hoge prijs een struikelblok. Een doorsnee elektrische wagen kost al snel tussen 40.000 en 60.000 euro. Tussen 2016 en 2020 kreeg u bij de aankoop van een elektrisch voertuig een premie van de Vlaamse overheid. Dat een steuntje in de rug is er niet meer, maar wie een autokrediet aangaat voor een wagen met elektrische aandrijving geniet bij de banken een lager tarief.
De aankoopprijs is wel maar een deel van het verhaal. Met een elektrische wagen hebt u minder kosten. Een elektrische motor heeft minder onderhoud nodig dan een verbrandingsmotor, een onderhoudsbeurt kost zowat de helft minder en een elektrische auto gaat langer mee.
Naast de prijs is het rijbereik vaak een afknapper om voor een elektrische auto te kiezen. Zelfs al rijden we gemiddeld geen 100 kilometer per dag, toch blijft het een moeilijk te nemen hindernis dat heel wat elektrische wagens een actieradius van nauwelijks meer dan 300 kilometer hebben. We deinzen dan meteen terug voor de verschillende oplaadbeurten die we tijdens onze vakantietrip naar het zuiden moeten doen.
Tot voor de crisis op de gas- en elektriciteitsmarkt waren de beperkte verbruikskosten een belangrijk argument pro elektrische wagen. Als u jaarlijks 15.000 kilometer doet, betaalde u tegen de prijzen van toen zo’n 600 euro per jaar minder dan als u met benzine of diesel zou rijden.
Maar vandaag liggen de kaarten anders. Op basis van de gemiddelde commerciële prijs voor elektriciteit die de federale energiewaakhond CREG voor december 2022 publiceerde (58,75 cent/kWh) kost 15.000 kilometer elektrisch rijden u 1.762 euro als u de wagen thuis laadt. Hetzelfde aantal kilometers doen tegen de huidige benzineprijs van 1,72 euro per liter kost u 1.548 euro. Met een elektrische wagen rijden kost u dus momenteel ruim 200 euro meer per jaar dan met een benzinewagen.
‘Wie zijn stekkerwagen aan een publiek toegankelijke snellader hangt, komt uit op een tarief in de buurt van 80 cent per kWh’, zegt Michel Martens, directeur van het kenniscentrum van Febiac. ‘Maar dan is je wagen wel sneller opgeladen, en tijdwinst mag wat kosten.’
Is er dan geen manier om de meerkosten bij de aankoop van een elektrisch voertuig terug te verdienen? ‘Toch wel’, zegt Martens. ‘Wie thuis zonnepanelen heeft liggen, kan de groene zelfgeproduceerde elektriciteit ‘gratis’ stockeren in de autobatterij. Wie met jaarlijks 15.000 km op de teller systematisch thuis groene stroom tankt, heeft een meerkost van pakweg 10.000 euro van het voertuig met elektrische aandrijving na vijf tot zes jaar terugverdiend. Maar dat is dan buiten de initiële investeringskosten van de zonnepanelen gerekend.’
Wat is het fiscale plaatje?
Belastingen
Het grote voordeel van een elektrische wagen is dat u in Vlaanderen geen belasting op de inverkeerstelling (BIV) betaalt en dat er ook geen jaarlijks weerkerende verkeersbelasting verschuldigd is.
Fiscaliteit bedrijfswagen
Als u met een bedrijfswagen rijdt, moet u belasting betalen op het privégebruik van die wagen, het zogenaamde voordeel van alle aard (VAA). Met het oog op die belasting is een elektrische wagen een goede keuze. Voor de goedkoopste Tesla Model 3 - met een catalogusprijs van 52.990 euro - bedraagt het VAA 1.816,8 euro op jaarbasis of ongeveer 151 euro per maand.
Een Nissan Leaf vind je voor 36.550 euro. Het VAA daarvan bedraagt op jaarbasis 1.253,14 euro, maar moet worden opgetrokken naar het minimale jaarlijkse VAA van 1.540 euro (bedrag geldig vanaf 1 januari 2023), wat per maand op zo’n 128 euro uitkomt.
De berekening van het VAA hangt af van de cataloguswaarde en is ook gekoppeld aan de evolutie van de gemiddelde CO2-uitstoot van de nieuw ingeschreven wagens. Omdat elektrische wagens geen CO2 uitstoten, ligt die belasting voor elektrische voertuigen een stuk lager dan voor diesel- en benzinewagens.
Elektrische wagens zijn nog altijd voor 100 procent fiscaal aftrekbaar voor de werkgever. Maar het fiscale voordeel daalt stapsgewijs. Auto’s die in 2027 worden aangeschaft genieten dan nog een fiscale aftrek van 95 procent. Voor wagens die in de jaren nadien worden aangeschaft zakt de mogelijkheid om de wagen fiscaal in te brengen geleidelijk aan naar 67,5 procent in 2031.
Dieselwagen
Waarom zou ik voor diesel kiezen?
De dieselwagen was lang de keuze bij uitstek van heel veel autorijders. In aankoop was hij wel duurder, maar de brandstof was vroeger een stuk goedkoper dan benzine en bovendien ligt het verbruik lager.
Uit cijfers van de autosectorfederatie Febiac blijkt dat in 2012 diesel nog goed was voor 69 procent van de nieuw ingeschreven voertuigen. Dat is in tien jaar afgebrokkeld tot 16,4 procent.
Voor de prijs aan de pomp is een dieselauto niet meer interessanter dan een benzinewagen, integendeel. Recent ligt de maximumprijs voor een liter diesel rond 1,77 euro, terwijl een liter super 95 1,72 euro kost.
De hogere aankoopprijs is bovendien onvermijdelijk omdat dieselwagens meer dan andere auto’s fijnstof en stikstof uitstoten. Autoconstructeurs moeten zwaar investeren om dieselmotoren minder vervuilend te maken. Ze zijn daar al in gevorderd, maar de normen worden verder aangescherpt, wat de lat hoger en hoger legt voor de constructeurs.
Wilt u toch nog voor een dieselwagen kiezen, weet dan dat diesels meer en meer uit de lage-emissiezones van steden worden gebannen. Voorlopig mogen recente dieselvoertuigen nog binnen, maar vanaf 2035 bent u met uw dieselwagen persona non grata in het centrum van Gent en Antwerpen. In Brussel worden ze zelfs al vanaf 2030 gebannen. Dieselwagens zijn dus stilaan einde verhaal.
Hoe ziet het fiscale plaatje eruit?
Belastingen
De dieselwagen wordt met alle fiscale middelen de markt uit geduwd. De hoge prijs voor diesel aan de pomp is het gevolg van de toenemende accijnzen op de brandstof.
De eenmalige belasting op de inverkeerstelling (BIV) voor een dieselwagen ligt in Vlaanderen zo’n 500 euro hoger dan voor een vergelijkbare benzinewagen. Die belasting wordt berekend aan de hand van enerzijds de leeftijd van het voertuig en anderzijds milieukenmerken zoals de CO2-uitstoot, de uitstoot van fijnstof, het brandstoftype en de euronorm. Het BIV-verschil wordt nog groter met elektrische wagens, omdat die in Vlaanderen vrijgesteld zijn van BIV en in beide andere gewesten het minimumbedrag betalen van 61,5 euro.
Ook de jaarlijkse verkeersbelasting in Vlaanderen ligt voor dieselwagens vaak hoger dan voor benzinevoertuigen. Voor voertuigen ingeschreven vanaf 1 januari 2016 zijn er geen kant-en-klare tarieven. Het basisbedrag staat in verhouding tot het aantal fiscale pk's. Dat bedrag wordt dan verhoogd of verlaagd in functie van de CO₂-uitstoot, het type brandstof en de euronorm. Die berekening maakt dat de verkeersbelasting soms tot de helft hoger uitvalt voor diesels dan voor benzinewagens.
Fiscaliteit bedrijfswagen
Als het om een bedrijfswagen gaat, moet u ook belasting betalen op het voordeel dat u hebt als u de wagen privé gebruikt. De berekening van het voordeel van alle aard (VAA) hangt af van de cataloguswaarde en is ook gekoppeld aan de evolutie van de gemiddelde CO2-uitstoot van nieuw ingeschreven wagens.
Voor een Audi A4 Avant diesel met een cataloguswaarde van 41.430 euro en een CO2-uitstoot van 126 gram bedraagt het belastbaar voordeel in 2023 337 euro per maand of 4.048 euro per jaar.
Voor een Audi A4 Avant benzine met een cataloguswaarde van 36.620 euro en een CO2-uitstoot van 143 gram per kilometer bedraagt het belastbaar voordeel in 2023 303 euro per maand of 3.641 per jaar.
Voorlopig zijn alle wagens, ook dieselwagens, nog fiscaal aftrekbaar voor de onderneming. Hoeveel die aftrek bedraagt, hangt af van de CO2-uitstoot, met een minimum van 50 procent. Maar daar komt binnenkort verandering in. Bedrijfswagens die vanaf 1 januari 2026 aangeschaft worden zijn alleen nog fiscaal aftrekbaar als ze broeikasvrij of met andere woorden elektrisch zijn. Een leasewagen op diesel zal voor 0 procent aftrekbaar zijn.
‘Er komt wel een overgangsperiode’, zegt Claire Possemiers, juridisch adviseur van het hr-dienstenbedrijf SD Worx. ‘Als u met een bedrijfswagen rijdt die vóór 1 juli 2023 aan vervanging toe is, hebt u de kans tegen de huidige voorwaarden een benzine- of dieselauto te kiezen. Het is van belang dat de bestelbon of leaseovereenkomst opgemaakt én ondertekend is vóór 1 juli 2023.’
Voor personenwagens op fossiele brandstof die u vanaf 1 juli 2023 aankoopt, huurt of leaset, geldt een overgangsregeling. Diesels of benzinewagens die tussen 1 juli 2023 en 31 december 2025 worden aangeschaft, zien de fiscale aftrekbaarheid geleidelijk achteruitgaan. In 2025 wordt de aftrek afgetopt op 75 procent, in 2026 op 50 procent, in 2027 op 25 procent en in 2028 verdwijnt de aftrek.’
Benzinewagen
Waarom zou ik voor benzine kiezen?
Benzine was in 2022 volgens de gegevens van Febiac nog altijd de populairste brandstof. Het aandeel benzinewagens bedroeg 48,9 procent van de nieuw ingeschreven voertuigen, vrijwel stabiel tegenover de 52 procent van het jaar voordien.
Benzinewagens zijn populair omdat ze voordeliger in aankoop zijn dan diesels en omdat ze fors goedkoper zijn dan elektrische wagens. Bovendien speelt de prijs van super 95 in het voordeel van de benzinewagen.
Uit milieuoverwegingen hoeft u niet voor een benzinewagen te kiezen. Hij stoot weliswaar minder fijnstof uit dan een dieselwagen, maar produceert dan weer meer CO2 per kilometer dan een diesel en draagt meer bij tot de opwarming van de aarde.
Hoe ziet het fiscale plaatje eruit?
Belastingen
De belasting op de inverkeerstelling (BIV) van benzinewagens ligt veel lager dan die voor diesels.
Ook met de verkeersbelasting bent u een stuk voordeliger af. Voor een gemiddelde gezinswagen op diesel betaalt u al snel zo’n 300 euro, terwijl dat voor eenzelfde model op benzine de helft kan zijn.
Fiscaliteit bedrijfswagen
De berekening van het voordeel van alle aard (VAA) voor een bedrijfswagen levert doorgaans geen groot onderscheid tussen diesel en benzine op.
Voor de fiscale aftrekbaarheid van bedrijfswagens worden diesel- en benzinewagens min of meer gelijk behandeld. Dat wil zeggen dat ze voorlopig fiscaal aftrekbaar zijn, maar de twee categorieën zien op termijn allebei hun aftrekbaarheid tot nul gereduceerd.
Plug-inhybride
Waarom zou ik voor een plug-inhybride kiezen?
Een plug-inhybride kan zowel op elektriciteit als op benzine of diesel rijden. Het voordeel in het gebruik is dat hij een ‘comfortabeler’ rijbereik heeft dan een zuivere elektrische wagen omdat hij altijd op de verbrandingsmotor kan overschakelen. Maar wie vrij consequent de elektrische motor voor korte afstanden gebruikt, kan de CO2-uitstoot in belangrijke mate reduceren.
Wat is het fiscale plaatje?
Belastingen
In tegenstelling tot voor een volledig elektrisch voertuig moet voor een plug-inhybride wel belasting op in verkeerstelling (BIV) worden betaald. Maar omdat de CO2-waarden die voor de berekening worden gebruikt een stuk lager liggen dan die voor wagens op fossiele brandstoffen, is de BIV veel beperkter.
Ook voor de jaarlijkse verkeersbelasting houdt de beperkte CO2-uitstoot het bedrag een goed eind lager.
Fiscaliteit bedrijfswagen
Tot 1 juli 2023 blijft de plug-inhybride als bedrijfswagen 100 procent fiscaal aftrekbaar. Wie bestelt sinds 1 januari 2023 ziet de aftrekbaarheid van de brandstofkosten wel beperkt tot maximaal 50 procent. Dat moet plug-inrijders aansporen zo veel mogelijk in elektromodus te rijden.
Plug-inhybrides besteld tussen 1 juli 2023 en 31 december 2025 vallen onder de overgangsregeling van diesel- en benzinewagens. Vanaf 2025 daalt hun fiscale aftrekbaarheid jaarlijks met 25 procent, om tot nul herleid te worden in 2028.
Voor wie na 2026 nog een nieuwe plug-inhybride bestelt, is er helemaal geen fiscale aftrek meer, net zoals bij alle andere wagens waar nog CO2 uit de uitlaat komt.
Hybride
Waarom zou ik voor een hybride kiezen?
De ‘simpele’ hybride auto laadt zijn batterij op terwijl hij rijdt en wordt niet aan het elektriciteitsnet opgeladen. De elektrische motor wordt pas aangesproken als u traag rijdt. Dat soort wagen is in de eerste plaats bedoeld voor stadsverkeer en voor wie veel in de file staat. Door de combinatie van een verbrandingsmotor met een elektrische motor ligt de CO2-uitstoot lager dan bij een gewone benzinewagen.
Wat is het fiscale plaatje?
Fiscaal gesproken wordt een hybride wagen volledig op dezelfde lijn gezet als een benzinewagen.
